هجوم به بازار برای فروش
سرویس اقتصادی
تب و تاب بازار ارز متفاوت از روزهای گذشته رقم خورد. حضور گسترده فروشندگان خانگی ارز در بازارهای تهران، تبریز، مشهد و شهرهای دیگرباعث شد که قیمت‌ها و بغض‌ها یکی پس از دیگری شکسته شود. منشا هجوم برای فروش به راستی مشخص نیست. یکی می‌گفت که «موشک‌ها، به نقطه درستی اصابت کرده‌اند» دیگری همزمان که سر تکان می‌داد گفت «FATF را مجلس تصویب می‌کند.» آن یکی هم خبر از «توافق دولت با اروپایی‌ها می‌داد» و به دیگران هم می‌گفت که ارزهای تان را بفروشید. شایعات و گمانه‌زنی‌های بسیاری در این بین مطرح شد. به هر حال این حرف‌ها دهان به دهان می‌شد و غیر از مردمی که برای از دست ندادن سرمایه خود، دلار خریده بودند، دلالان هم از وضعیت موجود ابراز تاسف می‌کردند. در این بین صرافی‌ها سعی در مقاومت دربرابر تغییرات داشتند و تابلوهای اعلام نرخ را خاموش کردند. در ادامه این مطلب به واکنش چهره‌های اقتصادی و سیاسی می‌پردازیم.
دلار 10هزار تومانی
محسن حاجی بابا، نایب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران که در اردیبهشت ماه با «صبح امروز» سیاست‌های ارزی دولت را به خودکشی اقتصادی تشبیه کرده و گفته بود که دلار جهانگیری نسخه درمان بازار ارز نیست، روز گذشته در گفت و گو با ایسنا تاکید کرد: این افت قیمت ارز تا فردا تمام خواهد شد و در یک قیمت منطقی در حدود ۱۰ هزار تومان می‌رسد که تثبیت آن بستگی به حرکت‌های دولت و ایجاد اعتماد مردم به توانایی دولت در اقتصاد کشور دارد.
وی تاکید کرد: در حال حاضر تحلیل بازار ارز متفاوت‌تر از تحلیل‌هایی است که طی سال‌های قبل داشته‌ایم و هیچ دلیل قانع کننده‌ای برای افزایش آن دیده نمی‌شود، چراکه ظرفیت فعلی اقتصادی و اجتماعی ایران دلار ۱۴ – ۱۵ هزار تومان به بالا را توجیه نمی‌کند.
از نوسنات ارز عذرخواهیم
بهرام پارسایی نماینده مجلس در توییتر خود از مردم بابت نوسانات اخیر بازار ارز عذرخواهی کرد.
وی در صفحه شخصی توییتر خود نوشت: «غارت جیب مردم با حربه نوسان ارز، چه از سوءتدبیر باشد، چه برای جبران بدهی بانکها و چه با اهداف سیاسی داخلی وخارجی، در نهایت یک کلاهبرداری توسط مافیاى ارز است. بی عملی دولت و مجلس نسبت به این غارت یا از فقدان استراتژی است یا ضعف در کنترل بازار و قدرت مافیا. بعنوان یک نماینده، شرمنده مردمم.»
تزریق دلار از افزایش قیمت در آبان ماه جلوگیری می‌کند
مهدی مطهرنیا، یک تحلیلگر مسائل سیاسی و استاد دانشگاه با بیان این که حمله موشکی اساسا منجر به ایجاد تضاد بیشتر می‌شود، عنوان کرد: به نظر می‌رسد آنچه در بازار ایران در حال رخ دادن است چندان مرتبط با حمله موشکی نیست. حمله موشکی اصولا بر اساس تجارب موجود باید به افزایش نرخ تعارض و تضاد و به تبع آن منجر به افزایش قیمت دلار شود، در حالی که ما شاهد کاهش قیمت دلار هستیم.
وی افزود: پذیرش احتمالی FATF،قوانین مندرج در آن و بالا رفتن امکان ایجاد فضای مصالحه پس از آبان ماه، موجب شده که در بازار نوعی نوسان به وجود آید، مزید بر آن فشارهای آبان ماه و تحریم‌های ناشی از آن نیز موجب شده که بازار با تزریق دلار روبه‌رو شود تا در آبان ماه انعکاس بیشتر تحریم‌های جدید، افزایش قیمت‌ها را بیشتر نکند.
