تعصب ملی
اولین روز از بهار سال 1397، رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانات خود که در حرم مطهر رضوی و در میان سیل مشتاقان ثامن الحجج تبیین فرمودند طبق روال سالهای اخیر شعار «حمایت از کالای ایرانی» را به عنوان شعار سال جاری انتخاب نمودند. بازهم یک شعار اقتصادی برای سال انتخاب شد تا مردم و مسئولین بدانند که ضرورت و اولویت این حوزه باید درک شود.
مقام معظم رهبری در بخشی از سخنان خود درباره چرایی انتخاب این شعار بیان کردند: ما نسبت به اقتصاد ملّیِ خودمان باید تعصّب داشته باشیم؛ مصرف جنس خارجی یکی از عیوب مهمّ ما است؛ ما بایستی تعصّب داشته باشیم نسبت به مصرف داخلی و جنس داخلی و اقتصاد ملّی‌مان. جوانهای ما تعصّب دارند نسبت به فلان تیم فوتبال؛ یکی طرف‌دار تیم قرمز است، یکی طرف‌دار تیم آبی است، [آن هم] با تعصّب؛ و حتّی [تعصّب به] تیم‌های خارجی؛ یکی طرف‌دار تیم رئال است، یکی طرف‌دار تیم [دیگر]، اینها تعصّب نسبت به این تیم‌ها دارند؛ اگر همین مقدار و همین اندازه تعصّب را نسبت به اقتصاد ملّی و تولید داخلی داشته باشیم، بسیاری از کارهای ما اصلاح خواهد شد؛ این هم یکی دیگر از موانع.»
در ادامه تبیین این نامگذاری و در همان آغازین روزهای سال جدید، موجی از واکنش‌ها و اظهار نظرها درمیان مسئولین مطرح شد که در ادامه این مطلب واکنش تعدادی از مسئولین استانی را می‌خوانید؛
نماینده مشهد در مجلس خبر داد:
پیگیری طرح «حمایت فرهنگی و اجرایی از کالای ایرانی» در مجلس
نماینده مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی از پیگیری طرح «حمایت فرهنگی و اجرایی از کالای ایرانی» در خانه ملت خبر داد.
حجت الاسلام و المسلمین نصرالله پژمانفر افزود: قطعاً این مسئله یکی از مهمترین راهبردهای برون رفت از مشکلات فعلی است و اگر در سنوات گذشته مسئولین برای این مسئله یک سری اقدامات اجرایی می‌کردند، امروز شاهد این وضعیت اقتصادی در کشور نبودیم.
باید از قالب شعار خارج شویم
وی با تأکید بر اینکه برای تحقق شعار سال باید از قالب شعار و حرف خارج شویم و اقدام عملی انجام دهیم، افزود: در همین رابطه طرحی را با عنوان «حمایت فرهنگی و اجرایی از کالای ایرانی» در دست آماده سازی داریم تا براساس آن تمام دستگاه‌های دولتی و نیز دستگاه‌های عمومی مانند شهرداری‌ها ملزم شوند که در خرید امکانات و تجهیزات در صورتی که کالای مشابه داخلی وجود داشته باشد، مجاز به خرید کالای خارجی نباشند و در صورت تخلف، دستگاه‌های نظارتی ملزم به برخورد با آنها شوند.
نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: مقدمات این طرح قانونی در دست آماده سازی است تا پس از تعطیلات نوروزی و با همکاری سایر نمایندگان، آن را با قید دو فوریت به هیأت رئیسه مجلس تحویل دهیم تا سریع تر تبدیل به قانون شود.
پژمانفر با بیان اینکه برای حمایت از کالای ایرانی دستگاه‌های عمومی و دولتی باید اقدامات اولیه را انجام دهند، خاطرنشان کرد: بالاترین هزینه‌ها و خریدها توسط دستگاه‌های دولتی انجام می‌شود و لذا اقدامات آنها در این حوزه می‌تواند برای مردم الگو باشد.
تولیدکنندگان داخلی برای کیفی سازی تولیداتشان اقدام کنند
وی در ادامه تأکید کرد: باید به تمام تولید کنندگان داخلی هم این نکته را یادآوری کنیم که شعار سال ۹۷ را یک فرصت برای ارتقاء کیفیت و رقابت پذیری تولیدات خود قلمداد کنند.
