گفت‌وگوی احزاب مقدمه گفت‌وگوی ملی
پس از گذشت ماه‌ها از طرح موضوع ضرورت گفت‌وگوی ملی که سه ماه قبل از انتخابات ریاست جمهوری مطرح شد، این موضوع این روزها دوباره در محافل و رسانه‌های مختلف مطرح می‌شود
اکنون تقاضاها برای برگزاری هر چه سریعتر این مهم بیشتر شده که می‌توان آخرین نمونه آن را صحبت‌های روز دوشنبه اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور در این خصوص دانست. ما نیز در روزنامه صبح امروز با توجه به اهمیت موضوع بر ان شدیم تا با دعوت از فعالان سیاسی خراسان رضوی در دوجناح اصلاح طلب و اصولگرا و برگزاری یک مناظره در جهت بررسی علمی و عملی این موضوع و پرداختن به زوایای آن سهمی کوچک در اگاه سازی افکار عمومی در خصوص اهمیت گفت‌وگو داشته باشیم.
روز چهار شنبه گذشته این مناظره با حضور اقایان سید مجتبی سادات محمدی (فعال اصلاح طلب و عضو حزب کارگزاران)، محمد علی گندمی (فعال اصلاح طلب ومعاون دبیر کل انجمن اسلامی معلمان ایران و مسئول انجمن اسلامی معلمان خراسان رضوی)، جواد آرین‌منش (فعال اصولگرا و رئیس خانه احزاب خراسان رضوی، نماینده مردم مشهد در مجلس هفتم و هشتم)، محمد حسین نژاد حسین (فعال اصولگرا و دبیر کانون تربیت اسلامی خراسان، معاون دانشگاه ازاد اسلامی مشهد ) در دفتر روزنامه صبح امروز برگزار شد.
در ابتدا از دوستان خواسته شد تا به عنوان مقدمه و شروع بحث نظر کلی خود را در خصوص ضرورت ویا عدم ضرورت برگزاری گفت‌وگوی ملی و چگونگی آن بیان کنند.
سادات:
گفت‌وگوی جناحی مقدمه گفت‌وگوی ملی است
عضو حزب کارگزاران گفت: بحث گفت‌وگوی ملی در تمام جوامع یک ضرورت در جهت اتحاد، پیشرفت و توسعه به حساب می‌آید. اما باید دید منظور از گفت‌وگوی ملی چیست ؟
سادات افزود: آیا فقط گفت‌وگوی جناحی مد نظر ماست که شامل گفت‌وگو بین دو جناح اصلی کشور می‌شود یا این که بحث گفت‌وگو بین تمامی اقوام، زبان‌ها و اقلیت‌های دینی،.بنده معتقدم که گفت‌وگوی جناحی می‌تواند مقدمه‌ای باشد برای گفت‌وگوی ملی بین تمامی اقوام، نژادها و اقلیت‌ها که گفت‌وگوی ملی باید در آن قالب تعریف شود .
آرین‌منش:
گفت‌وگو یک ضرورت اجتماعی است
رئیس خانه احزاب خراسان رضوی گفت: درتمام جوامع اصل گفت‌وگو برای رسیدن به اهداف مشترک، رفع سو تفاهم‌ها، پیش داوری‌ها و قضاوت‌های نادرست و رسیدن به آرمان‌های بزرگ یک ضرورت اجتماعی است. باید در این زمینه به تاکید مقام معظم رهبری برای برگزاری کرسی‌های ازاد‌اندیشی دانشگاه‌ها اشاره کنم که خود نشان از نیاز به گفت‌وگو در جامعه است.
آرین‌منش افزود: رهبر معظم در این خصوص فرموده‌اند: «وقتی یک فضای گفتمانی به وجود آمد، همه در آن فضا فکر می‌کنند و جهت گیری پیدا می‌کنند. آزاد‌اندیشی در جامعه یک شعار مظلوم است.» از زاویه‌ای می‌توان گفت که بحث کرسی‌های آزاد‌اندیشی خود بستری برای گفت‌وگوست و این نشان دهنده ارزش و ضرورت گفت‌وگو در جامعه است .
گندمی:
گفت‌وگوی تمدن‌ها نشان داد که ما چه ظرفیت‌هایی داریم
مسئول انجمن اسلامی معلمان خراسان رضوی گفت: از زمانی که دولت اصلاحات در سازمان ملل بحث گفت‌وگوی تمدن ها را بیان کرد به دنیا نشان دادیم که در کشور ما این ظرفیت وجود دارد و ما حاضریم با همه کشورها با هرنوع تفکر و اندیشه، وارد گفت‌وگو شویم .این یک ایده جهانیست در مقابل جنگ. تنها طرحی که در طول تاریخ سازمان ملل به اتفاق آرا تصویب شده و حتی یک مخالف هم نداشته که این بسیار با ارزش و مهم است.
