کی بود؟ کی بود؟ من نبودم
آشفتگی اقتصادی در کشور به حوزه سیاست هم سرایت کرده است. پس از نابسامانی‌های اقتصادی ماه‌های اخیر حالا فشار‌های سیاسی به دولت حسن روحانی دو چندان شده است. زمزمه‌های استعفا و استیضاح دولت مطرح می‌شود. با این حال در روز‌های اخیر این فشار‌ها کمی تعدیل شده و صدای حمایت از دولت نیز به گوش می‌رسد.
هفته گذشته حسن روحانی در جمع مدیران ارشد دولت و در حالی که سخنانش به طور مستقیم از تلویزیون پخش می‌شد همگان را به وحدت و پرهیز از دامن زدن به اختلافات فرا خواند. رییس جمهور گفت: «امروز دولت و من به عنوان رئیس جمهور و نماینده ملت، دست همه را می‌بوسم و در برابر همه آحاد ملت و جناح‌ها، حتی آنها که بدترین اهانت‌ها را به دولت کردند، خم می‌شوم و دست همه آنها را می‌بوسم. امروز روز اهتزاز پرچم عزت و عظمت ملت ایران است و باید به دنیا نشان دهیم که می‌توانیم سختی‌ها و مشکلات را پشت سر بگذاریم، اما عزت، آزادی، استقلال، مردم‌سالاری، جمهوریت، اسلامیت، دین و فرهنگ‌مان را معامله نخواهیم کرد.» روحانی در ادامه آب پاکی روی دستان عده‌ای که بحث کنار رفتن دولت را مطرح می‌کردند ریخت. او اظهار کرد: «اگر کسی فکر می‌کند این دولت در برابر فشار استعفا می‌دهد، اشتباه می‌کند. همه ما در کنار هم تا آخرین روز دولت دوازدهم به عهدی که با مردم بسته‌ایم وفادار خواهیم ماند و خود را امانت‌دار مردم می‌دانیم و اعلام می‌کنم که تا پای جان، آبرو و حیثیت خود با افتخار ایستادگی کرده و هیچ ترس و هراسی از هیچ چیزی ندارم.» پیش از این محمد جواد ظریف نیز درباره درخواست استعفا یا کناره گیری دولت به منتقدان روحانی هشدار داده بود. او که در نشست اتاق بازرگانی سخن می‌گفت، تاکید کرد: “ما در ایران از اصولگرا، اصلاح‌طلب، بی‌خط، مخالف جمهوری اسلامی ایران و یا مخالف دولت همه در یک کشتی نشسته‌ایم و اکنون هدف دشمنان نه نظام ایران، نه دولت روحانی، بلکه هدف ایران است. ” ظریف افزود: «خیال نکنید که اگر آقای روحانی رفت و اصولگرایان آمدند موفق می‌شوند. بعضی‌ها خیال نکنند که اگر جمهوری اسلامی ایران رفت آنها سر کار می‌آیند.»
بحث کنار رفتن دولت
بحث کنار رفتن دولت بیش از همه از سوی طیفی از اصولگرایان مطرح شد. آن هم با کنایه و اشاره. حتی اینگونه اظهار نظر‌ها به برخی چهر‌های نظامی هم سرایت کرد. هفته گذشته نقل قولی از سرلشگر رحیم صفوی توجه بسیاری را به خود جلب کرد. او در سخنانی درباره وضعیت کشور گفت: «گاهی به نظر می‌رسد اگر دولت نباشد، کشور بهتر اداره می‌شود.» در مجلس نیز زمزمه هایی می‌رسید. نایب‌رئیس کمیسیون ولایی مجلس گفت: «دولت اگر واقعا احساس می‌کند نمی‌تواند کشور را اداره کند، باید کار را به اهلش بسپارد.» رئیس فراکسیون مبارزه با مفاسد اقتصادی نیز اظهار کرد: «ما 10 تا 15 روز به دولت فرصت می‌دهیم تا برنامه‌های خود را برای مقابله با توطئه‌های دشمن در جنگ اقتصادی به مجلس ارائه کند و اگر نتواند، ما استیضاح وزرای اقتصادی دولت و موضوع عدم کفایت رئیس‌جمهور را در مجلس کلید خواهیم زد.» نهایتا زمزمه‌های کناره گیری دولت به اردوگاه موتلفه اسلامی رسید. اسدالله بادامچیان، عضو شورای مرکزی این حزب، گفت: «به نظرم اگر اصولگرایان بیایند، وضعیت عوض می‌شود؛ چون شرایط فعلی حاصل کار اصلاح‌طلبان، امید و اعتدالیون است که نه در مجلس و نه در دولت نتوانستند کاری کنند.».
