آمریکا چه‌قدر برای مذاکره مجدد با ایران قابل اعتماد است؟
روابط ایران و آمریکا در سال‌های پس از انقلاب اسلامی فراز و نشیب‌های زیادی داشته که انعقاد برجام نقطه عطفی در این روابط بشمار می‌آید، پس از خروج آمریکا از برجام، در حالی که مواضع ضدآمریکایی در میان مردم و مسوولان شدت بیشتری گرفت، صد فعال سیاسی با صدور نامه‌ای خواستار مذاکره مستقیم ایران با آمریکا شدند.
به گزارش ایسنا، با روی کار آمدن دولت ترامپ همه تلاش های صورت گرفته برای انعقاد برجام نقش بر آب شد و با خروج امریکا از این توافق، فضای بین المللی و نحوه اجرای تعهدات دو طرف با ابهام زیادی رو به رو شد. جمهوری اسلامی نیز پس از این تصمیم امریکا بر حفظ برجام با سایر طرف‌های توافق با شرط تامین شدن نافعش تاکید کرد.
همه این ها در حالی رخ داد که رئیس جمهور امریکا خواهان توافقی جدید با ایران شد؛ توافقی که به ادعای وی منافع امریکایی ها را نیز تامین کند. پس از این اتفاقات ایران نیز از عدم تمایل خود به مذاکره مجدد با طرف امریکایی سخن گفت، با این استدلال که آمریکا از توافق موجود به بهانه‌های واهی خارج شده و هیچ تضمینی برای باقی ماندن دولت این کشور در قراردادها و تلاش برای حفظ توافقات وجود ندارد.
در همین کشاکش، 100 فعال سیاسی و مدنی کشور طی بیانیه ای خواهان مذاکره مجدد با امریکا بدون هیچگونه پیش شرطی شده اند که این بیانیه با واکنش های زیادی رو به رو شده است، با این حال پس از صدور این بیانیه انتقادات زیادی به نگارندگان و امضاکنندگان آن وارد شد. بسیاری از مسئولان کشور مذاکره مجدد با امریکا را امری ذاتا خطا و نادرست می‌دانند، چراکه امریکا در پایبندی به توافقات سابقه درخشانی از خود نشان نداده است و افکار عمومی نیز استقبالی از مذاکره مجدد با امریکا نمی‌کند.
در این رابطه محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت، عنوان کرده بود: «حق ماست علیه زورگویی آمریکا بایستیم اما در این شرایط عده‌ای نامه می‌نویسند که با آمریکا مذاکره کنیم. اما آیا ترامپ قابل اعتماد است؟ این نامه نشان داد که عقل سیاسی کامل نیست که چنین توصیه ای می کنند. ما باید بایستیم و مقاومت کنیم، موضع ما به حق است و همه باید در کنار هم باشیم».
با این حال او صدور این نامه را نماد آزادی سیاسی دانست و گفت: «نظام نشان داده است که هر زمان برای پیشرفت منافع ملی لازم باشد، مذاکره می‌کند، مثل برجام اما در این شرایط که آمریکا زور می‌گوید، با چه کسی مذاکره کنیم؟ چه ثباتی در آمریکا وجود دارد؟ اصلا زمینه مذاکره با چنین فردی وجود ندارد. افکار عمومی هم از مذاکره با ترامپ استقبال نمی‌کند».
در موضع گیری دیگری سرلشکر محمد علی جعفری، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیز در واکنش به صدور این بیانیه خاطرنشان کرد: «اگر نگوییم این 100 نفر همه مامور فضاسازی برای مذاکره با ترامپ نبودند، حتما تعداد قابل توجهی از آن ها چنین ماموریتی را بر عهده داشتند تا ایران را پای میز مذاکره با آمریکا بکشانند».
وی با اشاره به مذاکرات ایران با 1+5 و توافق برجام تصریح کرد: «مذاکرات برجام یک استثناء بود که به اذن مقام معظم رهبری و بنا به مصلحت‌هایی انجام شد و نتیجه اش این بی اعتمادی آمریکا بود که مشخص شد. اگر خوش‌بینانه نگوییم آن 100 نفر خائن به مردم، انقلاب و ضدانقلاب نیستند، باید بگوییم که اشکال در مبانی فکری و دیدگاه‌های آن هاست. این دیدگاه غربی و لیبرالی و غیراسلامی است که می گوید با غرب بساز».
همچنین عباس عبدی، یکی از روزنامه نگاران اصلاح طلب، در گفت و گو با یکی از رسانه ها تاکید کرده بود: پیش شرط های مقامات آمریکایی نافی وجود اراده آن ها برای گفت وگوی سازنده است. در ایالات متحده هم شرط های ترامپ و پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، به عنوان مقدمه گفت وگو، مورد نقد و حتی استهزا قرار گرفت.
وی ادامه می‌دهد: مشکل ما در ایران این بود که گفت‌وگو منحصر به مساله هسته‌ای شد در حالی که ذاتا همه مسائل قابل گفت و گو است. اتفاقا موارد دیگر هم می توانست موضوع گفت وگو باشد. با این حال در شرایط کنونی که ترامپ بر خلاف منطق برجام از آن خارج شده است، پایه گفت و گو که رسیدن به تفاهم و التزام داشتن به تعهدات است را تخریب کرده و عملا راه گفت و گو را بسته است. بنابراین بنده موافق هستم که ابتدا از ایالات متحده خواسته شود به برجام بازگردد و به توافقات ناشی از گفت و گوهای قبلی پایبند بماند، سپس از ایران و آن ها بخواهیم که مسائل دیگر خود را هم به گفت و گو بگذارند.
