درسیاست ترامپ اخلاق جایی ندارد
اخیرا وزارت خزانه‌داری آمریکا بانک های ملت، مهر اقتصاد، سینا، پارسیان، گروه صنعتی بهمن، تراکتورسازی ایران و شرکت فولاد مبارکه اصفهان را تحریم کرد. دفتر نظارت بر دارایی‌های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا (OFAC) اعلام کرد: 20 نهاد و شرکت مرتبط با بنیاد تعاون بسیج که از فعالیت‌های آن حمایت می‌کردند از سوی این وزارتخانه مورد تحریم قرار گرفته‌اند.
دولت دونالد ترامپ این روزها تحت فشارهای گوناگون داخلی و خارجی قرار دارد، از سویی انتخابات کنگره این کشور که ممکن است اکثریت دموکرات داشته باشد و ترمز او را در برخی جاها بکشد و از سوی دیگر متحدان استراتژیک و اکثرا اروپایی او که چندیست با دولت ترامپ زاویه‌های زیادی پیدا کرده و در بخش‌های مهمی نه تنها با او همراهی نکرده بلکه آشکارا مخالفت می‌کنند. برای همین ترامپ و تیم تبلیغاتی‌اش به دنبال راه‌هایی برای تحت‌الشعاع قرار دادن این مشکلات هستند و برای همین با ایجاد جنجال رسانه ای، آن هم روی تحریم‌های ایران قصد خروج از زیر فشار افکار عمومی آمریکا و جهان دارند.
اکنون چند گمانه‌زنی در خصوص اقدامات ترامپ شکل گرفته است. نخست آنکه بسیاری در ایران این اقدام را در راستای یک اقدام سیاسی قلمداد می‌کنند که منجر به یک تحریم بزرگ در روز 13 آبان می‌شود و برداشت دوم این است که ایرانیان وضعیت کشور را به دو شکل پیش و پس از تحریم‌های 13 آبان تقسیم کرده بودند و با این اقدام دولت ترامپ، هراس از فاز دوم تحریم‌ها به اندازه بسیار زیادی کاهش یافته است.
آنگونه که رئیس بخش سیاست گذاری وزارت خارجه آمریکا درباره استراتژی دولت ترامپ در مواجهه با ایران گفته، بخش کلیدی استراتژی ما ایجاد کمپین حداکثر فشار اقتصادی و دیپلماتیک بر ایران است. اولین بخش آن تحریم هایی است که در چهارم آگوست (13 مرداد) اجرا شد. در ادامه، قرار است تحریم‌های باقی مانده را در ماه نوامبر (آبان) اجرا شود. این تحریم‌ها بخش انرژی و مبادلات نفتی و همچنین تراکنش های بانک مرکزی ایران را هدف گرفته است. پایگاه خبری وزارت خارجه آمریکا خبر داده، «بریان هوک»، رئیس بخش سیاست گذاری وزارت خارجه این کشور، مدعی شده رویکرد جدید آمریکا برای اعمال حداکثر فشار علیه ایران با هدف تغییر نظام در ایران نیست بلکه به دنبال تغییر رفتار آن هستند. پرسش اینجاست چرا آمریکا همه این تحریم ها را به طور یکجا اعمال نمی‌کند و وعده 13 آبان داده است؟ ترامپ درحرکت اخیر خود در مورد محدودسازی فروش نفت ایران و رساندن آن به صفر، سررسید زمانی مشخص شده‌ای را تا «13 آبان» تعیین کرده است. چهارم نوامبر زمانی است که آمریکا برای خریداران نفت ایران مشخص کرده تا نیازخود را از دیگر تولیدکنندگان تامین کنند.
این در حالی است که برخی کشورها از جمله روسیه نسبت به تحریم‌های جدید واکنش نشان داده و اعلام مخالفت کرده‌اند. ایسنا، به نقل از خبرگزاری اسپوتنیک، گزارش داده «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر امور خارجه روسیه در گفت‌وگو با این خبرگزاری روس، تاکید کرد که این کشور به طور قاطع با افزایش تحریم‌های واشنگتن علیه تهران مخالف است چرا که به نظر می‌آید آمریکا از هر فرصتی برای اعمال فشار بر کشورهایی که از آنها خوشش نمی‌آید، استفاده می‌کند.
