مفاخر و اندیشمندان استوانه های بزرگ هویت ایرانی
رونمایی از پوستر همایش بین‌المللی هزاره خواجه نظام‌الملک طوسی در دانشگاه فردوسی مشهد
مراسم فراخوان، نشست خبری و رونمایی از پوستر همایش بین‌المللی هزاره خواجه نظام‌الملک طوسی در باشگاه مفاخر و پیشکسوتان دانشگاه فردوسی مشهد با حضور دکتر روح‌اله اسلامی دبیر علمی همایش، دکتر محمدجواد رنجکش دبیر اجرایی همایش، دکتر عبدالرحیم قنوات، دکتر جواد عباسی، دکتر سیدحسین اطهری و دکتر سلمان ساکت برگزار شد.
محورهای همایش خواجه نظام‌الملک
دبیر علمی این همایش در مراسم رونمایی از پوستر و فراخوان عمومی این همایش گفت: گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد قصد دارد همایش بین المللی هزاره خواجه نظام الملک طوسی را سی ام آبان ماه آتی برگزار کند، ارسال مقالات به‌صورت چکیده مطالب تا 15 مرداد ماه و اصل مقالات تا 15 شهریورماه فرصت است.
دکتر روح الله اسلامی افزود: در این همایش مقاله‌های پژوهشگران به زبانهای فارسی، عربی و انگلیسی مورد پذیرش قرار می‌گیرد و از کتاب و تمبر خواجه نظام الملک توسی رونمایی می شود. وی محورهای همایش را «نسخه شناسی، تصحیح و ترجمه سیرالملوک خواجه نظام الملک، ویژگیهای نثر در سیر الملوک نظام الملک توسی از منظر ادبی و زبان شناسی، مفاهیم، منطق، معرفت شناسی سیرالملوک خواجه نظام الملک توسی، نظامیه ها، آموزش، ساز و برگ فرهنگی، رابطه دین و دولت در سیرالملوک خواجه نظام الملک و سنت فکری اندرزنامه نویسی در سیرالملوک خواجه نظام الملک توسی» اعلام کرد.
مفاخر سرمایه‌های ملی و قومی
دبیر اجرایی همایش در این مراسم گفت: این همایش از مظهر اندیشه سیاسی قابل بررسی و دارای اهمیت ویژه‌ای است و نکته مهم در اینجا است که اندیشمندی در دوره‌ای از تاریخ آثاری ارزنده و قابل توجه درباره سیاست و کشورداری عرصه می‌کند.
دکتر محمدجواد رنجکش بیان کرد: در جوامع امروزی پیشرفت تنها مرهون سرمایه مادی نیست، و سرمایه‌ای مهم‌تر از مادیات برای کشورها اهمیت دارد و آن سرمایه، مفاخر علمی و اندیشمندان هر سرزمین است. بعضی کشورها چون این مفاخر را ندارند به فکر سرقت و دست‌اندازی به دیگر مفاخر کشورهای همجوار می‌کنند و نمونه آن می‌توان به کشورهای تاجیکستان و ترکیه اشاره کرد، که هرکدام از مفاخر کشور ما را به نام خود ثبت و ضبط می‌کنند.
نقش خواجه نظام‌الملک در حفظ هویت ایرانی
دکترسید حسین اطهری درباره نقش خواجه نظام‌الملک در حفظ هویت ایرانی گفت: هویت ایرانی از زمان اشکانیان و حتی قبل‌تر از آن‌ها به دوره عیلامی‌ها برمی‌گردد، بنا بر مدارک موجود در آثار باستانی و قبل از اسلام این نکته را نشان می‌دهد که ایرانیان دارای هویت بسیار طولانی هستند و محدود به دوره خاصی نیستند.وی افزود: ولی هویت ایرانی مقوله‌ای جدید و نو است که باید در زمان حال آن را جستجو کنیم.
اطهری بیان کرد: خواجه نظام الملک از اندیشمندانی است که درباره هویت ایرانی تلاش‌های فراوانی کرده است و کوشش زیادی برای بازآفرینی هویت ایرانی در قرن پنجم و بعد از شاهنامه انجام داده است، او در رابطه با هویت از منظر اندیشه‌های سیاسی وارد می شود. وی در ادامه گفت: برای حفظ هویت 2 راهکار وجود دارد، یکی مراجعه به سنن، زبان، آداب و رسوم است که بیشتر کارهای مرتبط با شناخت هویت در این بخش انجام می‌شود. دیگری هویت اندیشه سیاسی که متاسفانه کمتر به آن پرداخته می‌شود و خواجه نظام‌الملک طوسی به ابعاد مختلف این بخش از هویت می‌پردازد. او کار بسیار مهمی در کتاب خود به‌نام «سیره‌الملوک» انجام داده است و به 2 عنصر اهمیت ویژه‌ای می‌دهد که متعلق به تمدن ایرانی است، ابتدا تأکید بر شهریار فرهمند(اهل خرد)دارد و دیگری این شهریار بر اصول و قوانین ایران باستان که همان خردورزی است حکمرانی کند.
دوره سلجوقی آغاز انحطاط در تمدن اسلامی
دکتر عبدالرحیم قنوات درباره آغاز انحطاط در تمدن اسلامی گفت: فرهنگ، تمدن، علم و اندیشه و هرآن‌چه در ایران و دنیای اسلام بسیار پررونق بود، بعد از حمله وحشیانه مغولان از بین رفت و مقصران اصلی در تخریب تمودن اسلامی مغولان هستند.