به نظر می رسد موضوعی برای مذاکره مجدد با امریکا وجود ندارد
در این خصوص حمیدرضا ترقی، عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی، نیز به عنوان یکی از مخالفان صدور این بیانیه و استدلال صادرکنندگان آن مبنی بر اینکه فضای بین المللی به نفع ایران بوده و به همین جهت بهتر است وارد مذاکره با امریکا شود، به ایسنا گفت: پاسخ این سخن را آقای روحانی، رئیس جمهور، پیشتر اظهار داشته و طبق بیان وی، اصولا مذاکره با امریکایی ها نوعی حماقت است. کسی که پایبند به تعهدات خود نبوده و می خواهد از مذاکره برای خویش سوءاستفاده کند و در مذاکره حاضر به پذیرش نظر طرف مقابل نیست و یک جانبه به دنبال تحقق منافع خویش است، قابل مذاکره نیست.
وی ادامه داد: مذاکره زمانی عاقلانه است که فرد به یک سیاست برد برد معتقد باشد تا علاوه بر خود، طرف مقابلش نیز از برخی منافع بهره مند شود. اگر بنا بر این باشد که در مذاکره تنها یک طرف سود کند و مذاکره مبتنی بر برد باخت باشد، طبیعتا هیچ عقل سلیمی اجازه صورت گرفتن این مدل مذاکره را نخواهد داد.
مذاکره با امریکا بر سر چه چیز؟
ترقی با طرح این پرسش که مساله مهم تر پاسخ به این سوال است که مذاکره با امریکا بر سر چه باید باشد؟ تصریح کرد: ما در مورد مساله هسته ای کشور مذاکره کرده ایم؛ امروز راجع به چه امری وارد مذاکره با امریکا شویم؟ موضوع مذاکره ای که مورد نظر صادرکنندگان این بیانیه است، چیست؟ اگر موضوع موشکی مدنظر باشد، مسئولان نظام با صراحت اعلام کرده اند این مساله قابل مذاکره نیست. اگر موضوع نفوذ منطقه ای مطرح است، این امر جزو مولفه های اقتدار جمهوری اسلامی است و کسی در مورد مولفه های اقتدار و توان دفاعی خود با دشمن مذاکره نمی کند. بنابراین به نظر می رسد موضوعی برای مذاکره وجود ندارد.
دخالت امریکا در مساله یمن و سایر مسایل منطقه ای بحران را افزایش داده است
عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی در پاسخ به این سوال که آیا مذاکرات ایران در مورد یمن می تواند زمینه ای برای شکل گیری مذاکرات کلان تر برای کل منطقه در چارچوب مذاکره با امریکا باشد، گفت: همه تلاش ما این بوده که امریکا را از تیم مذاکره کننده در مورد سوریه بیرون کنیم. اگر توافقی با روسیه و ترکیه بوده، برای این بوده که دخالت امریکا مانع حل و فصل مسایل منطقه ای بوده است.
وی افزود: اصولا دخالت امریکا در مساله یمن و سایر مسایل منطقه ای موجب حل آن نشده بلکه بحران را افزایش داده است. مذاکره در این خصوص زمانی می تواند صورت گیرد که امید به حل آن وجود داشته باشد. هنگامی که راه حلی وجود ندارد و براساس تجربه مذاکرات در این چند سال مشخص شده با وجود امریکا نمی توان به نتیجه ای رسید، طبیعتا بهترین گزینه خارج کردن امریکا از تیم و طرف مذاکره کننده است.
ترقی تاکید کرد: ایران دنبال ایجاد تنش نیست بلکه به دنبال حفظ مولفه های اقتدار و توانمندی های خویش است. بنابراین باید توجه داشت در درجه اول ما قصدی برای مذاکره نداریم و مسئولان نظام جمهوری اسلامی مذاکره را منتفی اعلام کرده اند. بنابراین هنگامی که چنین نیت و قصدی وجود ندارد، ضرورتی روی برنامه ریزی برای مقدمه چینی مذاکرات وجود ندارد.
عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی خاطرنشان کرد: در مورد اروپا نیز نهایتا به این جمع بندی خواهیم رسید که اروپایی ها هم تحت تاثیر امریکا هستند و نمی توان به هیچ وجه روی آن ها حساب باز کرد. البته باید در نظر داشت شرایط کره شمالی با ما متفاوت بوده و این کشور از مولفه های قدرت ما برخوردار نیست و تنها ظرفیت آن ها موشک های هسته ای بوده که توانسته امریکا را وادار به عقب نشینی کند. این در حالی است که ما مولفه‌های قدرت را برای همیشه و نه برای مذاکره احتیاج داریم.
با توجه به خروج آمریکا از برجام و عدم پایبندی رئیس جمهور این کشور به تعهدات بین المللی و خروج از چندین معاهده بین المللی از جمله معاهده پاریس به نظر می‌آید اجماع عمومی در کشورمان درخصوص بی اعتمادی به آمریکا در حال حاضر به اوج خود رسیده است و این امر در سطح جهانی نیز در بالاترین وضعیت خود قرار دارد و باید افزود در چنین شرایطی پیش از آن که عدم تمایل ایران به مذاکره مورد بحث قرار گیرد بایستی عدم پایبندی دولت آمریکا را به معاهدات بین المللی بیش از گذشته آشکار ساخت.
انتهای خبر/