یک ضربه کافی است!
هر جرقه‌ای را کوچک می‌دانیم بی‌آنکه تبعات آن را در نظر بگیریم. خانواده‌ای را تصویر کنید که یکی از اعضای آن به صورت اتفاقی و یک شرایط پیش‌بینی نشده مرتکب جرمی می‌شود و بدون لحظه‌ای مکث می‌توان گفت که میله‌های زندان همدم او می‌شوند. اصلا یکی از جرم‌هایی که همین اواخر اتفاق افتاده را مثال بزنیم. سرقت از بانک توسط مرد جوانی که در اظهارات خود گفته بود، بلافاصله پس از سرقت، به داروخانه رفتم و برای بچه‌ام شیرخشک خریدم. این جوان مسلما فردی است که به دلیل عدم تمکن مالی دست به سرقت زده است و حالا در زندان است.
همسرش را تصور کنید با یک نوزاد کوچک و پس از آن حرفهای خانواده‌اش، از پدر و مادر همسر تا خانواده خودش احتمالا او را به خاطر خبط همسرش مدام سرزنش می‌کنند. پلیس برای تحقیقات محلی به محل سکوت آنها رفته و حالا در و همسایه از جرم محقق شده مطلع هستند. مرد خانه نیست و گرداندن زندگی و معیشت آن‌هم در شرایط فعلی دشواری‌های خودش را دارد. این خانواده سه نفری حالا زیر ذره بین یک شهر، یک کشور و رسانه‌ها هستند. ضربه مهلک زندانی شدن مرد خانواده یک طرف، برچسب سارق و حرفهای مردمی و امرار معاش طرف دیگری. پس با یک نگاه جزئی به جرم فرد، می‌توان در جریان مشکلات و بحران‌های خانوادگی پی برد. فرزند همین سارق بزرگ می‌شود و بالاخره روزی می‌فهمد پدرش بعد از سرقت شیرخشکی برای او خریده و اصلا شاید به خاطر خرج زندگی دست به این کار زده. او در آینده با خودش به چیزهایی فکر می‌کند؟ انتقام شرایط بد معیشتی خانواده را از چه کسی یا کسانی می‌گیرد؟ در شرایط موجود کمک به این خانواده چه پیامدهایی دارد؟
تاوان چه چیزی را پس می‌دهیم؟
سعیده پهلوان مددکار اجتماعی و مدیر داخلی موسسه خیریه نگهداری از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست ابوطالب گلبهار به آثار مختلف زندانی شدن یک عضو خانواده بر زندگی سایر اعضا به ویژه فرزندان پرداخت و گفت: حضور یک عضو از خانواده در زندان به هر دلیلی که باید، تنها زندگی خود آن فرد را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، بلکه روند زندگی تمامی اعضای آن خانواده را از مسیر عادی خود خارج می‌کند. بخصوص اگر عضو زندانی سرپرست اصلی خانواده و یا حتی یکی از والدین خانواده باشد، شاهد تغییراتی غیر قابل انکار در زندگی دیگر اعضای آن خانواده هستیم که بعضاً می‌تواند آینده‌ای زیبا را به ابهام‌ها و سیاهی‌های گوناگون پیوند بزند.
امرار معاش در هاله ابهام
پهلوان در اینباره افزود: به عنوان مثال اگر همسر یک خانواده به هر دلیلی در زندان حضور داشته باشد، هر چند هستند نمونه‌هایی که چه از طرف فامیل و چه از طرف نهادهای مختلف مورد حمایت قرار می‌گیرند، اما در آن چه که اکثریت است، از طرفی فشار روانی بسیاری که نوع نگاه و رفتار خاص همسایگان، فامیل و سایر مردم به دلیل وجود یک زندانی در خانواده به آنها تحمیل می‌کند و از طرفی فشار معیشتی بالایی که به دلیل از دست دادن سرپرست به زندگی آنها وارد می‌شود، یک به یک واگن‌های قطار خانواده را از هم جدا و هر کدام را به مسیری متفاوت سوق می‌دهد که انتهای آن به پر از ابهام است.
