تنهایی مدرن یا اختلال روانی؟
سلفی یا خویش انداز اصطلاحی که این روزها بیش از پیش به گوش میخورد و میتوان
مهمترین عامل رشد آن را شبکه‌های مجازی دانست. اگر اهل رفت‌وآمد در شبکه‌های
مجازی باشید هرروز با چالشی جدید از اعضای آن مواجه میشوید که به نوعی سنجش
توانایی افراد در ثبت تصاویر خلاقانه تر را به چالش میکشد. این چالش ها معمولا
بازخوردهایی متفاوت را از افراد دریافت می‌کند برخی با این چالش ها همراه میشوند
برخی با آن‌ها مقابله و آن‌ها را نفی می‌کنند اما چیزی که همیشه بوده و هست برقرار
بودن چنین فعالیت‌هایی است که روز به روز بیشتر و بیشتر نیز میشوند.
جالب است بدانید در سال‌های اخیر تعداد نه چندان کمی از افراد علاقمند به سلفی جان
خود را در ثبت این تصاویر از دست داده اند. این افراد اغلب به سقوط ناشی از ایمنی
ناکافی دچار شدند که بسیاری این را نوعی فدا شدن در راه جذب مخاطب و لایک دانستند.
اخیرا انجمن پزشکی آمریکا اختلالی به نام سلفیتیس را معرفی کرده است و آن را نوعی
اختلال دانسته که تمایل وسواس اجباری برای گرفتن سلفی و البته به اشتراک گذاشتن آن
در شبکه های مجازی دانسته است.این انجمن مهمترین دلیل این اختلال را کمبود اعتماد
بنفس و همچنین شکاف فقدان صمیمیت دانسته است. این تعریف به این معناست که عدم
وجود صمیمت بین افراد میتواند دلیلی بر رقابت آنان در ثبت تصاویر متعدد از خود باشد.
تقسیم بندی این انجمن که به اعتقاد برخی سخت‌گیرانه و اغراق آمیز و به نظر برخی
عادلانه است فردی که روزانه سه عکس سلفی را در شبکه های اجتماعی به اشتراک
میگذارد را دچار اختلال سلفیتیس حاد می‌داند.
هدف جذب جنس مخالف است
در همین خصوص ابتدا به گفتگو با اصغر کیهان‌نیا روان درمانگر حوزه خانواده
پرداختیم. وی در ابتدا عزت‌نفس را از اعتمادبه‌نفس جدا کرد و گفت: عزت‌نفس به
معنای توانایی ما در انجام یک کار نیست بلکه به معنای احترام به خود و خودباوری است
و میتوان گفت افرادی که سلفی می‌گیرند نیاز به کسب توجه دارند که میزان آن بسته به
میزان عزت نفس فرد دارد هرچه فرد در این زمینه ضعف بیشتری داشته باشد نیاز
بیمارگونه ای به اشتراک گذاشتن و جلب توجه بیشتری دارد که هدف این توجه میتواند
جذب جنس خالف و یا ارتباط با عموم اطرافیان باشد.
سرگرمی ندارند
کیهان نیا از مهمترین عوامل زیاده روی در به اشتراک گذاشتن عکس های سلفی را
نداشتن سرگرمی دانست و گفت: متاسفانه این شکاف تبدیل به ابزار رقابت بین افراد
خصوصا جوانان شده است که مهمترین راه نجات از آن ایجاد اشتغال و درگیری ذهنی
برای افراد است. چراکه فردی که دغدغه روزمره کمتری داشته باشد بیشتر به سمت
اختلالات این چنینی خواهد رفت.
روانشناس حوزه خانواده گفت: سلفیتیس اختلالی درمان پذیر است که مهمترین راه درمان
آن تقویت عزت نفس است که میتوان برای به دست آوردن آن، شروع به تمرکزکردن بر
روی نقاط قوت خود و خصوصا یادداشت کردن موفقیت ها و پیشرفت‌های فردی و
اجتماعی خود که فرد در طول زندگی داشته است باشد.
