نگاهی جامعه‌شناسانه به بلوغ
در دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد جشن امضای کتاب «زنانگی و بدن» نگاهی جامعه شناسانه به بلوغ توسط نویسنده کتاب منصوره موسوی و با بررسی پدیدارشناسانه بدن در اندیشه غرب توسط علی عظیم نژادان مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
در بخشی از این کتاب آمده است: « بلوغ دختران در جامعه‌ی ایران در هاله ای از باورهای مذهبی، اسطوره، تابو و نیز هنجارها و ارزش های اجتماعی مدرن و پیشامدرن پوشیده شده و به عرصه ای وهم آلود و مرزی ناشناخته برای تفکیک کودکی از بزرگسالی تبدیل شده است. این عرصه‌ی وهم‌آلود سبب می‌شود دختر بچه ها گاه خیلی زودتر از آن چه باید به‌دنیای بزرگسالی گام بگذارند.« در این کتاب تلاش شده است رویارویی دختران نوجوان را با تغییراتی که در بدن آن‌ها اتفاق می‌افتد و عوامل اجتماعی که در این راستا منجر به‌از خود بیگانگی آن‌ها با بدن و جنسیت‌شان می‌شود، مورد بررسی قرار گرفته است.
عظیم نژادان به‌عنوان کارشناس به جامعه شناسی بدن اشاره کرد و گفت: در بحث جامعه‌شناسی بدن به مسائل زنانه و به‌خصوص دختران در زمان بلوغ اشاره دارد که چگونه می‌اندیشند و در جامعه ای برزخی که تکلیف در آن مشخص نیست و به‌همین خاطر وقتی به مسئله بلوغ می‌رسند دچار بحران می‌شوند. وی افزود: در بحث های کلیدی که در بخش دوم این کتاب اشاره شده است بحران بلوغ است و این بحران خاص همه جوامع نیست و جوامع قبیله‌ای که به‌طور کامل از فضای شهرنشینی و صنعتی شدن دور شدند به هیچ عنوان این بحران را تجربه نمی‌کنند. جوامعی که به‌صورت ابتدایی زندگی می‌کنند بحران‌های مثل بحران بلوغ را ندارند. در اصل بحران برای جوامعی است که در حال گذر از سنت به مدرنیته هستند و یا از مدرنیته به مرحله جدیدتر وارد می‌شوند، در این جوامع و بحران خاص هم جنبه مثبت دارد و هم جنبه منفی.
در ادامه عظیمی‌نژادان گفت: نویسنده کتاب تلاش کرده است یکی از مسائل مهم اجتماعی ایران را با علم واراداتی تحلیل کند و کمکی به جامعه ایرانی انجام دهد.
در ادامه برنامه منصوره موسوی در رابطه با جامعه شناسی بدن گفت: تنها کسی که در این زمینه کار کرده است «پیتر بوردیو« است و کتاب هایی در ایران از این فرد ترجمه شده است و البته زبان خاصی دارد و برای بیان نظریات خودش از واژه های جدیدی استفاده می‌کند که تاکنون استفاده نشده است و معتقد است جامعه شناس باید خودش مفاهیم جدیدی را بسازد و وارد علم کند و به همین خاطر اصطلاحات جدیدی استفاده می کند. «بوردیو» نظری به‌عنوان بدن طبقاتی دارد و می‌گوید در مطالعات طبقاتی و اجتماعی بدن باید در نظر بگیریم و نوع برخورد با بدن خیلی متفاوت است و در طبقات اجتماعی باعث به‌وجود آمدن نوعی تمایز اجتماعی می گردد.
موسوی نکته دیگری درباره جامعه شناسی بدن گفت: اوج جنبش های جوانان در دهه 1960 است و در واقع شروع یک نوع حرکت فمینیستی است و بعدها به عنوان انقلاب جنسی شناخته می شود و از آن زمان به بعد بحث بدن در جامعه شناسی مطرح می شود، کسانی مثل «میشل هوگو» وارد این عرصه می شوند و این موضوع را وارد مطالعات اجتماعی می‌کنند و حرف تمام جنبش این است که انسان ها در طی پروسه سرمایه داری نسبت به بدنشان بیگانه می شوند و سرمایه داری یک سری الگوهای زنانگی و مردانگی را مطرح می کند و جداسازی بین آن‌ها می‌شود که هروز این دو جنسیت از هم فاصله می گیرند و دور می شوند. وی افزود: فمنیست‌ها معتقدند که نه تنها زنان ستمدیده نسبت به کارشان بیگانه هستند که نسبت به بدنشان بیگانه‌اند و در برابر انواع ستم‌های جنسی قرار می‌گیرند. فمنیست ها می‌گویند بحث بدن زن و مرد است که در واقع مرد و مردانگی را دارای ارزش می‌کنند و بدن زنان را فاقد هرگونه ارزش دانسته و هرچیزی مرتبط به‌زنان را پست می‌داند و این یک فرایند زن ها را نسبت به بدنشان بیگانه می کند، مگر بخواهند وارد پروسه ای شوند که با بدنشان طوری رفتار کنند که به آن ارزشمندی بدن مردان برسند. زنانی که این فاصله با زنانگی خودشان دارند و در این فاصله گیر کردند و ارزش های زنانگی با ارزش های مردانگی نزدیک کنند آن ها دچار از خود بیگانگی هستند و دارند ارزش های خودشان را به فراموشی می سپردند.
در پایان این مراسم جلسه پرسش و پاسخ و جشن امضای کتاب برگزار شد.
گزارشی از مرجان فرهمند