از سوی دیگر ایران نیز نسبت به اعمال تحریم های جدید واکنش نشان داده و به کشورهای اروپایی هشدار داده که در تحریم های جدید آمریکا را همراهی نکنند. بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه نیز در واکنش به اعلام لیست جدیدی از شرکت های ایرانی تحریم شده از سوی وزارت خزانه داری آمریکا آن را بخشی از جنگ و فشار روانی آمریکا دانست و گفت: این اقدام را توهین آشکار ایالات متحده آمریکا به سازو کارهای حقوقی و بین المللی می دانیم که برخاسته از خودخواهی و کینه ورزی کور دولت آمریکا با ملت ایران است.
این دیپلمات ارشد ایران افزود: دولت آمریکا برخلاف ادعاها و اظهارات ریاکارانه خود در حمایت از مردم ایران، با اینگونه اقدامات در راه بهره مندی آنها از روابط اقتصادی خارجی و ارتباط اقتصادی و تجاری با جامعه بین المللی سنگ اندازی و مانع تراشی می کند و به صورتی ظالمانه و ناعادلانه و برخلاف موازین حقوق بین المللی و حقوق بشری منافع آنها را با تهدید مواجه می کند که البته راه به جایی نخواهند برد.
پر واضح است که روند تصمیمات سیاست خارجی آمریکا نشان دهنده عزم جدی ترامپ برای ضربه زدن به ایران است. خروج از برجام برای ترامپ شاید در ابتدا اقدامی نمایشی بود، اما پیگیری و اجرای تحریم هایی که خود، آن را بی سابقه ترین فشارهای اقتصادی نامیده است، بیانگر اجرای سناریوی از پیش طراحی شده است. واکنش‌های جهانی به خروج آمریکا از برجام به خوبی نشان داد که این تصمیم غیر منطقی و نابخردانه و خلاف تمام موازین بین المللی رئیس جمهور آمریکا تا چه میزان به اعتبار و حیثیت و انزوای هر چه بیشتر دولت آمریکا منجر و خسارات جبران ناپذیری بر مردم آمریکا وارد کرده است و حقانیت ملت بزرگ ایران را در غیر قابل اعتماد دانستن ایالات متحده و دولت های آنان را بیش از پیش اثبات کرد.
بدون شک سیاست عرصه مناسبات سیاسی برای کسب قدرت است. هر کشوری بر اساس چانه زنی و اعمال فشار بر دیگر کشورها در پی آن است تا بتواند بیشترین منافع را به دست آورد. آمریکا نیز با چانه زنی یا اعمال قدرت قصد دارد بیشترین منافع را در شرایط کنونی به دست آورد. بنابراین ایران نیز باید بتواند نسبت به این چانه‌زنی‌ها و اعمال فشار‌ها دست به اقدامات ممکنی بزند که کمترین ضرر و بیشترین سود را در راستای منافع ملی و مصالح عمومی کشور در پی داشته باشد. متاسفانه عرصه سیاست در مقابل امثال ترامپ این است و لاغیر.
همان‌گونه که از جانب مقامات رسمی آمریکا اعلام شده تحریم های این کشور در دو بخش اعمال شد. که بخشی از آن در مرداد ماه و در بخش دیگر در 13 آبان است. این در حالی است که ایالات متحده آمریکا پیش دستی کرده و زودتر از موعد مقرر دست به اعمال تحریم های جدید زد. به نظر می‌رسد یکی از مهمترین دلایل این امر این است که فشارهای بیشتری را بر ایران اعمال کند.
بدون شک در سیاست ترامپ، ضمانت هیچ معنایی ندارد و نباید به دیده اخلاقی یا انسانی به این موضوع نگاه کنیم چرا که سیاست ترامپ عرصه قدرت است نه اخلاق.
با توجه به اقدامات آمریکا در راستای دو بخشی کردن تحریم ها می توان دو دلیل را عنوان کرد:
دلیل اول هشداری برای مقامات ایرانی است تا در رویکرد خود تغییراتی به وجود آورند و بر اساس آنچه که آمریکا خواستار آن است گام بردارد.
دلیل دوم این است که آمریکا در پی آن بود تا به کشورهایی که با ایران در ارتباط هستند و تبادلات نفتی دارند فرصتی دهند تا بتوانند تغییراتی در روابط خود با ایران اعمال کنند. در نتیجه این عمل در راستای محدود کردن صادرات نفتی ایران است.
علی روغنگران