این نماینده مجلس ادامه داد: اگر تولیدات داخلی کیفیت لازم را نداشته باشند، این راهبرد ادامه نخواهد یافت و ناکام می‌ماند. چرا که به نظر می‌رسد بیشتر از آنکه مسئولیت تحقق شعار سال به عهده مردم باشد، خطاب به تولیدکنندگان است تا هم انگیزه مردم را برای خرید کالای ایرانی بیشتر کنند و هم زمینه صادرات کالای ایرانی را به حداقل ۱۵ کشور همسایه فراهم کنند.
ممنوعیت تبلیغ کالاهای خارجی دارای مشابه ایرانی در رسانه‌ها
نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در ادامه با اشاره به بُعد تبلیغاتی و رسانه‌ای طرح «حمایت فرهنگی و اجرایی از کالای ایرانی» پیشنهاد کرد: بر این اساس ممنوعیت تبلیغ کالاهای خارجی دارای مشابه داخلی در رسانه ملی، جراید و فضای مجازی در این طرح گنجانده شده و درآمدهای ناشی از جریمه متخلفان نیز صرف فرهنگ سازی برای مصرف کالاهای داخلی در نهادهای عمومی مانند مساجد، مدارس و فرهنگسراها می‌شود.
پژمانفر اضافه کرد: وزارت آموزش و پرورش نیز باید در ارتباط با خرید کالاهای ایرانی هم در محتواهای درسی و هم در برنامه‌های عمومی مدارس، ایجاد انگیزه کند تا همانگونه که از ظرفیت و توان دانش آموزان در طرح‌هایی مانند همیاران پلیس استفاده شده و آثار مثبت آن دیده شده است، در این زمینه نیز از ظرفیت آنها استفاده شود.
نماینده درگز در مجلس:
اگر نیمی از مردم از کالای دخلی حمایت کنند، پویایی اقتصادی رقم می‌خورد
نماینده درگز در مجلس شورای اسلامی درباره نقش حیاتی مردم در تحقق «حمایت از کالای ایرانی» گفت: اگر نیمی از مردم نیز به آن عمل کنند ما شاهد رونق در بازار اقتصاد کشور خواهیم بود.
عبدالله حاتمیان افزود: مردم عمدتا احساس میکنند کالای خارجی با کیفیت تر از کالای ایرانی است و به آن اطمینان بیشتری دارند در حالی که عمدتا تبلیغات است، خیلی از محصولات ایرانی قرن‌ها در دنیا زبانزد بوده است ولی متاسفانه برخی تقلب کرده و هم چنان نیز تقلب میکنند که این امر باعث سلب اعتماد مردم شده است.
دولت در حمایت از کالای داخلی با متقلبین برخورد کند
وی درباره نقش دولت در احیای جایگاه واقعی کالای داخلی خاطرنشان کرد: کسانی که تقلب میکنند چهره محصولات داخلی را خراب میکنند، با پند و اندرز، متقلبین درست نخواهند شد و لازم است دولت در حمایت از کالای ایرانی همه جوره وارد شود.
نماینده مردم درگز در مجلس شورای اسلامی، بیان کرد: دولت باید واردات کالاهایی را که در کشور تولید می‌شود، ممنوع کند و اداره استاندارد باید از حالت فلجی خارج شود، استانداردهای صحیح را تعریف کند و بر آنها نظارت داشته باشد.
تا مردم استاندارد مطلوب را نبیند کالا را نمی خرند
وی افزود: در این صورت ما می‌توانیم با استانداردهای مطلوب وارد فضای تولید شویم، تا مردم استانداردهای مطلوب را نبینند کالای ایرانی خریداری نمی‌کنند و همچنان به سراغ کالای خارجی می‌روند.
حاتمیان خاطر نشان کرد: دولت باید کارگروه‌هایی برای نظارت داشته و جریمه تقلب را بالا ببرد تا بتواند جلوی تقلب را بگیرد، دولت می‌تواند با کنترل قاچاق کالا درآمد مورد نیاز خود را تامین کند.
عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه وظیفه دولت در این زمینه سنگین است و مجلس نیز در کنار دولت قرار دارد، تصریح کرد: شعار سال بسیار خوب است و برای تحقق آن باید عزم و حرکت جدی صورت گیرد چراکه تا چشم برهم زنیم سال ۹۷ نیز تمام خواهد شد.