قنوات اظهار کرد: آغاز جوانه زدن و شکوفا شدن تمدن اسلامی دردوره سلجوقی اتفاق افتاده است ولی از آن دوران چه میراثی برای ما باقی مانده است؟یک از فجیع‌ترین جنگ‌ها در آن دوره حمله غزها به خراسان بود که شهرهایی مثل نیشابور و نواحی اطراف آن را از بین برد. وی همچنین دوران سلجوقیان را از لحاظ منظر سیاسی، اجتماعی و مذهبی مورد بررسی قرار داد و گفت: از نظر سیاسی در دوره سلجوقی جنگ‌ها و خونریزی‌های زیادی دیده می‌شود که گاهی این جنگ‌ها به‌خاطر تصاحب مقام و منصب است، در عرصه مذهبی تعصبات مذهبی به شدت دامن زده شد ودر بین فرقه‌های مختلف اهل سنت ها جنگ و خونریزی و آشوب وجود دارد و دولت‌ها به این نزاع‌ها دامن می‌زنند. از لحاظ اجتماعی تصوف رشد کرده و این دوره مشهور به عصر خانقاه‌ها است، در عرصه علمی مهمترین اتفاق شکل گیری مدارس نظامیه است.
اهمیت و جایگاه دیوان‌سالاری و وزارت
دکتر جواد عباسی درباره اهمیت و جایگاه دیوان‌سالاری و وزارت در سیر عمومی تاریخ ایران بعد از اسلام گفت: تاریخ ایرانی و هویت ایرانی از یک تدوام و استمرار خاصی با همه ناملایمتی‌ها برخوردار است و باید عوامل این تدوام را بررسی کرد که تاکنون چگون با این‌همه فراز و نشیب استمرار پیدا کرده است.
عباسی اشاره کرد: یکی از ستون‌ها و پایه‌های این تدوام بحث دیوان سالاری است و افرادی که دارای جایگاه ویژه‌ای هستند، در مدرسه نظامی دوره سلجوقی دیوان سالارانی که تربیت کردند باعث تداوم و پیوستگی هویت ایرانی شدند. وی افزود: در زمان حمله مغولان اولین خاندانی که وارد دستگاه مغولان شدند خاندان جوینی بودند که با درایت و هوشمندی نگذاشتند هویت ایرانی به‌خطر بیفتد.
جنبه‌های ادبی در سيرالملوک خواجه نظام‌الملک
دکتر سلمان ساکت جنبه‌های ادبی در سيرالملوک خواجه نظام‌الملک گفت: دوره‌ای که این کتاب نوشته می‌شود به‌نام دوره‌گذار از نثر آغازین دوره سامانی به نثر فنی دوره بعد از سلجوقیان است.در دو طرف کتاب سیره‌الملوک دوکتاب مهم تاریخ بلعمی و تاریخ بیهقی وجود دارد و معمولا سبک این کتاب را به این دو کتاب می‌سنجند.دکتر ساکت بیان کرد: سیره الملوک کتابی است که از تکلفات معمول و خیلی رایج کاملا تهی است و جملات کاملا شفاف و روشن است. نویسنده از تمامی عناصر ممکن برای بیان بهتر استفاده کرده است.جملات اغلب کوتاه و ترکیبات تازه دیده می‌شود و مورد توجه متخصصین ادبیات قرار گرفته است. این کتاب در میان کتب از نظر نثر یکی از درخشان‌ترین نثرها را دارد.
ساموئل بکت، نویسنده‌ای نام آشنا در ایران است که در دوران زندگی‌اش آثار ادبی درخشانی خلق کرد. نویسنده هلندی تمام عمر خود را صرف نوشتن رمان، نمایشنامه و شعر کرد و در سال ۱۹۶۹ به دلیل نوشته‌هایش – در قالب رمان و نمایش – که در فقر (معنوی) انسان امروزی، فرارَوی و عروج او را می‌جوید، جایزه نوبل ادبیات را دریافت کرد.
آثار بکت بی‌پروا، به شکل بنیادی کمینه‌گرا و بنابر بعضی تفسیرها در رابطه با وضعیت انسان‌ها عمیقاً بدبینانه است. این حس بدبینی اغلب با قریحه طنزپردازی قوی و غالباً نیش‌دار وی تلطیف می‌شود. چنین حسی از طنز، برای بعضی از خوانندگان آثار او، این نکته را دربردارد که سفری که انسان به عنوان زندگی آغاز کرده‌است با وجود دشواری‌ها، ارزش سعی و تلاش را دارد. آثار اخیر او، بُن‌مایه‌های موردنظرشان را به شکلی رمزگونه و کاهش‌یافته مطرح می‌کنند.
«ننامیدنی» یکی از آثار فلسفی بکت است که مهدی نوید آن را به فارسی برگرداند و نشر چشمه در سال 94 منتشر کرد.
روایت کتاب اینگونه آغاز می‌شود: «حالا کجا؟ حالا کی؟ حالا کِی؟ بی هیچ پرسشی. من، می‌گویم من. بی هیچ باوری. پرسش‌ها، فرضیه‌ها، این‌ها را می‌گویم این. ادامه می‌دهم، پیش می‌روم، به این می‌گویم ادامه، به این می‌گویم پیش رفتن. می‌شود که یک روز فقط بمانم، در کجا، به جای رفتن، به روال قدیم، برای گذران شب و روز در جایی هر چه دورتر، دور نبود. شاید این گونه آغاز شد. فکر می‌کنی فقط استراحت می‌کنی، بهتر است وقتی کار کنی که زمانش برسد، یا بی هیچ دلیلی، و کمی بعد می‌بینی که قدرت نداری اصلا باز کاری کنی. مهم نیست چه طور این اتفاق افتاد. این می‌گویم این، نمی‌دانم چه.»
انتهای گزارش/ مرجان فرهمند