برای کنترل کم‌آبی چالش اجتماعی ایجاد نکنید
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی گفت: سه نکته باید مورد توجه همه باشد. نکته اول کاهش نزولات آسمانی است و با تغییرات اقلیمی جدیدی روبرو هستیم. نکته دوم این که موضوعات اجتماعی و مشکلات مردم نیز مواجه هستیم. یعنی نباید در این برنامه‌های سازگاری با کم‌آبی با تنش‌های اجتماعی مواجه شویم. کار مدیران نیز همین است که راهکارهای مناسبی پیدا کنند تا چالش‌ها را به حداقل برسانند.
محمد مقدوریروز گذشته در نشست شورای حفاظت از منابع آب استان و کارگروه سازگاری با کم آب افزود: نکته سوم این است که نباید در برنامه‌ریزی‌ها فشار را زیاد کرد و از کشاورزانی که طبق برنامه پیش می‌روند بخواهیم مصرف و سهم خود را کاهش دهند. البته فعلا این را باید از دستور کار اقدامات فنی خارج کرد و در گام‌های بعدی به سراغ آن رفت.
مقدوری ادامه داد: برنامه ارائه شده توسط آب منطقه‌ای برای شروع کار خوب است اما باید با اشاره به بخش صنعت، شرب و خدمات و بهداشت تکمیل شود تا با سرفصل‌های مشخص و کامل کار خود را آغاز کند.
استان با کم‌آبی بی سابقه روبرو است
سرپرست شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی در ادامه این نشست گفت: امسال استان با کم آبی بی سابقه‌ای روبرو است و این موضوع بدون شک بحران آب را در تمام دشت‌های آب استان تشدید می‌کند. خوشبختانه کارگروه سازگاری با کم آبی که در کشور تشکیل شد مصوبات بسیار خوب و عملیاتی داشته است. در کارگروه استانی نیز امیدواریم با حضور آقای مقدوری و همدلی بین دستگاه‌های اجرایی بتوانیم برنامه‌های خوبی را مصوب و عملیاتی کنیم.
محمد علایی افزود: اتفاق خوبی که رخ داده این است که بین آب منطقه ای و جهاد کشاورزی همدلی خوبی شکل گرفته تا پاسخگویی به کشاورزان در هر دو نهاد به یک شکل باشد و در اجرای مصوبات نیز یک نگاه حاکم باشد.
علایی ادامه داد: در سال 96 چهار جلسه شورای حفاظت از منابع آب استان و 92 جلسه شورای حفاظت از منابع آب شهرستان‌ها را داشتیم که این جلسات شهرستانی 526 مصوبه نیز به همراه داشته است. در سال 97 نیز شورای حفاظت استان باید 12 جلسه و شورای شهرستان‌ها 336 جلسه در داشته باشند.
وی تصریح کرد: در سال 96 با همکاری نیروی محترم انتظامی تعداد دو هزار و 39 حلقه چاه غیر مجاز مسدود شد و در برنامه داریم برای سال 97 نیز تعداد 1200 حلقه چاه غیر مجاز را مسدود کنیم که در هدف‌گذاری ما قرار گرفته است.
برنامه‌های راهبردی سازگاری با کم‌آبی
سرپرست شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی اظهار کرد: برای اولین با در کشور شرکت آب منطقه‌ای در راستای سازگاری با کم آبی برنامه‌هایی را به عنوان راهبرد در سال 97 مطرح کرده به چند محور آن اشاره می‌کنم. محور اول پایداری منابع آب یعنی نسبت آب برداشتی به آب تجدید‌پذیر است که باید به 1.1 درصد برسد. آب برداشتی ما در سال گذشته از 118 درصد به 115 درصد رسید که در نظر داریم این رقم را در سال 97 به 110 درصد برسانیم.
علایی ادامه داد: محور بعد تعادل بخشی است. یعنی متوسط افت سطح آب‌های زیرزمینی در هر سال حدود 60 سانتی‌متر است که در نظر داریم آن را امسال به 30 سانتی‌متر برسانیم که در این راستا برای هر دشت برنامه مخصوصی در نظر گرفته‌ایم.
وی افزود: محور بعدی اصلاح الگوی مصرف است. یعنی در نظر داریم سهم آب کشاورزی را کم کنیم و بجای آن سهم شرب، صنعت و بهداشت را افزایش دهیم. در همین جهت در نظر داریم 0.3 درصد از سهم کشاورزی را کاهش دهیم و البته با افزایش بهره‌وری آب برنامه‌ای در نظر بگیریم که کشاورز دچار مشکل نشود.
علایی تصریح کرد: در ادامه این محورها قصد داریم حجم صرفه جویی ناشی از جلوگیری اضافه برداشت رابه 17 میلیون مکعب برسانیم. کم کردن اضافه برداشت‌ها باید به گونه‌ای باشد که کشاورز در خشکسالی دچار مشکل نشود و با شیب ملایم این اضافه برداشت‌ها را در مدت زمان کافی مدیریت کرد.
آزادسازی 1200 هکتار از بستر رودخانه‌ها در سال 97
علایی ادامه داد: محور بعدی این برنامه رساندن میزان حجم صرفه جویی ناشی از چاه‌های غیر مجاز به 35 میلیون متر مکعب است. در سال گذشته برخی چاه‌های مسدود شده دوباره بازگشایی می‌شد که با هماهنگی مقام قضایی تصمیم گرفته شد خسارت، حبس و حتی شلاق در برخورد با متخلفین لحاظ شود. محور آخر نیز تثبیت حاکمیت بر بستر رودخانه‌ها است، که قصد داریم 1200 هکتار معادل 18 درصد از بسترهای رودخانه‌ها را آزاد سازی کنیم.
سرپرست شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی در پایان گفت: باید به این نکته نیز باید توجه کرد که در سال 95 ما 700 میلیون اضافه برداشت از چاه‌های مجاز داشتیم که این میزان تا کنون به 450 میلیون متر مکعب رسیده است.
مصرف آب کشاورزی یک سوم کاهش داشته است
در ادامه این جلسه معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی جهاد کشاورزی گفت: حجم آب مصرفی بخش کشاورزی در سال 94-95 نسبت به 93 – 94 به میزان یک میلیارد و 931 میلیون متر مکعب، معادل 28.14 درصد کاهش داشته است. حجم آب مصرفی بخش شرب در سال آبی 94-95 نسبت به 93 – 94 ، 38 میلیون متر مکعب کاهش داشته و حجم آب مصرفی بخش صنعت در سال 94-95 نسبت به 93 – 94 ، 79 میلیون متر مکعب، معادل 37.8 افزایش داشته است.
محمدرضا اورانی افزود: بر اساس این سهم‌بندی، بخش کشاورزی 83 درصد، شرب 12 درصد و بخش صنعت 5درصد است. این یعنی سهم کشاورزی یک سوم کاهش داشته است و آماری که ارائه می‌شود صحیح و دقیق نیست.
وی ادامه داد: ما باید بدانیم در هر دشت چه میزان آب در اختیار داریم، اگر دوستان آب منطقه‌ای آمار دقیق از آب دشت‌های مختلف به ما بدهند با برنامه ریزی دقیق می‌توانیم صرفه‌جویی مناسب‌تری داشته باشیم.