پیشنهاد نماینده تربت جام در مجلس:
ممنوعیت واردات کالاهای خارجی که مشابه داخلی دارند
نماینده تربت جام، تایباد و باخرز در مجلس شورای اسلامی لزوم ممنوعیت واردات کالای خارجی که مشابه تولید داخلی دارد، را به عنوان یکی از راه‌های تحقق حمایت از کالای داخلی مطرح کرد.
جلیل رحیمی جهان‌آبادی با تاکید بر این که «رکود اقتصادی به عنوان مهمترین مسئله روز جامعه است و به موجب درآمد پایین ارزی از درآمدهای غیرنفتی به وجود آمده است» افزود: با نگاه به ضرورت خروج اقتصاد از رکورد و افزایش درآمد غیرنفتی شعار امسال انتخاب شده است.
وی تاکید کرد: در شرایط کنونی هم بسیاری از کالای تولید داخل دارای کیفیت بهتری از کالاهای وارداتی خارجی است، لذا اگر بتوان سیاست صحیحی را اجرا کرد، می‌توان اقتصاد را از رکود خارج و درآمد غیرنفتی را افزایش داد.
رحیمی جهان‌آبادی با تاکید بر ممنوعیت واردات هر نوع کالای خارجی که مشابه آن در داخل تولید می‌شود، گفت: کالاهایی که ایران تولید کننده آن نیست یا هنوز در مرحله ابتدایی تولید آن هستیم، باید با ارایه تسهیلات ارزان قیمت به خریداران در معرض فروش قرار گیرد. در واقع به کمک تسهیلات بانکی باید تولید و فروش این کالاها را رونق بخشید.
نقاط مرزی پایگاه‌های کلیدی صادرات
وی ادامه داد: در مناطق مرزی نیز بخش‌های صادرکننده کالا است که باید تقویت شود، به عنوان مثال در خراسان رضوی در تایباد اصلی ترین دروازه ایران به افغانستان است، بازار 30میلیونی افغانستان است که به راحتی می‌توانیم کالای خود را در آنجا عرضه کنیم اما متاسفانه این منطقه هنوز به منطقه آزاد تبدیل نشده است.
عضو هیئت رئیسه کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی، یادآور شد: تبدیل منطقه تایباد به منطقه آزاد کمک بالای به تقویت تولیدات کالای داخی می‌کند، زیرا مناطق آزاد را می‌توان به دروازه صادرات کالای غیر نفتی تبدیل کرد و درآمد غیر نفتی را افزایش داد.
نماینده گناباد در مجلس:
مسئولین مقدمات «حمایت از کالای ایرانی» را فراهم کنند
نماینده گناباد و بجستان در مجلس شورای اسلامی اما بار اصلی تحقق شعار امسال را بر دوش مسئولین می‌داند.
حمید بنایی در این باره افزود: رهبری این بار آحاد ملت را مورد خطاب قرار دادند و از مردم خواستند که خود به عرصه مستقیم اقتصاد کشور وارد شوند، اما بازهم نقش اساسی و حساس را مسئولین باید ایفا کنند.
وی تاکید کرد: قرار نیست که مسئولین در این موضوع، همه چیز را به مردم محول کنند، مجلس در جایگاه قانونگذاری باید موانع تولید،نواقص واردات و مبارزه با آن را جدی پیگیری کند،دولت هم باید براساس قوانینی که مجلس براساس استراتژی تعیین شده وضع کرده، اجرا کند.
نماینده مردم گناباد و بجستان در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مسئولین زیربنا و مقدمات حمایت از کالای ایرانی را برای مردم باید فراهم کنند،تصریح کرد:برخی می‌گویند اصلا چرا نزدیک به یک دهه،رهبری عناوین سال را موضوعات اقتصادی نامگذاری میکنند بنابراین باید در این راستا عنوان کرد که کشور ما در منافع ملی با سه حوزه مهم سر و کار دارد؛امنیت، اقتصاد و دیگری پایبندی به قانون اساسی است.