نزدیکان دولت هم بی کار نبودند
اما در جبهه نزدیک به دولت هم اظهاراتی از این دست مطرح شده است. اخیرا سید حسین موسویان، دیپلمات هسته‌ای پیشین، نسبت به ادامه وضعیت کنونی در صحنه سیاسی جاری هشدار داده است و از مقامات جمهوری اسلامی خواسته است برای خروج از بن‌بست به «استعفای دولت فعلی و برگزاری انتخابات زودرس» تن دهند.
موسویان گفت: «بزرگان نظام باید قبل از هرچیز دراین مورد چاره‌اندیشی کنند؛ حتی به قیمت یک خانه‌تکانی اساسی در دولت یا حتی استعفای دولت فعلی و برگزاری انتخابات زودرس، زیرا استمرار وضع فعلی تا 2 سال دیگر، ممکن است موجب لطمات غیرقابل جبران شود.» این دیپلمات پیشین که سابقه همکاری و همراهی با حسن روحانی را دارد، درباره پیشنهاد اخیر خود توضیحاتی داد. او اظهار کرد: «اصل راه حل پیشنهادی من روشن بود، بار‌ها و بار‌ها هم در طول یکسال گذشته تکرار کرده ام و آن هم وحدت، انسجام و اجماع داخلی است که تنها با فداکاری جناح‌های سیاسی داخلی امکان پذیر است و برای تحقق آن بزرگان نظام باید این مهم را برنامه ریزی و مدیریت کنند.» او در ادامه توضیح داد که در این شرایط ابتدا باید دولت “خانه تکانی کابینه ای” انجام دهد، در غیر اینصورت اگر ” روند تضعیف دولت ادامه یابد، متصدیان اصلی کشور قادر به ساماندهی انسجام و وحدت داخلی نباشند، ناهماهنگی‌ها و ضعف‌های داخلی و نابسامانی‌های اقتصادی گسترش یابد، معلوم است که با ادامه فشار موازی از خارج و داخل، هم دولت زمین گیر می‌شود و هم مردم و کشور فلج می‌شوند.” موسویان تاکید کرد: «اگر قرار است در سه سال آینده چنین وضعیتی داشته باشیم، بهتر است که آقای روحانی فداکاری کرده و برای حفظ کشور، انتخابات زودرس برگزار کند؛ این گزینه نامطلوب و بقول طلبه‌ها از باب ‘اکل میت’ است.»
چرخش ناگهانی منتقدین
با وجود این که جریان حامیان کناره گیری دولت در هفته اخیر قدرت گرفته بودند، اما پس از سخنان چهارشنبه شب رییس جمهور در مواضع این جریان چرخش ایجاد شد. اصولگرایان بسیاری به دفاع از دولت پرداختند، هر چند این دفاع مشروط به حرکت دولت بر مبنای سخنان اخیر روحانی بود، اما در هر صورت آن را در راستای حمایت از رییس جمهور می‌توان تفسیر کرد. غلامعلی حداد عادل، محمد باقر قالیباف، فرمانده قرار گاه خاتم الانبیا و حتی سرلشکر رحیم صفوی که سخنان قبلی اش با واکنش‌های فراوانی همراه شده بود از دولت حمایت کردند. رحیم صفوی گفت: «برای همه ما وظیفه است تلاش کنیم تا با هماهنگی و هم‌افزایی و کمک به دولت محترم و قوای دیگر در حل مشکلات و معضلات اقتصادی، نقشه‌های دشمن در عرصه‌های جنگ اقتصادی و عملیات روانی را خنثی کنیم.» او همچنین برخی رسانه‌ها را متهم کرد که سخنان پیشینش را وارونه جلوه داده اند.
از کیهان چه خبر؟
از نکات جالب توجه مخالفت صریح روزنامه کیهان با استعفا یا کنار رفتن دولت است. مخالفتی که از همان هفته گذشته مطرح شد. این روزنامه که از منتقدان جدی حسن روحانی است هفته گذشته به پیشنهاد موسویان واکنش نشان داد و آن را “آدرس مشکوک” خواند و به پشتیبانی از دولت روحانی پیشنهاد تغییر چند چهره در دولت را معقول دانست. کیهان نوشت: “اما مگر وسط مسابقه و دست و پنجه نرم کردن با حریف می‌شود تیم را یکجا کنار گذاشت و فی الفور تیم جدیدی جایگزین کرد؟ ” البته کیهان اشاره‌ای به درخواست استعفا یا کناره گیری دولت از اردوگاه اصولگرایان نکرد و به شکلی جلوه داد این خواسته این جریان نیست. از طرف دیگر اواخر هفته گذشته محمود واعظی، رییس دفتر رییس جمهور عازم قم شد و با مراجع تقلید دیدار و گفتگو کرد. در این دیدار‌ها مراجع تقلید بر حمایت و کمک به دولت تاکید کردند. پیامی که برای دولت حسن روحانی امیدوار کننده بود. با این حال در گوشه و کنار همچنان انتقادات صریح و تلویحی از دولت ادامه دارد.