دلار 7 یا 8 هزار تومان می‌شود
علی قنبری، یک اقتصاددان پیش بینی کرد: من تصور می‌کنم که این افت قیمت، نرخ ارز را تا مرز ۷ یا ۸ هزار تومان پیش خواهد برد و نرخ ارز را در همین پایه ثابت خواهد کرد. واقعیت آن است که قیمت ارز و سکه غیر واقعی و نجومی بود. بخشی از علت این افزایش حبابی بود و همان طور که پیش بینی شده بود دیر یا زود این افزایش حبابی باید کاهش پیدا می‌کرد که این چنین شد ولی درباره عوامل دیگر من فکر می‌کنم که شرایط روانی جامعه و همین طور مناسبات اخیر بین المللی مانند آنچه که در سازمان ملل اتفاق افتاد و همین طور تمایل مجلس برای تصویب لوایح مبارزه با پولشویی موثر بوده است.
این اقتصاددان افزود: فراموش نکنیم که افزایش نرخ نفت ایران و تثبیت یک آرامش روانی در منطقه و داخل کشور باعث شد که التهابات بازارهای داخلی نیز دستخوش تغییراتی قرار بگیرد.
وی با اشاره به ورود بانک مرکزی برای خرید ارز از مردم، خاطرنشان کرد: این اتفاق را نمی‌توان تماما به معنای دخالت دولت دانست. چون دولت نمی‌تواند در همه امور بانک مرکزی دخالت کند. مضاف بر اینکه بانک مرکزی وظیفه تقویت پول ملی را برعهده دارد و این سیاست نیز در همین راستا تعریف می‌شود.
«روانی»شدن ارز
اما به راستی این فراز و نشیب‌ها چگونه رقم خورد؟ واقعیت این است که بسیاری از شبکه‌های اجتماعی، به خصوص آنهایی که خارج از مرزها هدایت می‌شدند، در روزهای اخیر عنوان کرده بودند ونزوئلایی شدن ایران، پدیده‌ای غیرقابل گریز است. پالس‌های منفی که درباره افزایش ناگهانی نرخ دلار در جامعه تزریق می‌شد، باعث شد تا بسیاری از افراد که پول سرگردان و غیرمولد را در خانه نگه می‌دارند به سمت بازارهای طلا، سکه و ارز هدایت شوند.
افزایش انفجاری قیمت سکه، خرید ناگهانی هر چه خودروسازان پیش فروش کردند و جهش بیش از 70 درصدی نرخ مسکن در ماه‌های اخیر، نمونه ای از تاثیر عامل روانی بر مردم است. آنهایی که پول نقد در اختیار دارند و از راهگذر سود اندوخته‌های خود، امرار معاش می‌کنند، ترسان از افت ناگهانی ارزش پول ملی به سمت دلار هجوم بردند و باعث گرانی ارز شدند.
در این بین، بالابردن انتظارات سیاسی از سفر رئیس جمهور به نیویورک هم مزید علت شد تا بازی روانی دیگری در گستره مالی این بخش از اقتصاد دلالی کشور رقم بخورد تا نرخ دلار پس از موضعگیری‌های روسای جمهوری ایران و آمریکا علیه سیاست‌های یکدیگر، باز هم بالا برود.
البته همین روند به صورت معکوس در روزهای اخیر باعث خالی شدن زیر پای دلار شد. همانطور که بخشی از علل افزایش قیمت دلار به خاطر مسائل روانی بود، کاهش ناگهانی نرخ ارز، بسیاری از دلافروشان خانگی را به خیابان کشید تا بیش از این ضرر نکنند و همین عامل هم به افت ناگهانی نرخ دلار دامن زد. در این بین، باز هم سیستم دولتی به کمک کسانی آمد که در تلاطم‌های اخیر نرخ ارز، عوض رجوع به عقل و منطق اقتصادی، به احساسات خود بها داده بودند و ترس از ضرر بیشتر، باعث از دست دادن بخشی از سرمایه شان شد، بانک مرکزی اعلام کرد بانکها دلار را از مردم بخرند، چون صرافی‌ها و دلال‌ها دیگر حاضر نیستند یا ریال ندارند عوض دلار به مردم بدهند.