پشت پرده سناریوی ضد ایرانی در عراق

گویی عراقی ها هیچ گاه قرار نیست رنگ آرامش را ببینند. عراق دوباره ناآرام شده است. این بار ناآرامی از جنس اجتماعی است. مردم نسبت به کمبود خدمات عمومی، نبود برق، قطع آب و کمبودهای بهداشتی به اعتراض برخاسته اند. اعتراض ها از بصره شروع شده اما دامنه آن به نجف اشرف و کربلا و دیوانیه و شهرک شعله و جاهای دیگر نیز رسیده است.

اعتراض مردم به حق است، در دمای بالای 50 درجه تابستان قطعی برق و آب و کمبود حداقل امکانات رفاهی که نیازهای اولیه مردم را برطرف کند، هر انسان آرامی را خشمگین می کند. به ویژه که بنا باشد دولت یا بی اعتنا باشد یا صرفا به توجیه مشکلات بپردازد؛ دولت در ابتدای تابستان در پاسخ به اعتراض های مردم نسبت به قطع شدن های طولانی مدت برق اصلاح تاسیسات نیروگاه های برق را بهانه می آورد و مرتبا وعده اصلاح می داد، اما به هیچ کدام از وعده های خود عمل نکرد. گزارش شده که قطعی برق در برخی مناطق به 14 ساعت رسیده است.

اعتراض ها به خشونت کشیده شده

متاسفانه حرکت های اعتراض مردم به خشونت کشیده شده و گزارش شده در شهرهای مختلف عراق تا کنون چندین نفر کشته و زخمی شده اند. آمار کشته ها و زخمی ها متناقض است برای همین نمی توان رقم دقیقی را ذکر کرد. در نجف اشرف مردم معترض به فرودگاه بین المللی این شهر یورش برده اند و مانع از انجام پروازهای آن شده اند. در همین شهر و همچنین در کربلا و بصره مردم معترض به ساختمان های استانداری و مراکز احزاب یورش برده اند و بعضی از دفاتر احزاب را آتش زده اند. اعتراض ها همچنان ادامه دارد و اعلام چند ساعته منع آمد و شد و آماده باش نیروهای امنیتی از وخامت اوضاع خبر می دهد.

با گذشت دو ماه از انتخابات هنوز دولت تشکیل نشده

مردم احساس می کنند جریان های سیاسی حاکم بر کشور به جای رسیدگی به خواسته های آنها مشغول بده بستان های سیاسی برای تشکیل دولت آینده این کشور هستند، به ویژه از دولت فعلی گلایه دارند که مشارکت در چانه زنی های سیاسی را بر رسیدگی به امور مردم ترجیح می دهد. این در حالی است که نزدیک به دو ماه از انتخابات عراق گذشته و هنوز دولت تشکیل نشده است. با وجود این که چهره ایی نظیر سید عمار حکیم، رئیس جریان حکمت نسبت به لزوم تسریع در تشکیل پارلمان و دولت جدید تاکید می کند و نسبت به سهل انگاری در این زمینه هشدار می دهد و حتی در دیدار با هادی عامری بر لزوم رسیدگی فوری به خواسته های مردم تاکید می کند، اما هنوز احزاب نتوانسته اند به توافقات اولیه برای تشکیل دولت برسند، در حالی که همچنان کش مکش بر سر تایید انتخابات جریان دارد.

سناریویی ضد ایرانی

در این میان این نگرانی به وجود آمده است که قدرت های خارجی بخواهند از اعتراض های مردمی سو استفاده کنند و صحنه سیاسی در عراق را به هم بریزند. برخی شبکه های عربی وابسته به عربستان سعودی از جمله الحدث و العربیه این شایعه را به راه انداخته اند که احتمال دارد دولت موقت تشکیل شود تا زمام امور را به طور موقت به دست بگیرد. این شایعه با سناریویی که برخی افراد آگاه از اوضاع عراق نسبت به وقوع آن هشدار می دهند هم خوانی دارد. سناریویی که به گفته این افراد ساخته و پرداخته امریکایی هاست و شخص رابرت مک گروک، نماینده ترامپ در امور عراق که چند ماهی است در عراق مستقر شده آن را هدایت می کند. این سناریو از این قرار است که روند تشکیل دولت با فشار به گروه های سیاسی هم سو با ایالات متحده و عربستان سعودی طولانی شود با این هدف که دولتی تشکیل نشود، امری که تا کنون نتیجه داده است. سپس فضای ناآرامی در کشور به وجود آید و از این ناآرامی برای تشکیل دولتی تکنوکرات و موقت که هیچ کدام از گروه های سیاسی فعلی در آن عضویت نداشته باشند، بهره برداری شود. بر اساس این سناریو امریکایی ها امیدوارند بتوانند گروه های سیاسی نزدیک به ایران را از صحنه خارج کرده و دولتی سکولار و وابسته به خود را بر سر کار آورند. آنها برای پیشبرد این سناریو روی گروه های اهل تسنن متمایل به عربستان حساب باز کرده اند. عربستانی ها هم بی میل نیستند با این ساز امریکایی ها برقصند با این تصور که به این ترتیب عراق را از نفوذ ایران خارج خواهند کرد. شعارهای ضد ایرانی که در روزهای گذشته در برخی شهرهای عراق سر داده شده است، در کنار پوشش شایعات توسط رسانه های عربستانی می تواند در همین راستا باشد.