استیضاح از طرف چه کسانی مطرح می شود؟!
در همین حال گزارش‌ها حاکی از آن است که تعدادی از نمایندگان مجلس در پی استیضاح حسن روحانی رئیس جمهور و طرح عدم کفایت‌اش هستند.
به گزارش تسنیم جلال محمود زاده طراح این طرح به حساب می‌آید. محمودزاده به تسنیم گفته است این طرح از حدود 3 ماه پیش بود، اما در گفتگو با علی لاریجانی رئیس مجلس قرار شد که چند ماهی برای به جریان انداختن آن دست نگه داشته شود. او افزود: “پس از گرانی ارز و بهم ریختگی بازار و ایجاد تورم در کشور چند محور دیگر نیز به طرح اولیه اضافه شده است.” “نبود تدبیر و ضعف شدید در مدیریت”، “بی احترامی و مخالفت با نهاد‌های قانونی و انقلابی”، “ضعف گسترده در سیاست خارجی و برجام و بهره‌گیری از افراد مشکوک با سابقه نامناسب در حلقه مشاوران”، ” افشای اسرار اقتصادی کشور” و “عدم انتخاب کابینه و مدیران ارشد و اجرایی کشور براساس شایستگی” از جمله مهمترین بند‌های طرح استیضاح رییس جمهور است. هنوز لیستی از امضا کنندگان این طرح منتشر نشده است، اما بر اساس گزارش ایرنا حسینعلی حاجی دلیگانی، احمد سالک و محسن کوهکن سه نماینده از اصفهان آن را امضا کرده اند. با وجود اینکه اصولگرایان مجلس در طرح استیضاح نقش دارند، اما اصولگرایان می‌گویند این طرح از سوی اعضای فراکسیون امید مطرح شده است. با این حال بهرام پارسایی سخنگوی فراکسیون امید تأکید کرد چنین موضوعی به هیچ وجه در این فراکسیون مطرح نشده است و حتی اعضای فراکسیون امید، امضای خود درخصوص سؤال از رئیس‌جمهور را هم پس گرفته‌اند.
تلاش‌های بی نتیجه
اصولگرایان در ماه‌های اخیر تلاش گسترده‌ای برای طرح سوال از روحانی داشتند. آنها در جریان موسسه‌های اعتباری بار‌ها تلاش کردند رییس جمهور را به مجلس بکشانند. مجتبی ذوالنوری از نمایندگان شناخته شده اصولگرا بر سر طرح سوال از رییس جمهور چند باری در مجلس سروصدا به پا کرد. همچنین چندی پیش نصرالله پژمانفر نماینده مشهد و حاجی دلیگانی اظهاراتی درباره طرح عدم کفایت رییس جمهور مطرح کرده بودند. پژمانفر به «رجانیوز» گفته بود: «به این جمع‌بندی رسیدیم که اگر دولت به همین منوال بخواهد مسیر اقتصادی را ادامه دهد، بر خلاف میل باطنی خود دست به جراحی بزرگی خواهیم زد. با ادامه این روند مصلحت کشور در استیضاح رئیس‌جمهور است.»، اما روزنامه کیهان صراحتا طرح بحث استیضاح را به همراهان دولت و “جریان‌های آلوده سیاسی داخلی و خارجی” نسبت داد. این روزنامه همچنین با استیضاح روحانی مخالفت کرد و نوشت: «استیضاح رئیس‌جمهور در این شرایط، «جواب» نمی‌دهد، اما ترمیم کابینه و تغییر ریل، در کنار فاصله گرفتن از این جریان‌های آلوده قطعا گره‌گشاست. در شرایط جنگ اقتصادی، تحولات حساس منطقه و وضعیتی که گاه و بیگاه بازار دچار آن می‌شود، استیضاح رئیس‌دولت یعنی، «بحران سازی»؛ یعنی اضافه کردن یک مشکل سیاسی به سایر مشکلات.» همچنین جواد کریمی‌قدوسی نماینده اصولگرای مشهد، اصلاح‌طلبان را به سهم‌خواهی از دولت متهم کرد و گفت که آنها در شرایط فعلی به جای کمک به دولت سهم بیشتری طلب می‌کنند. به این ترتیب در فضای جدید شکل گرفته در کشور اصولگرایان به دنبال تبرئه خود از مقابله با دولتند. آنها در چرخشی آشکار می خواهند ثابت کنند حامی دولت هستند و این اصلاح طلبان و جریان های معاند هستند که می خواهند دولت را زمین گیر کنند.
انتهاخبر/علی روغنگران