پلاک خانه ها در مشهد شکل تازه می گیرد
پلاک ها بعنوان راه شناسایی یک خانه دنیای جالبی دارند. برای مثال پلاک ۱۳ معمولاً برای شماره‌گذاری خانه‌ها به کار نمی‌رود. چون بسیاری این *عدد را نحس می‌دانند و معتقدند ممکن است باعث بدبیاری برای ساکنان خانه شود. پلاک ۱۳، اغلب به صورت ۱+۱۲ یا ۱–۱۴ نوشته می‌شود یا در روستاها گاها نام صاحب ملک به جای پلاک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اولین پلاک ثبت شده در مشهد نیز به حدود 70 سال پیش- یعنی سال 1330- بازمی‌گردد و قطعا بازسازی آنچه در مدت 70 سال گذشته اجرایی شده، زمانبر خواهد بود.
یکی از رانندگان تاکسی در پیامی گفته است: «از شهرداری محترم بارها درخواست کردیم طرح پلاک‌گذاری منازل را به صورت یکسان اجرا کند. همکاران تاکسی بیسیم برای پیدا کردن پلاک یک آدرس در بعضی از مناطق شهر با مشکل روبه رو هستند. گاهی در یک کوچه تعداد زیادی از منازل پلاک ندارند یا اگر دارند، مخدوش است، یا واضح و مشخص نیست.»
این حرف ها یکسان‌سازی پلاک‌های شهر را بیش از پیش مهم جلوه می دهد. قطعا پلاک خانه شماره‌ای منحصر به فرد است که در یک کوچه یا محله به هر ساختمان داده می‌شود، تا یافتن مکان ساختمان آسان‌تر شود. اما گاه ممکن است همواره یافتن پلاک یک منزل کار چندان آسانی نباشد. در واقع سردرگمی و به مقصد نرسیدن بخشی از نامه‌های شهروندان، سردرگمی بخشی از قبوض آب، برق، گاز و تلفن و مرسوله‌های پستی شهروندان و حتی بلاتکلیف ماندن احضاریه‌هایی که از سوی دستگاه‌های قضایی و انتظامی به در منازل شهروندان ارسال می‌شود، به دلیل عدم ارائه قرائت صحیح از پلاک‌های منازل به وجود می‌آید. مساله‌ای که موضوع یکسازی پلاک‌ها را بیش از پیش مورد توجه قرار می‌دهد.
گر چه آماری در دسترس نیست که مشخص کند چه تعداد پلاک در سطح شهر مشهد وجود دارد و مشمول طرح یکسان‌سازی می‌شود، اما پر واضح است که اجرای این مهم یک ضرورت برای کلانشهر مشهد مقدس به شمار می‌رود. آن هم در شهری که نه فقط به 3 میلیون و اندی جمعیت مشهدی پاسخگویی می‌کند. بلکه بر طبق آمار 30 میلیون زائر و مسافر سالانه به مشهد مقدس می‌آیند و ضرورت دارد پیشانی‌های شهر برای جلوگیری از سردرگمی و بلاتکلیفی افراد ساماندهی شود. چه اینکه اجرای این مهم بر زیباسازی و فضاآرایی شهر و نظم بخشی در آدرس دهی کمک شایانی می‌کند.
پلاک منازل در اروپا، امریکا و شرق آسیا
در اروپا سیستم رایج شماره‌گذاری خانه‌ها به این صورت است که در یک سمت خیابان خانه‌ها با اعداد فرد (از ۱ تا آخر) و در سمت دیگر با اعداد زوج (از ۲ تا آخر) شماره‌گذاری می‌شوند. وقتی فرد در جهتی می‌ایستد که شماره‌ها زیاد می‌شوند، اعداد فرد اغلب در سمت چپ خیابان قرار می‌گیرند.
در ژاپن و کره جنوبی شهر به مناطقی کوچک‌تر تقسیم می‌شود. خانه‌ها در هر منطقه یا به ترتیب احداث شماره‌گذاری می‌شوند یا در هر بلوک در جهت حرکت عقربه‌های ساعت. این روش با روش شماره‌دهی منطقه‌ای در ونیز قابل قیاس است.
در بسیاری از خیابان‌های ایالات متحده آمریکا و کانادا، پلاک‌های فرد در یک سمت خیابان و پلاک‌های زوج در سمت دیگر آن قرار دارند. اغلب شماره پلاک متناسب است با فاصله آن از جایی مشخص، بنابراین تمام اعداد در شماره‌گذاری یک خیابان استفاده نمی‌شوند. در خیابان‌های بسیار طولانی، شماره‌های ۴ یا ۵ رقمی هم به کار برده می‌شود.