«اقتصاد» زیر بنای اداره کشور است
وی ادامه داد: اقتصاد زیربنا است، چرا که اگر اقتصاد با چالش مواجه شود،امنیت کشور هم با چالش مواجه می‌شود و حال ما در حوزه امنیت به یک ثبات و اقتداری رسیده ایم، مشکلی که در حال حاضر در کشور وجود دارد، مشکلات اقتصادی است.
بنایی با اشاره به این که واردات بی رویه یکی از عوامل تهدید کننده تولید داخلی است، افزود: متاسفانه بخش قابل توجهی از واردات مربوط به کالاهای مصرفی و لوکس است و از همین رو در کنارش قاچاق کالا هم وجود دارد؛بنابراین این موضوعات برای استراتژیک تعیین شده سم است و ما در موضوع واردات خیلی باید در مجلس تلاش کنیم، چراکه اگر قوانین محکم تعیین شود، در اجرا هم شاهد اجرای سخت و محکمی خواهیم بود.
کالای ایرانی و کاهش آسیب‌های اجتماعی
عضوکمیسیون عمران مجلس یادآورشد: آحاد مردم هم بایستی روی استفاده از کالای ایران به فرمایش مقام معظم رهبری تعصب داشته باشند و از همین رو مردم باید بدانند که استفاده از کالای ایرانی،تنها خرید یک کالایی که در ایران تولید شده است نیست، بلکه یک رفتاری است که روی جامعه تاثیر می‌گذارد، از پرشدن سفره کارگر گرفته تا کاهش آسیب‌های اجتماعی را نیز در برمی‌گیرد.
راهکارهای تحقق حمایت از کالای ایرانی از نگاه رهبر معظم انقلاب
با توجه به نگرانی‌ها و راه حل‌هایی که در این سخنان مطرح شد، همچنان این دغدغه وجود دارد که در شرایطی که ضرورت «حمایت از کالای ایرانی» بر مردم روشن است، در عمل چقدر موفق می‌شویم و پاسخ را باید در بخش دیگری از سخنان مقام معظم رهبری پیدا کرد.
ایشان در پاسخ به عده‌ای که می‌گویند «شما شعار سال معیّن میکنید، فایده‌ای ندارد. عمل که نمی کنند، چرا بیخودی شعار سال معیّن میکنید؟» فرمودند: «بنده قبول ندارم این حرف را. شعار سال با دو منظور مطرح می‌شود: یکی جهت دادن به سیاست‌های اجرائی و عملکرد مسئولین دولتی و مسئولین حکومتی است، یکی توجیه افکار عمومی است؛ یعنی افکار عمومی توجّه پیدا کنند به اینکه چه مسئله‌ای امروز برای کشور مهم است.
امروز برای کشور مسئله کالای ایرانی یک مسئله مهمّی است. دولتی‌ها هم البتّه ممکن است در سالهای مختلف، بعضی‌هایشان این شعارهایی را که ما هر سال معیّن می‌کنیم قبول نداشته باشند، امّا آن‌هایی که قبول دارند تلاش میکنند، عمل میکنند، به قدر توان خودشان کار میکنند؛ البتّه اگر کار، بهتر و جامع‌تر انجام بگیرد، نتایج بیشتری به دست می‌آید. بنابراین، این‌جور نیست که این شعارها بی‌فایده باشد؛ نخیر، شعارها اتّفاقاً بافایده است.»
« شعار امسال، هم خطاب به مسئولین است، هم خطاب به مردم است. شعار امسال [حمایت از] کالای ایرانی است. کالای ایرانی یعنی محصول نهایی کار و سرمایه و فعّالیّت اقتصادی و ذهن و ابتکار و همه‌چیز. سرمایه‌گذار با سرمایه خود، کارگر با کار خود، طرّاح با ذهن خود و با دانش خود، اینها همه تلاش میکنند و محصول می‌شود کالای ایرانی. بنابراین چیز باعظمتی است، چیز بسیار مهمّی است؛ این را بایستی حمایت کرد. در حمایت از این کالای ایرانی -که محصول تلاش فعّالان اقتصادی و فعّالان کارگری و سرمایه‌گذاران و برنامه‌ریزان و طرّاحان و مانند اینها است- هم مردم نقش دارند به‌عنوان تولید‌کننده کالای ایرانی، هم مردم نقش دارند به‌عنوان مصرف‌کننده کالای ایرانی؛ هم باید تولید کنند، هم باید مصرف کنند؛ هم باید در تولید تلاش کنند -که حالا عرض میکنم کارهایی را که باید انجام بگیرد- هم باید در مصرف مراقبت بکنند که کالای ایرانی مصرف کنند؛ و این هم یک وظایفی را بر عهده مردم و بر عهده مسئولین دولت قرار می‌دهد؛ مخاطب این شعار، هم مردمند، هم مسئولانند.»
