اوقات فراغت یا بطالت

اوقات فراغت زمانی است که متعلق به فرزند شماست از این رو کودک باید بتواند به کارهایی بپردازد که به آن‌ها علاقه‌مند است با این حال برنامه‌ریزی برای استفاده از این زمان ارزشمند بدون نظارت و همراهی بزرگسالان امکان پذیر نیست.

همچنین در روزهای تعطیل که کودک از ارائه تکالیف و پیروی از برنامه روزمره سال تحصیلی فراغت دارد باید از فرصت استفاده کرد و به انتقال ارزش‌ها و دانشی به کودک بپردازید که در دیگر زمان‌ها به علت محدودیت زمانی قادر نبوده‌اید برای آن وقت کافی اختصاص دهید. در تنظیم برنامه‌های اوقات فراغت، علایق کودک را مد نظر قرار دهید. بنابراین ضروری است که دیدگاه او در زمینه نحوه سپری کردن اوقاتش را جویا شوید. همچنین از او بپرسید دوست دارد در انتهای این تابستان به چه اهدافی دست یافته باشد.

یکی از مهم‌ترین بخش‌های هر برنامه اوقات فراغت خصوصاً برای کودکان، پرداختن به فعالیت‌های جسمی به ویژه ورزش کردن است. کودکان برای بهبود فرآیند تحول روان شناختی و جسمانی خود به تحرک و فعالیت نیاز دارند. همچنین ورزش می‌تواند به پیشگیری از ابتلا به اختلال‌های روان شناختی خصوصاً اضطراب یا افسردگی منجر شود و گرایش به رفتارهای نامطلوبی همچون اعتیاد را در بزرگسالی می‌کاهد.

این روزها والدین، حتی بیش از گذشته، نگران اوقات فراغت فرزندان خود هستند تا به بطالت سپری نشود. در این بین نباید فراموش کرد که رفتن به کلاس‌های تابستانی آخرین راهکار برای گذراندن اوقات فراغت نیست بلکه راه‌های زیادی وجود دارند که می‌توان به کمک آنها کودکان را سرگرم کرد تا هم خسته نشوند و هم اوقات فراغت آنها مفرح و خاطره انگیز باشد.

فقط لازم است کمی خلاقیت به خرج دهیم و با برنامه‌ریزی و انجام کارهای ساده، این زمان را با سرگرمی‌های شاد پر کنیم. البته این روزها پدرها و مادرها بنا به دلایل مختلف سعی دارند به اجبار فرزندشان را به کلاس‏‌های تابستانی بفرستند اما این بزرگ ترین اشتباه خانواده‌ها است چرا که دانش آموز باید در اثر احساس نیاز خودش به این کلاس ‏ها برود.

البته شرکت در کلاس‌‏های تابستانی اگر همراه با فشار روانی خانواده باشد، تاثیر نامطلوبی هم به جا می‌‏گذارد. خانواده می‏‌تواند با جملاتی مانند «بهتر نیست برای اوقات فراغت‌ات برنامه ریزی کنی؟» و به حالت پیشنهاد فرزندش را به این کار ترغیب کند. در واقع خانواده باید نقش راهنمایی و هدایت را ایفا کند نه تصمیم گیری.

از طرف دیگر باید در نظر بگیریم که بچه‌ها در طول سال تحصیلی فشارهای روانی زیادی را بابت انجام تکالیف مدرسه، امتحانات و رعایت نظم و مقررات مدرسه متحمل می‌شوند و فشار مضاعف بر آنها واقعا روا نیست چرا که تحقیقات بسیاری نشان می‌دهد بچه‌هایی که هر روز صبح زود از خواب بیدار می‌شوند و آرزوی یک ساعت خواب صبح در روزهای تابستان را دارند، بیشتر از سایر بچه‌ها افسرده می‌شوند و موفقیت کمتری هم به دست می‌آورند.

البته اگر از جنبه منفی کلاس‌های تابستانی تحمیلی بگذریم، شرکت بچه‏‌ها در این کلاس‏‌ها مزایای غیرقابل انکاری دارد.

