سوت‌های ایرانی در جام‌های جهانی
بررسی حضور داوران ایرانی در مهمترین رقابت فوتبالی دنیا
ایران به عنوان یکی از کشورهای صاحب فوتبال در آسیا، علاوه بر اینکه در هر دوره بخت و اقبال خود را به صورت جدی برای حضور در جام جهانی می‌آزماید، در قسمت داوری هم از شانس خوبی برای داشتن نماینده بهره‌مند بوده است.
داوران و کمک داوران ایرانی همیشه از گزینه‌های مطرح برای حضور در تورنمنت مهم جام‌جهانی بوده‌اند و نگاهی به تاریخچه و کارنامه حضور ایرانی‌ها به عنوان داور در رقابت‌های جام‌جهانی و البته عملکرد آن‌ها، سابقه طولانی و البته خوب و مثبت آن‌ها را در این رقابت‌ها نشان می‌دهد.
اولین حضور داوران ایرانی در جام‌جهانی قدیمی‌تر از آن چیزی است که بشود تصور کرد. حتی قبل‌تر از اولین حضور تیم ملی فوتبال ایران در رقابت‌های جام‌جهانی. آخرین حضور یک تیم داوری ایرانی در جام جهانی هم هنوز به پایان نرسیده و تا آخرین روزهای جام بیست و یکم ادامه دارد.
به مناسبت عملکرد درخشان علیرضا فغانی در رقابت‌های جام جهانی 2018 مروری داشته‌ایم بر کارنامه داوری ایران در ادوار جام‌های‌جهانی:
جعفر نامدار: 1974 و 1978
زنده یاد جعفر نامدار اولین داور ایرانی‌ای بود که موفق شد در جام جهانی قضاوت کند. در عصری که داوری ایران چهره‌های مطرحی مانند منوچهر نظری و محمد صالحی را داشت، نامدار توانست با عملکردی درخشان، رضایت کمیته داوران فیفا را جلب کند و در دو دوره پیاپی جام‌جهانی قضاوت کند. حضور یک داور ایرانی برای دو دوره جام‌جهانی نه فقط بر اعتبار فوتبال و داوری ایران، بلکه بر اعتبال فوتبال و داوری آسیا اضافه کرد.
نامدار تا امروز تنها قاضی ایرانی است که موفق شده در دو دوره در جام‌جهانی سوت بزند. نامدار در جام‌جهانی 1974 که به میزبانی آلمان غربی برگزار می‌شد بازی دو تیم استرالیا و شیلی را سوت زد که این بازی به تساوی بدون گل انجامید.
در آن بازی نامدار اشتباه عجیبی انجام داد. او به ری ریچارد بازیکن استرالیایی سه بار کارت زرد نشان داد. پس از این که داور چهارم او را از اشتباهش آگاه کرد، نامدار بازیکن خاطی را با چهار دقیقه تاخیر و با یک کارت قرمز جریمه و اخراج کرد. این اشتباه تقریبا به همین شکل در جام جهانی 2006 و این بار توسط گراهام پل داور سرشناس انگلیسی تکرار شد. همچنین او در بازی رده‌بندی جام به عنوان کمک داور حضور داشت.
نامدار که قبل از داوری فوتبالیست بود و سابقه پوشیدن پیراهن تیم ملی را هم در کارنامه داشت، در جام‌جهانی 1978 آرژانتین که اولین حضور تیم ملی فوتبال ایران در رقابت‌های جام‌جهانی بود، یک بار به عنوان داور وسط حضور داشت و در دو بازی هم کمک داور بود.
او در بازی لهستان-مکزیک به عنوان داور وسط حاضر بود و در دو بازی برزیل-سوئد و آرژانتین- لهستان، به عنوان کمک داور حضور داشت.
محمد فنایی: 1994
در ادوار گذشته جام‌جهانی محمد فنایی تنها داور آسیایی بوده که به عنوان یکی از داوران اصلی در فینال جام‌جهانی حضور داشته است. فنایی که از کمک داوران شناخته شده در قاره آسیا بود، در بازی فینال جام‌جهانی 1994 آمریکا که در ورزشگاه رزبول شهر لس آنجلس برگزار شد به عنوان کمک داور دوم ساندرو پل داور سرشناس مجارستانی در آن بازی حاضر بود. بازی‌ای که در نهایت با برتری تیم ملی برزیل مقابل ایتالیا خاتمه یافت و باعث شد تا سلسائو پس از 24 سال طعم قهرمانی جهان را بچشند.
فنایی علاوه بر حضور در فینال جام جهانی 1994، در بازی‌های رومانی-سوئیس، سوئد-روسیه، مکزیک-بلغارستان و بازی حساس هلند -برزیل در مرحله یک چهارم نهایی رقابت‌ها، به عنوان کمک داور حضور داشت.
اسفندیار بهارمست: 1998
بعد از حضور نامدار و محمد فنایی، اسفندیار بهارمست سومین داور ایرانی‌ای بود که پایش به رقابت‌های جام‌جهانی باز شد. بهارمست البته به دلیل اینکه ساکن ایالات متحده آمریکا بود و در کنار تابعیت ایران، تابعیت آمریکا را هم داشت، از طرف کشور آمریکا در این رقابت‌ها حاضر شد. «اسی بهارمست» در جام‌جهانی 1998 فرانسه دو بازی را سوت زد و در دو بازی هم به عنوان داور چهارم حضور داشت. اولین قضاوت بهارمست در جام جهانی به بازی دو تیم نیجریه و اسپانیا بر می‌گشت که در آن بازی نیجریه موفق شد با نتیجه 3-2 اسپانیا را شکست دهد.