افزایش تولید
و اما فصل الخطاب چگونگی تحقق حمایت از کالای ایرانی را نیز باید در سخنان رهبر جمهوری اسلامی ایران جست‌وجو کرد.
مقام معظم رهبری فرمودند: خب چه‌جوری حمایت بکنیم؟ اوّلاً به‌‌صورت افزایش تولید ، که به‌عهده مسئولین دولتی است -برنامه‌ریزی کنند- و همچنین به‌عهده خود مردم تا تولید داخلی افزایش پیدا کند. تولید داخلی بهبود کیفیّت پیدا کند. از پیغمبر اکرم نقل شده است که فرمود: رَحِمَ اللهُ امرَءً عَمِلَ عَمَلاً فَاَتقَنَه؛(۷) کار را محکم و زیبا و خوب انجام بدهند، کیفیّت کار بالا برود.
افزایش کیفیت تولید مطابق با نیاز و مزیت‌های روز
ایشان تاکید کردند: حمایت، یکی انطباق با نیازها و سلیقه‌ها و مزیّت‌‌های روز است؛ این هم حمایت است؛ این‌جور نباشد که نگاه نکنید که مردم چه می‌خواهند. تولید کالای ایرانی به این معنا است که باید چیزی تولید بشود که مطابق با سلیقه مردم و میل مردم [باشد]، همراه با ظرافت‌های لازم.
صادرات راه حمایت از کالای ایرانی
مقام معظم رهبری تاکید کردند: بازاریابی بیرون از کشور و صادرات هم یکی از انواع حمایت از کالای ایرانی است. بایستی ما که با پانزده کشور همسایه‌ایم -غیر از کشورهای دیگرِ دوردست که می توانند کالای ایرانی را مصرف بکنند، با پانزده کشور همسایه هستیم- از این همسایگی استفاده کنیم، کالای ایرانی را صادر کنیم؛ این، هم به‌عهده وزارت خارجه است، هم به‌عهده وزارت بازرگانی است، هم به‌عهده فعّالان اقتصادی مردمی است؛ بازاریابی کنند. یک آماری را به من دادند -چون یادداشت نکرده‌ام، این آمار درست یادم نیست، لکن آمار بسیار مهمّی بود- که اگر ما بتوانیم بیست درصد از تولیدات [مورد نیاز] کشورهای همسایه خودمان را -فقط همسایه- [یعنی] بیست درصد از مجموع مصرف آنها را متعهّد بشویم، فلان تعداد شغل [ایجاد می‌شود] -یک عدد خیلی بالا که من الان درست یادم نیست، نمی توانم عرض بکنم- که تأثیرش در ایجاد اشتغال در کشور و ایجاد ثروت ملّی بسیار زیاد خواهد بود؛ یکی هم این است.
کاهش قیمت‌تمام شده و قدرت رقابت کالای ایرانی
رهبر انقلاب اسلامی همچنین تاکید کردند: بعد هم ارزان تمام کردن و رقابت‌پذیر کردن. یکی از کارهای بسیار مهم در کشور این است که بتوانیم تولید داخلی را رقابت‌پذیر با جنس خارجی به وجود بیاوریم؛ در حدّ امکان ارزان‌تر از جنس خارجی بتوانیم تولید کنیم که البتّه خود این مقدّماتی دارد؛ بعضی از مقدّمات به‌عهده دولت است، بعضی هم به‌عهده خود ما است.
باتوجه به این که نقشه راه به خوبی تبیین شده است، عذر و بهانه‌ای در کوتاهی کردن پذیرفته نیست. هرکسی در همان جایگاهی که قرار دارد باید خود را در تحقق این مهم، مسئول بداند. روزنامه «صبح امروز» نیز به عنوان تنها رسانه خصوصی خراسان رضوی آمادگی دارد تا در راستای «حمایت از کالای ایرانی» همچون گذشته قدم بردارد.
گزارشی از انسیه علویون