در سال 96 نگاه ما از «کنترلی» به «پیشگیرانه» تغییر کرد
بدون شک بسیاری از مشکلات استان خراسان رضوی و به ویژه شهر مشهد ریشه در معضلات اجتماعی و فرهنگی دارد. مشکلاتی از قبیل حاشیه نشینی، مهاجرت، اعتیاد، طلاق و… که باعث بروز بسیاری از مشکلات اقتصادی و زیست‌محیطی نیز هست.
در همین راستا و در آستانه پایان سال 96 به سراغ مدیرکل دفتر امور اجتماعی استانداری خراسان رضوی رفتیم تا عملکرد این بخش را در سالی که گذشت از نظر خود مسئول این بخش مورد بررسی قرار دهیم
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری خراسان رضوی گفت: من اگر بخواهم در یک جمله کل اقدامات سال اخیر را بیان کنم باید بگویم راهبرد اساسی دفتر اجتماعی استانداری خراسان رضوی این بوده که ما از رویکردها و برنامه‌هایی که در حوزه اجتماعی برای کاهش آسیب‌ها مد نظر است، از جنبه نگاه کنترلی به رویکردهای پیشگیرانه و اجتماعی روی آوردیم.
سید کمال حسینی در گفت‌وگو با خبرنگار «صبح‌امروز» افزود: یعنی بجای حل مسائل اجتماعی با نگاه‌های سیاسی و امنیتی، سعی در حل مسائل با نگاه اجتماعی داشتیم و این نگاه در همه عرصه‌های کار ما از جمله آسیب‌های اجتماعی و حوزه سلامت وجود داشته است. در این فضا اتفاقات خوب بسیاری رخ داده است که می‌توان به آن اشاره کرد. در این کار همکاری دستگاه‌ها حتی فراتر از قوه مجریه بسیار اثرگذار بود تا این رویکرد قالب شود که مسائل اجتماعی را اجتماعی دید و اجتماعی حل کرد.
تنها 25 درصد بیماری‌های مردم جسمی است
حسینی ادامه داد: امروزه تنها 25 درصد بیماری‌های مردم جسمی است و 75 درصد آن رفتاری و روانی است که به مسائل اجتماعی بازمی‌گردد. در همین حوزه دانشگاه علوم پزشکی سند جامع بیماری‌های واگیر را تدوین کردند و همچینین در هشت شهرستان مجامع سلامت تاسیس شده است.
وی افزود: با این نگاه اتفاقات خوبی در سال 96 رخ داده است، تحقیقات نشان داده است گرم شدن کانون خانواده به طرز چشم‌گیری موجب کاهش آسیب‌های اجتماعی می‌شود در همین حوزه ما پی‌گیر تقویت و افزایش تعاملات گرم بوده‌ایم. در همین راستا تصمیم بر این بوده که برنامه‌های فراغتی را حمایت کنیم که خانواده‌ها به گذراندن زمان فراغت با یکیگر در مکان‌های تفریحی تشویق شوند.
گسترش 115 درصدی تشکل‌های اجتماعی در سال 96
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری خراسان رضوی اظهار کرد: اتفاق خوب دیگری که در سال 96 رخ داد گسترش 115 درصدی تشکل‌های اجتماعی بود و تعداد این تشکل‌ها از سال 92 تا 96 از 540 تشکل به یک هزار و 162 تشکل رسیده است. ما توانستیم تنوع بخشی به این نهادهای مدنی اجتماعی را داشته باشیم که این تنوع بخشی به معنی حضور مردم در همه عرصه‌ها است که این تنوع در بسترهای گوناگونی چون آسیب‌های اجتماعی، بهداشت و … فعالیت داشته‌اند.
حسینی ادامه داد: همچنین خانه تشکل‌های مردم نهاد نیز شکل گرفته تا بتوانیم با کمک نهادهای مدنی یک زیست خوب را شکل دهیم. در بحث بهداشت تشکل‌های ما در بیش از 50 محور از جمله بیماری‌های خاص و موردی تشکیل شده‌اند که این نشان از تنوع بالای فعالیت تشکل‌های مردم نهاد است و می‌تواند یک زیست خوب وشایسته ر برای همه شکل دهد.
هفته‌های فرهنگی برای حمایت از تعاملات گرم
حسینی در خصوص حمایت از تعاملات گرم گفت: در راستای حمایت از تعاملات گرم از خرداد ماه در مشهد هفته‌های فرهنگی خواهیم داشت و هر هفته یک شهرستان استان خراسان رضوی پتانسیل‌ها و توانایی‌های خود را می‌توانند ارائه کنند که این می‌تواند یک بستر فراغتی برای خانواده‌ها ایجاد کند و هم خود مردم شهرستان احساس خوبی نسبت به هویت و نوع زیستی که دارند پیدا خواهند کرد.
وی در خصوص خستگی شلوغی کارها و ناامیدی در برخی شرایط گفت: من وقتی اتفاقاتی که در راستای فعالیت‌های ما رخ می‌دهد را مشاهده می‌کنم خوشحال می‌شوم. استان ما نه تنها در عرصه قشرهای مختلف عادی مردم بسیار موفق بوده است بلکه در حضور و مشارکت معتادان کارتن خواب نیز برای کاهش آسیب‌ها بسیار خوب بوده است و در همین حوزه توانسته‌اند سه تشکل بسیار خوب ایجاد کنند و این یعنی تغییر رویکرد.
حسینی ابراز کرد: ما دو نوع رویکرد نیازمبنا و دارایی مبنا در جامعه داریم، که دارایی مبنا به این معناست که هر انسانی یک دارایی و توانایی دارد. در نگاه اول یک کارتن‌خواب حتی تازه بهبود یافته هیچ نقشی نمی‌تواند داشته باشد اما همین افراد امروز در استان و حتی کشور سفیران بهبو معتادان کارتن خواب شده‌اند.