بعضی بچه‌‌ها ترجیح می‌‏دهند که تمام تعطیلات را در خانه و پای تلویزیون و کامپیوتر بگذرانند که این موجب بی‌تحرکی، انزوای اجتماعی، کسالت و درون گرایی می‏‌شود اما همین که بچه بداند هفته‌‏ای دو روز برای مثال، باید 9 صبح به کلاس شنا برود، الزام به تحرک و فعالیت را احساس می‏‌کند. از طرفی شرکت در کلاس‌‌های تابستانی می‏‌تواند موجب تقویت اعتماد به نفس و بهبود روابط اجتماعی کودکان شود.

در این انتخاب کلاس‌‌ها اگر درست انجام شود، می‏تواند موجب رشد استعدادها و جهت دهی مثبت به توانایی‌های دانش آموزان شود، البته به شرط اینکه علاقه کودک در انتخاب نوع کلاس‌ها نادیده گرفته نشود و همه ساعات او را پر نکند.

حالا و با توجه به شروع فصل تابستان بازار کلاس‌های تابستانی برای کودکان و نوجوانان داغ است. بسیاری از والدین کودکان خود را با توجه به علایق خود نوجوان و یا گاهی اوقات علایق شخص پدر یا مادر و با پرس و جو کنکاش بسیار راهی یکی از کلاس‌های تابستانی می‌کنند. در بالا راجع به خیلی از این انتخاب‌ها صحبت کردیم.

کلاس‌هایی که در زمینه‌های مختلف هنری، دینی، علمی و به خصوص ورزشی برگزار می‌شود. از ورزش‌های آبی مانند شنا گرفته تا ورزش‌های تیمی مانند فوتبال، فوتسال، هندبال، بسکتبال و والیبال و همچنین ورزش‌های انفرادی مثل تنیس روی میز، بدمینتون، تکواندو، کاراته، جودو، شطرنج و …

اما اینکه نوجوانی که پر از انرژی و هیجان است و قطعا علایق خاصی دارد را به کدام سو هدایت کنیم بسیار مهم است و باید در این زمینه آینده نگری مناسبی داشت تا در درجه اول استعداد آن فرد شکوفا شود و در مسیر درست حرکت کند و در درجه دوم زمان و انرژی که برای او گذاشته می‌شود در این میان تلف نشود.

از اینرو سراغ چند نفر از والدین رفتیم و نظر آنان را در مورد کلاس‌های تابستانی و نوع کلاس هزینه‌ها و … جویا شدیم.

یکی از مادران راجع به این مساله گفت: بعضی از خانواده‌ها مشکل مالی دارند که بچه های خود را در کلاس‌های ورزشی ثبت نام نمی‌کنند. بعضی دیگر هم  به صورت پایه‌ای اعتقادی به کلاس ورزشی ندارند.

من شخصا با هزینه برای ثبت‌نام در این کلاس‌ها مشکلی ندارم، ولی به خاطر این که گرفتاری‌های مربوط به رفت و آمد پسرم از کلاس ورزشی خیلی زمان می‌برد همیشه در بحث ثبت نام او در کلاس‌های ورزشی و اوقات فراغت مردد می‌شوم. البته این را هم می‌دانم که این قضیه به ضرر پسرم تمام می‌شود، چون در نبودن ورزش به جای فعالیت بدنی وقت خود را با تلویزیون و تبلت پر می‌کند.

پدر دیگری در این‌باره گفت: من خودم به فوتبال علاقه‌مند هستم اما فرزندم بواسطه بازی‌های خشنی که امروز در اختیار همه‌ی نوجوانان قرار دارد به ورزش‌های رزمی علاقه‌مند است و دوست دارد به ورزش‌های رزمی وارد شود اما از ترس مصدومیت‌ها برای او می‌ترسم و حاضر نیستم در این کلاس‌ها او را ثبت نام کنم.

پدر دیگری راجع به ثبت نام فرزندش در کلاس‌های اوقات فراغت اینطور گفت: پسرم را از کلاس‌های اول یا دوم ابتدایی به هر کلاسی که دوست داشت می‌فرستادم، اما پس از دو یا سه جلسه شرکت در کلاس‌ها دیگر دلش نمی‌خواست در کلاس حاضر شود و وقتی دلیل را از او جویا شدم متوجه شدم دیدگاهش نسبت به کلاس‌ها به این نحو است که دوست دارد در کلاس بازی کند و وقتی با تمرینات مختلف مواجه می‌شود نسبت به آنها مقاومت نشان می‌دهد و همین کار او را از رفتن به کلاس دلسرد می‌کند.