وی با تأکید بر این که بیش از نیمی از فرزندانی که در مراکز خاص نگهداری از کودکان بی سرپرست و بد سرپرست زندگی می‌کنند، یک یا هر دو والدینشان در زندان به سر می‌برند، تصریح کرد: در بسیاری از این موارد، در پی به زندان افتادن پدر خانواده، مادر با مشکلات معیشتی فراوانی روبرو می‌شود. خانواده مکان زندگی خود را از دست می‌دهد و به عبارتی آواره می‌شوند. این مادر برای تأمین هزینه‌های خود و فرزندانش دست به بزه‌های متفاوتی از قبیل سرقت، تکدی گری، خرید و فروش مواد مخدر و حتی تن فروشی می زند که در این بین فرزندان نیز در بسیاری از موارد نه تنها مسیر عادی زندگی‌شان که همانند همسالانشان تحصیل است را از دست می‌دهند، بلکه به شکل‌هایی مختلف با بزه‌های ذکر شده درگیر شده و آسیب‌های بعدی را متحمل می‌شوند.
مستمری ماهانه و سبد کالا
مدیرعامل انجمن حمایت از خانواده زندانیان مشهد به مناسبت ‘روز ملی حمایت از خانواده زندانیان’ افزود: از این تعداد 300 خانواده از کمک هزینه معیشتی و مستمری ماهانه بهره مند شده اند و بقیه نیز که دارای شغل و مسکن هستند و یا زیر پوشش کمیته امداد قرار دارند نیز از کمکهای موردی و غیرمستقیم مانند سبد کالا و دوره های آموزشی بهره مند می برند.
هوشگ شریف نژاد حرفه آموزی و ایجاد اشتغال برای زندانیان و خانواده آنان را از مهمترین فعالیتهای انجمن حمایت از خانواده زندانیان مشهد اعلام و بیان کرد: پرداخت وام خوداشتغالی از طریق این نهاد و برگزاری دوره های آموزشی گلیم بافی، بافت تابلو فرش، آرایش و پیرایش، خیاطی و گلدوزی با همکاری اداره کل فنی و حرفه ای و با هدف تامین معیشت خانواده زندانیان از دیگر اقدامات مهم است.
مدیرعامل انجمن حمایت از خانواده زندانیان مشهد ادامه داد: همچنین این حرفه آموزان برای دریافت وام اشتغال در بخش تولیدات خانگی به اداره کل کار، تعاون و رفاه اجتماعی و کمیته امداد معرفی می شوند.
وی به برگزاری دوره های آموزشی مهارتهای زندگی برای خانواده زندانیان نیز اشاره و بیان کرد: آموزش پیشگیری از طلاق و مفاسد اخلاقی، تربیت فرزندان و مشاوره های فردی و گروهی و دعوت از کارشناسان خبره برای سخنرانی و پرداخت کارت هدیه به حاضران در این دوره ها از دیگر اقدامات بوده است.
شریف نژاد گفت: پارسال انجمن حمایت از خانواده زندانیان مشهد 200 جلسه مشاوره فردی به منظور پیشگیری از طلاق برای خانواده زندانیان ترتیب داد و در مجموع یک میلیارد و 350 میلیون ریال برای برگزاری دوره های آموزشی، سخنرانیها و تامین کارت هدیه هزینه کرد.
11 میلیارد ریال کمک به خانواده ها
مدیرعامل انجمن حمایت از خانواده زندانیان مشهد افزود: هزینه های این سازمان مردم نهاد از طریق کمکهای مردمی و خیرین تامین شده و پارسال 11 میلیارد ریال در قالب کمکهای نقدی و غیر نقدی بین هزار و 500 خانواده تحت پوشش توزیع شد.
وی ادامه داد: همچنین سال گذشته چهار میلیارد و 310 میلیون ریال برای پرداخت کمک هزینه معیشتی، یک میلیارد و 70 میلیون ریال برای تامین سبد کالا و دو میلیارد و 480 میلیون ریال برای آزادی زندانیان با دیون 40 تا 50 میلیون ریال توسط این نهاد خیریه به خانواده های زیر پوشش پرداخت شد.
او گفت: وام خود اشتغالی، تعمیر بنای منازل مددجویان، توزیع لوازم منزل، تهیه جهیزیه، دوره‌های آموزش فنی و حرفهای و کمک نقدی به خانواده‌های دارای فرزندان معلول و یا خانواده‌هایی که پدر و مادر زندانی دارند از دیگر موارد هزینه کردهای محدودتر این انجمن درسال 96 است.
انتهای گزارش/ نیلوفر اقبال