در شیوه رایج شماره‌گذاری خانه‌ها در ایران و از جمله مشهد مقدس نیز، معمولاً اعداد فرد در یک سمت و اعداد زوج در سمت دیگر خیابان قرار می‌گیرند و معمولاً به ترتیب هستند. هرچند در موارد بسیاری این ترتیب به هم می‌خورد. در بعضی جاها که دو شماره پلاک مشابه وجود دارد یکی با ممیز از دیگری تفکیک می‌شود.
برداشت اطلاعات پلاک‌ها برای شرکت‌های آب و برق و گاز
بر اساس بودجه‌های سالیانه به منظور نوسازی پلاک‌ها طی سال گذشته رقمی معادل 500 میلیون تومان هزینه شده و هم‌اکنون کار به صورت مرحله به مرحله در حال انجام است. اما قطعا مهاجرت از شیوه سنتی پلاک گذاری به شیوه نوین زمانبر است.
در این رابطه مدیرکل دفتر طرح‌ها و مطالعات فنی و شهری شهرداری مشهد با تاکید بر لزوم تغییر رویکرد از شیوه سنتی به شیوه مدرن در پلاک کوبی شهر مشهد، بیان می‌کند: توجه به خوانایی پلاک‌های منازل، ادارات و مجموعه‌های دولتی و خصوصی در دستور کار قرار گرفته است.
سید علی حسین‌پور با اشاره به اینکه با مشارکت مجموعه‌های مرتبط از جمله سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری مشهد طرح نوسازی پلاک‌های مشهد در دست اجرا است، اظهار می‌کند: پلاک‌های جدید بستر مناسبی برای بارگذاری اطلاعات فراهم آورده است. در عین حال تلاش شده قالب مورد نظر با استاندارهای موجود همخوانی داشته باشد و فرم بصری مناسب و گویایی را ارائه دهد.
وی با بیان اینکه تلاش شده پلاک‌های جدید با ترکیب و شکل ساختاری ساختمان‌های شهر مغابرت نداشته باشد، می‌گوید: در طراحی پلاک‌ها تلاش شده این نشانه‌های هویتی بر چهره شهر بنشیند و خوانایی لازم را که انتظار می‌رود، فراهم آورد.
مدیرکل دفتر طرح‌ها و مطالعات فنی و شهری شهرداری مشهد در ادامه خاطر نشان می‌کند: براین اساس با شرکت پست به عنوان پیمانکار قراردادی منعقد شده و روند اجرای کار شروع شده است.
منطقه یک در اولویت اجرا
حسین‌پور ادامه می‌دهد: در حال حاضر کار نصب پلاک‌های جدید به صورت پایلوت در مناطق یک و 12 در حال اجرا است و امید است چنانچه اجرای آزمایشی این طرح با موفقیت تکمیل شود، طرح تعویض و ساماندهی پلاک‌ها در همه شهر اجرایی گردد.
وی با تاکید بر اینکه در بازه زمانی یک یا دو ساله نمی‌توان همه پلاک‌های شهر را به پلاک‌های جدید شناسایی مجهز کرد، تصریح می‌کند: اولویت در اجرای این طرح، با مکان‌هایی است که فاقد پلاک است یا نظام پلاک بندی آن‌ها دچار تغیر شده است. سپس دامنه اجرا و گسترش طرح در تمام نقاط شهر گسترده می‌شود.
مدیرکل دفتر طرح‌ها و مطالعات فنی و شهری شهرداری مشهد با اشاره به اینکه کد پستی نیز بر روی پلاک‌های یاد شده درج می‌شود، می‌گوید: با اجرای این مهم مراودات، مراسلات و امانات به راحتی قابل ارسال و دریافت خواهد بود و افراد نیز می‌توانند پلاک مورد نظر را به سهولت پیدا کنند.
حسین‌پور با اشاره به پیش‌بینی نصب بارکد بر روی پلاک‌ها، بیان می‌کند: در این صورت زمانیکه سیستم‌های بهره‌برداری از بارکد تحویل شود، تمامی ارگان‌های دولتی خدمات‌رسان می‌توانند از بارکد روی پلاک برای برداشت اطلاعات مورد نیاز و مستندسازی اطلاعات خود استفاده کنند.