وی افزود: یکی از این تشکل‌ها روزهای چهارشنبه بین کارتن‌خواب‌ها غذا توزیع می‌کند و گاهی مسئولین را نیز با خود همراه می‌سازد. خوشبختانه برای سال آینده تفاهم‌نامه سه جانبه خوبی مابین استانداری خراسان رضوی، مشهد و یکی از این تشکل‌ها امضا شد که بر اساس آن سوله‌ای در اختیار این تشکل قرار می‌گیرد تا بجای دستگیری کارتن‌خواب‌ها برای ترک دادن، این افراد به صورت دوستانه کارتن‌خواب‌ها را جذب کنند و در این محل به وسیله افراد بهبوده یافته، ترک داده شوند. جا دارد اینجا از تغییر مسئولین محترم شهرداری برای این تعامل و تغییر رویکرد تشکر ویژه‌ای داشته باشم.
توانمندسازی حاشیه شهر برنامه‌ای دارایی مبنا است
مدیرکل دفتر امور اجتماعی استانداری خراسان رضوی اضافه کرد: با توجه به همین رویکرد دارایی مبنا تصمیمی برای سال آینده گرفته شده، توانمندسازی حاشیه شهر است. در بازنگری شورای اجتماعی با شهرداری به مشکلات حاشیه شهر قرار بر این شد که کمک نماینده‌های مردم و تشکل‌های مردمی ستاد بازآفرینی حاشیه شهر تمام برنامه‌های خود را از بستر تشکل‌های مردم پایه اجرا شود و گسترش یابد.
حسینی تصریح کرد: در همین راستا چهار خانه محله در سال 96 شروع به ساخت شده است و در سال 97 تاسیس خواهد شد تا محل رفت‌وآمد محله برای حل مشکلات شود. خوشبختانه شهرداری و مسکن‌وشهرسازی به نوعی متعهد شده‌اند که امور را از مجرای این تشکل‌ها و خانه‌های محله بررسی و حل کنند تا به نوعی به محله هویت‌بخشی شود. این‌ها پدیده‌های میمونی است که هم دولت را کوچک‌تر می‌کند و هم رفاه را بین مردم و به وسیله خود مردم گسترش می‌دهد.
تصمیم و فشار جامعه از هر تصمیم دولتی می‌تواند اثرگذرتر باشد
وی افزود: امیدوارم در سال آینده این باور در اذهان مردم و مسئولین شکل بگیرد که تصمیم و فشار جامعه بیش از هر تصمیم دولتی می‌تواند اثرگذر باشد و به حل مشکلات جامعه منتهی شود. اگر چیزی به عنوان یک هنجار اجتماعی جا بیفتد دیگر نیاز چندانی به دستگاه‌های نظارتی نیست.
حسینی گفت: پاکبانان شهر نسبت به سال‌های قبل بسیار زحمات کمتری را متحمل می‌شوند چرا که این هنجار در مردم شکل گرفته که در خیابان زباله نریزند اما قانونی داریم که نباید تا فاصله مشخصی از مدارس نباید سیگار فروخته شود در حالی که این اتفاق رخ می‌دهد چرا که هنوز تبدیل به یک هنجار برای جامعه نشده است.
وی ابراز کرد: در همین جهت برخی تشکل‌های ما به فروشگاه‌هایی که فروش دخانیات نداشته باشند برچسب فروشگاه سالم اعطا می‌کنند و سعی در جا انداختن این فرهنگ دارند که مردم از فروشگاه‌هایی خرید کنند که دخانیات نمی‌فروشند و سالم هستند و نتیجه این شد که برخی مغازه‌داران در حاشی شهر خودشان در خواست برچسب فروشگاه سالم دادند و فروش دخانیات را کنار گذاشتند.
متاسفانه قدرت مردم نادیده گرفته شده
مدیرکل دفتر امور اجتماعی استانداری خراسان رضوی با بیان این که متاسفانه در جامعه ما قدرت مردم نادیده گرفته شده و از توانایی مردم در حل مسائل و معضلات اجتماعی غفلت شده است، گفت: اگر از این قدرت استفاده شود و توجه بیشتری به آن شود بسیاری از مسائل به سرعت حل می‌شوند، استفاده از این قدرت به وسیله سرمایه‌های نمادین، یعنی اشخاص مطرح و الگو ممکن است چرا که این افراد هنجار ساز و هنجار فرست هستند.
وی افزود: زمانی که یک هنرمند، ورزشکار و یا هر شخصیت شناخته شده یک عمل خاصی را ترویج کند این در بین مردم نهادینه می‌شود و کم‌کم تبدیل به یک هنجار اجتماعی می‌شود. نفروختن سیگار توسط یک مغازه یک کار بزرگ اجتماعی است و باید این افراد ارج نهاده شوند. در کشورهای توسعه یافته دنیا انجام فعالیت‌های اجتماعی در پوسه استخدام یک امتیاز مثبت و ویژه محسوب می‌شود.
در کشور ما جنجالی‌ها بجای افراد مفید مطرح می‌شوند
حسینی تصریح کرد: متاسفانه در کشور ما بجای افرادی که کارهای مثبت و ویژه اجتماعی می‌کنند، افراد جنجال آفرین بزرگ و مطرح می‌شوند، نمونه این اتفاق را در بین هنرمندان و ورزشکاران ما بسیار دیده‌اید و این اصلا خوب نیست. این موارد باید آموزش داده شود و این آموزش از طریق کلاس‌های آموزشی نیست بلکه از طریق نشان دادن همین افراد تاثیرگذار و تغییر در بستر جامعه است.