فتوگرافی، جذابیت و دیگر هیچ
امروزه، عکس گرفتن در موقعیت‌های مختلف، تبدیل به فعالیت روزمره‌ای شده است. بسیاری از ما در طول سفر، زمانی‌که در خانه‌ایم یا حتی در سرکار، سوژه‌هایی پیدا می‌کنیم و از آنها عکس می‌گیریم. بسیاری معتقدند گرفتن این قبیل عکس‌ها مانع می‌شود که از فعالیتی که در حال انجامش هستیم، لذت کامل ببریم.
 |
عکاسی به عنوان صنعت یعنی نوعی از عکاسی که انسان و تفکر و اندیشه‌اش هیچ گونه دخل وتصرفی در آن ندارد یا اگر دارد این اندیشه و تفکر صرفا جهت سامان دادن به عکس بر اساس اسلوب و روش‌های آزموده شده است و بدین منظور که عکس به جهت تکنیک مشکلی نداشته باشد.آن جا که عکاسی را همطراز شعر ناب می‌شناسیم همان قدر که تعریف دادن از شعر مشکل است عکاسی را هم نمی‌توان توضیح داد.اخوان ثالث در تعریف شعر جایی این گونه گفته است :شعر محصول بی تابی آدمی است هنگامی که در پرتو شعور نبوت قرار می‌گیرد و جای دیگری در پاسخ به «نقش عشق در سرودن چیست» می‌گوید: تمامت نقش به عهده عشق است تا عشق نباشد هیچ کار هنری، هیچ شعری به وجود نمی‌آید. مولانا هم می‌گوید «خون چو می‌جوشد منش از شعر رنگی می‌زنم». عکاس هنرمند هم جوشش درونی خودش را و احساس و اندیشه‌اش را در قالب عکس بیان می‌کند. با مجید محمد علی نژاد در حالی که از یک پروانه در روی شاخه‌ای در روستای کنگ مشغول عکاسی بود آشنا شدم و نگاهش برایم بسیار جالب بود . اولین نمایشگاه او هم حرفهای بیشماری برای گفتن داشت پنجاه و يك ساله و متولد شيراز و مقيم مشهد است. هوا نوردی خوانده و عشق به هنر و تماشای نقاشی و لذت موسیقی و کارهای دستی سرانجام او را به هنر فتوگرافی کشانده و عاشقانه به دنبال آن است. با او گفت‌وگویی داشتم که می‌خوانید.
- به کدامین ژانر از عکاسی علاقه‌مند هستید؟
ژانر مورد علاقه من كه در ضمير خودآگاه من فعال هست ماكروگرافي از حشرات، بصورت كمپلكسي از حشره و گل و گياه و زمينه هست… و مدتيست كه متوجه شدم در ضمير ناخود اگاه من توجه به اجتماع و مردم هم فعال است!
- آیا عکاسی از نظر شما یک هنر است یا یک تکنیک؟
هر كاري كه سه خاصيت زيبايي، مهارت و تفاوت رو داشته باشد هنر هست. فتوگرافي هم در صورتي كه صاحب اين سه خاصيت باشد، بله، هنر محسوب مي‌شود. زيبايي: يا به زيبايي ثبت شده باشد و يا موضوع زيبايي رو ثبت كرده باشد.مهارت: در استفاده از ابزار و تجهيزات فتوگرافي و انتخاب زمان هاي مناسب و سرعت عمل بموقع.تفاوت: نتيجه كار حاوي ويژگي با قابليت مميزي مخصوص به خود باشد.
- عکاسی در این زمان با قبل فرق‌های بسیاری کرده با این دگرگونی چگونه کنار می‌آیید؟
فتوگرافي هم با توجه به پيشرفت در ساخت تجهيزات مثل بقيه صنايع دچار تحول‌هاي بسيار بزرگ شده! وسايل فتوگرافي مثل كمرا و لنزهاي پيشرفته و قدرتمند به بشر امكان ثبت صحنه‌هايي را می‌دهد كه براي فعالان همين هنر در قرن نوزده معجزه محسوب مي‌شد. برخي اساتيد تلاش دارند به هنرجو تلقين كنند كه فتوگرافي بصورت دستي از ارزش بالاتري برخوردار است و گاهي مي‌بينم كه يه فتوگرافر با تمسخر می‌گوید «شما از اتومات استفاده مي‌كنيد؟!؟»
يادمان هست كه بعضي موارد سيستم‌هاي اتوماتيك دوربین اصلن قابليت ثبت آن حس مورد نظر را ندارد، اما يادمان باشد كه اين وسايل فتوگرافي كه الان تو دست ما هست از قابليت‌هاي بسياربالايي برخوردارند كه براي ثبت به ما بسيار بسيار كمك مي‌كنند.
- با توجه به اینکه موبایل‌ها در شرایط حاضر خود تبدیل به یک دوربین شده اند این مسئله آیا نگاه مردم به عکاسی را بالا برده است؟
موبايل‌ها دوربین دارند، بعضي‌شان هم بسيار پيشرفته هستند، می‌شود با آنها فتوگرافي كرد اما محدوديت‌هاي تكنيكال بسيار زيادي دارند كه نمي‌شود. به عنوان وسيله‌اي قابل اعتماد براي فتوگرافي اماتور به آن اتكا كرد و گستره فعاليت هنرمند را محدود مي‌كنند.
ما هم مي‌دانیم كه فتوگرافي به دو دسته كلي اماتور و حرفه‌اي تقسيم مي‌شود! آماتورها براي علاقه و عشق خودشان فتوگرافي مي‌كنند و حرفه‌اي‌ها براي كسب درآمد. حرفه اي پول ميگيرد و شات ميزند، اماتور پول می‌دهد و شات ميزند.
- عکاسی ممارست می خواهد یا استعداد؟
هر هنري براي حياتش نياز به ممارست و پيگيري دارد وگرنه كه اصل مهارت حذف می‌شود و ديگر نمی‌شود به آن گفت هنر. فتوگرافي هم مستثني نيست.
- برای به دست آوردن دید خوب در نگاه عکاسی چه باید کرد ؟
بايد ديد و ديد و ديد!
- آموزش در عکاسی چه نقشی دارد با تجربه؟
بدون استاد يا نمی‌شود وارد راه شد، يا راه را اشتباه خواهيم رفت. قطعا آموزش لازم هست. ولي، اساتيد نبايد خط فكري خودشان را به هنرجو تلقين و تحميل كنند. مثلا، شما به راحتي می‌توانید تفاوت كارهاي شاگردان هر يك اساتيد مشهد رو متوجه شوید!
- آیا کسی که لیسانس در رشته عکاسی می‌گیرد به عنوان یک هنرمند وارد جامعه عکاسی می‌شود و حرفهای شده است؟
كسي كه در رشته فتوگرافي فارغ التحصيل می‌شود يك فتوگرافر هست. ليسانس به مجوز پايان آموزش و مجوز كار محسوب می‌شود. بين فتوگرافر و هنرمند فتوگرافي فرق هست. قطعا كه آموزش و تحصيل از ملزمات است ولي براي هنرمند بودن كافي نيست. من همیشه از بكار بردن الفاظ غلط مثل «دوربين» و «عكس» و «عكاسي» خود داري كردم.
گفتگویی از سعید بابایی