بزرگترین کنسولگری و بزرگترین سفارت امریکا در جهان

به نظر می رسد که مدتهاست امریکایی ها برای نفوذ بیشتر در عراق برنامه ریزی می کنند و در این برنامه ریزی ها اقلیم کردستان را هم لحاظ کرده اند.

آمریکا به زودی بزرگترین کنسولگری خود در جهان را در اربیل، پایتخت اقلیم کردستان بنا می کند. بزرگترین سفارت آمریکا در جهان هم با مساحت چهل و دو هکتار در بغداد قرار دارد.

در اینجا این پرسش خود را می نمایاند با وجود این مجتمع عظیم کنسولی در چند صد کیلومتری اربیل چه نیازی به یک نمایندگی بزرگ بیست هکتاری دیگر هست؟

این سوال را به گونه ای کلی تر هم می توان مطرح کرد؛ عراق برای آمریکا جایگاه متحدان استراتژیکی چون ژاپن در شرق آسیا و بریتانیا در غرب اروپا را ندارد، پس چرا این گونه مطمح نظر واشنگتن واقع شده است؟

پیام اصلی این است که آمریکا در جاهایی که دست به مداخله زده نه تنها به حضور دائمی و پایدار می اندیشد، بلکه نوعی قیمومیت و سیادت خاموش و بی سروصدا را هم در سر می پروراند.

چند سال قبل هم قرار بود که آمریکا بزرگترین سفارتخانه خود را در کابل بنا کند که با ادامه و تشدید ناآرامی ها در افغانستان این برنامه تا مدتی نامعلوم به تعویق افتاد.

سفارت چهل هکتاری در بغداد و کنسولگری بیست هکتاری در اربیل البته حامل پیام ظریف دیگری هم هست. آمریکا در نگاهش به عراق و اقلیم کردستان کماکان به حفظ توازن استراتژیک میان آن دو پایبند است: کردستان نیرومند در چارچوب عراق متحد! این فرمول مورد علاقه آمریکایی هاست و طبیعتا با نگاه برخی کردها که مایلند کردستان را مستقل ببینند و برخی جناح های عراقی که نگاهی استانی به اقلیم دارند یکسان نیست، اما شباهت هایی به تعهد آمریکا به سیاست چین واحد در عین حفظ اتحاد سیاسی و نظامی دیرینه اش با تایوان دارد.

با این وصف اربیل مانند تایپه در شمار پایتخت هایی  قرار می گیرد که از شناسایی دیپلماتیک برخوردار نیستند، اما  اهمیتی راهبردی دارند.

لزوم هوشیاری ملت عراق

عراقی ها باید به هوش باشند. تداوم وضعیت فعلی قبل از همه به ضرر آنها تمام خواهد شد. تهدیدها علیه عراق پایان نیافته است، و هر گونه سهل انگاری می تواند عواقب پیش بینی نشده و سختی را در پی داشته باشد. این صحیح است که اعتراض ها به حق است و مردم از اوضاع به حق گلایه دارند اما از کنترل خارج شدن اوضاع می تواند بهانه به دست مخالفان و افراد و گروه های مغرض بدهد. اگر تا دیروز می گفتیم عراقی ها وقت ندارند الان باید بگوییم عراقی ها وارد وقت اضافی شده اند، هر آن ممکن است سناریویی اجرا شود و اتفاقی پیش بینی نشده بیفتد که کل روند بازی را تغییر دهد، و مثل همیشه تر و خشک با هم بسوزند.

انتهای خبری/ علی روغنگران