وی در نهایت آشتی با جسم و روح را راه اصلی آرامش در زندگی دانست و گفت: باور
کردن خود و توانایی های جدی تر خود میتواند راهی برای شناخت بیشتر خود و اهمیت
بخشیدن به توانایی‌های مهمتر در ما باشد و ما را از دغدغه های کوچکتر مانند ثبت
تصاویر بی‌شمار از خود در طی روز نجات دهد.
سلفی تاثیرگذارترین‌سبک عکاسی
اما حمید گیلانی فر استاد به نام عکاسی در مشهد نظری متفاوت با روانشناسان دارد. وی
که سلفی را یکی از تاثیرگذارترین سبک های عکاسی می‌داند در این خصوص میگوید:
پیش از هرچیز معتقدم باید بدانیم مخرب ترین عمل مخرب دانستن و نفی یک امر است
متاسفانه اغلب ما نسبت به هر پدیده نوظهوری نوعی گارد و حس تقابل داریم اما این عمل
در واقع ما را از تحولات سریع روز دنیا و تکنولوژی عقب می اندازد.
وی با اشاره به تاریخچه سلفی آن را زیرشاخه ای از عکاسی پرتره معرفی کرد و گفت:
برخلاف تصور عموم عکس سلفی قدمت بالایی دارد که به قرن 19 میلادی برمیگردد. وی
از تصویر ثبت شده از ناصرالدین شاه نیز بعنوان یکی از قدیمی ترین سلفی های موجود
در کاخ موزه ملی نام برد.گارد گرفتن بیهوده است
گیلانی فر گفت: با توجه به اینکه اغلب سلفی به عکسی گفته می شود که با موبایل به
صورت مدرن ثبت شده باشد ما نمی‌توانیم منکر قدمت و البته اهمیت آن شویم.
وی ادامه داد: من بعنوان فردی که چنددهه به صورت حرفه ای عکاسی کردم و با عکاسان
بسیاری در ارتباط بودم این شاخه را مثبت می‌دانم و معتقدم باید جایگزینی را در هر امری
پذیرفت و با آن نجنگید.
وی با اشاره به فواید و لزوم عکس سلفی حتی در رشد تکنولوژی و امور مربوط به آن
گفت: در همین سال های اخیر نیاز مبرم در بسیاری امور امنیتی در خصوص کدگشایی از
هویت افراد در وسایل الکترونیکی با روش شناسایی چهره نیز وجود دارد.
تنهایی مدرن فصل مشترک سلفیس
این استاد عکاسی با اشاره به اینکه مهمترین مشکل انسان در جهان مدرن تنهایی اوست
گفت: شاید سلفی در تعداد بالا بتواند وسیله ای برای اعلام من تنها هستم فرد باشد چراکه با
توجه به دغدغه ها در جهان مدرن که انسان‌ها کمتر دیده میشوند سلفی بتواند راهی برای
نجات از این دغدغه باشد که این خود بیش از مخرب بودن مثبت است.
گیلانی‌فر توضیح داد: ما عکاس ها معتقدیم تصویر یکی از بزرگترین راه های بیان
عواطف است اما متاسفانه ایجاد این جو خاص بر علیه سلفی که یک سبک عکاسی، که
میتواند رفتن در مسیر ضد ارزش باشد بسیار مخرب‌تر از آثار منفی سلفی است من
معتقدم سرکوب این حوزه باعث ایجاد حساسیت های بی‌مورد علیه آن میشود.
وی ادامه داد: همه ما معتقدیم که خودشناسی به خداشناسی منجر میشود و از طرفی به
مخالفت با آن میپردازیم که این نوعی تضاد درونی در تعاریف ماست.
وی با انتقاد از آمارهای اعلام شده از سوی انجمن روان‌شناسی آمریکا گفت: اینکه فردی
را بخاطر ثبت و اشتراک سه تصویر سلفی از خود و اشتراک آن در فضای مجازی متهم
به اختلالی روانی کنیم کار پسندیده ای نیست و بسیار اغراق‌آمیز است.
نوشین تمیمی