بهارمست در دومین بازی اسپانیا در جام‌جهانی مقابل تیم پاراگوئه هم به عنوان داور چهارم حضور داشت. شاهکار بهارمست اما در جام‌جهانی به تصمیم او در بازی دو تیم برزیل-نروژ بر می‌گردد.
آن بازی در حالی برگزار شد که برزیل، قهرمان دوره قبل جام‌جهانی، با شش امتیاز صعود خود را به مرحله یک هشتم نهایی قطعی کرده بود و بازی با نروژ برای آن‌ها تشریفاتی بود. نروژی‌ها که در دو بازی اول خود در جام‌جهانی مقابل مراکش و اسکاتلند، متوقف شده بودند، برای صعود به مرحله یک هشتم نهایی باید از سد برزیل می‌گذشتند.
در دیگر بازی این گروه که هم زمان برگزار می‌شد و دو تیم مراکش و اسکاتلند به مصاف هم رفته بودند، مراکشی‌ها با سه گل از اسکاتلند پیش بودند و نروژی‌ها هم اگر از پس برزیل بر نمی‌آمدند، باید با جام خداحافظی می‌کردند.
بهارمست در دقایق پایانی بازی یک پنالتی جنجال آفرین برای نروژ اعلام کرد و رکدال در دقیقه 89، گل برتری نروژ را به برزیل زد تا این با شکست 2-1 برزیل، به عنوان تیم دوم گروه راهی مرحله بعد شود تا مراکش از این رقابت‌ها حذف شود.
این پنالتی در حالی اعلام شد که در تصاویر هیچ یک از دوربین‌های تلویزیونی فرانسه خطایی روی بازیکن نروژ مشاهده نمی‌شد و فشارهای زیادی روی بهارمست بخاطر تصمیم ظاهرا غلط او بود تا این که فیلمی کوتاه که توسط دوربین آماتور یک فیلمبردار سوئدی از پشت دروازه برزیل گرفته شده بود، خطای آشکار بازیکن برزیلی را مشخص کرد و بر تصمیم درست بهارمست، مهر تایید زد.
حسن کامرانی‌فر: 2010
بعد از حضور محمد فنایی به عنوان کمک داور در جام جهانی 1994 آمریکا، 16 سال بعد حسن کامرانی فر توانست به عنوان کمک داور برای جام‌جهانی 2010 آفریقای جنوبی انتخاب شود. او که به عنوان کمک خلیل الصمدی عربستانی در جام جهانی حضور داشت، در بازی اولی که این تیم داوری در جام جهانی قضاوت کرد، تصمیمی فوق العاده گرفت.
در دقیقه 64 بازی فرانسه-مکزیک، حسن کامرانی فر در صحنه‌ای که مشکوک به آفساید بود، دستور به ادامه بازی داد و مهاجم مکزیک با دروازه فرانسه تک به تک شد تا اولین گل مکزیک زده شود.
این صحنه جنجالی‌ترین صحنه آن مسابقه لقب گرفت. تصاویر اولیه به گونه‌ای بود که انگار کامرانی‌فر اشتباه کرده و مهاجم مکزیک در موقعیت آفساید صاحب توپ شده اما تصاویر آهسته حکایت از تصمیمی دقیق داشت که توسط حسن کامرانی فر در کسری از ثانیه گرفته شده بود.
پس از بازی بسیاری از کارشناسان بزرگ داوری دنیا به تمجید از تصمیم درست کامرانی فر پرداختند. بعد از آن حسن کامرانی‌فر در بازی شیلی-سوئیس هم به عنوان کمک داور حضور داشت. تا پرونده داوری ایران در جام جهانی 2010 با دو قضاوت بسته شود.
علیرضا فغانی: 2014 و 2018
داور مقتدر و شایسته فوتبال ایران 4 سال پیش اولین حضور خود در رقابت‌های جام‌جهانی را در قامت داور چهارم تجربه کرد. فغانی در برزیل 7 بار به عنوان داور چهارم انتخاب شد که مهمترین آن بازی افتتاحیه جام بیستم بین دو تیم برزیل و کرواسی بود. نیشی مورای ژاپنی در آن بازی به عنوان داور وسط حضور داشت و علیرضا فغانی به عنوان داور چهارم در اولین بازی جام به ایفای نقش پرداخت.
در جام جهانی روسیه اما قضیه کاملا متفاوت بود و تیم داوری ایرانی متشکل از علیرضا فغانی، رضا سخندان و محمد منصوری توانستند با قضاوت‌های کم نقص و دقیق خود، تا آخرین روزهای جام در روسیه بمانند.
این تیم داوری پس از قضاوت در رویدادهایی مهم مثل فینال جام ملت‌های آسیا 2015، فینال جام باشگاه‌های جهان و فینال المپیک 2016 پا به جام‌جهانی 2018 گذاشت و توانست با ارائه سه قضاوت تحسین برانگیز، ارزش‌های خود را ثابت کند.
فغانی و کمک‌هایش سه بازی بین تیم‌های آلمان-مکزیک، برزیل-صربستان و فرانسه-آرژانتین را به خوبی قضاوت کردند و به عنوان یکی از شانس‌های جدی دیدار فینال مطرح شدند.
کمیته داوران فیفا اما در نهایت تیم داوری ایران را برای بازی رده‌بندی بین دو تیم انگلیس و بلژیک در نظر گرفت تا فغانی و تیمش عصر روز گذشته چهارمین و آخرین قضاوت خود در جام بیست و یکم را تجربه کنند.
انتهای خبر/