گندمی افزود: در داخل هم نیاز مبرم به گفت‌وگو وجود دارد. با توجه به برخی نارضایتی‌ها و مطالبات رو به افزایش مردم و نیز ناآرامی‌هایی که در 103 شهر به گفته شورای عالی امنیت ملی در دی ماه شاهد آن بودیم. کشور به مرحله‌ای رسیده که باید صدای همه شنیده شود و امروز همه در خصوص ضرورت گفت‌وگو اتفاق نظر دارند.
نژاد حسین:
اختلاف مبنایی با اصلاح‌طلبان نداریم
دبیر کانون تربیت اسلامی خراسان ضمن تاکید بر ضرورت گفت‌وگو گفت: مبنای اصولگرایی و اصلاح طلبی اگر کامل روشن شود، مشخص می‌شود که این جبهه گیری‌ها و شعارهای بی‌منطق بیشتر برای رقابت سیاسی و کسب رای است.
نژادحسین افزود: اگر خوب دقت کنیم می‌بینیم که دو جریان اصولگرا و اصلاح طلب هر دو بر روی اصول نظام اتفاق نظر دارند و شاید نهایت بحث اصلاح طلب‌ها بر سر این موضوع است که بعد از گذشت چهار دهه از انقلاب ، بعضی مسائل دوباره باید مورد بازنگری و اصلاح قرار بگیرند. اصولگرایی و اصلاح طلبی در اصول با هم منافاتی ندارند. آن چه اصولگرا‌ها را آزار می‌دهد، اسلام آمریکائیست که شاخصه‌های خاص خود را دارد. ما اختلافات مبنایی با جریان اصلاح طلبی نداریم بلکه تلاش می‌کنیم از نفوذ و گسترش لیبرالیسم جلوگیری کنیم. در ماهیت اصلاح طلبی مشکلی نمیبینم انچه بر سر ان اختلاف است در جزئیات است .
چالش‌ها و فرصت‌های گفت‌وگوی ملی
در مرحله دوم بحث، از مهمانان گرامی خواسته شد که هر یک در خصوص ملزومات و شروط مورد نیاز برای گفت‌وگوی ملی و نیز مشکلات و کاستی‌هایی که سد راه این مهم قرار گرفته، دیدگاه‌های خود را بیان کنند.
سادات:
تدوین لایحه‌های دوحزبی یک راهکار است
این عضو حزب کارگزاران گفت: ابتدا باید ضرورت این گفت‌وگو در تمام ارکان و در میان همه مسئولین احساس شود .
سادات افزود: اگر قرار باشد انان که ذینفع و موثرند، گفت‌وگو را قبول نداشته باشند، گفت‌وگویی مثبت شکل نخواهد گرفت. البته بعدها به آنان تحمیل می‌شود ولی دیگر سازنده نخواهد بود و کاری نمی توان کرد. طرف‌های گفت‌وگو باید دلسوز نظام باشند و خود را جزئی از کشور بدانند، همچنین از سوظن و بدبینی به دور باشند.
این فعال اصلاح‌طلب اضافه کرد: گاهی در بعضی کشورها لوایح دو حزبی ارائه می‌شود که در آن دو طرف ملزم می‌شوند تا در بعضی امور نسبت به هم کوتاه بیایند. ما نیز باید چنین رویکردی را داشته باشیم. باز بودن مورد بحث اهمیت فراوان دارد چرا که اگر بخواهیم ورود به هر موضوعی را ممنوع کنیم دیگر گفت‌وگو کارایی لازم را ندارد. داشتن احزاب ازاد خود یک ضرورت است. رسانه‌ها باید آزاد باشند، ازادی رسانه‌ها موضوعی بسیار تعیین کننده است. مورد حائز اهمیت دیگر بحث امنیت گفت‌وگو است.
وی تاکید کرد: اگر افرادی که می‌خواهند گفت‌وگو کنند، برای هر حرفی که می‌خواهند بزنند، نگران آن باشند که ممکن است پس از آن مورد پیگرد قرار بگیرند آن وقت دیگر گفت‌وگو کردن برای انان کار راحتی نخواهد بود چرا که یکسره باید نگران انچه می‌گویند باشند. این گونه نباشد که یک عده بتوانند خود سر و خارج از چهارچوب قانون مشکل بیافرینند. گاه مقامات موضوعی را قبول دارند و یک عده قبول ندارند. مثل قضیه کنسولگری عربستان در مشهد که یک عده معادلات را برهم زدند و بعد بعضی مقامات گفتند که ما بر روی آن‌ها کنترلی نداشته ایم و ماجرا از دست ما خارج بوده و اینگونه برای کشور و نظام هزینه افریدند.
اصلاح‌طلبان و تیم دسته دومی
سادات اضافه کرد: شایسته سالاری نیز خود یک موضوع مهم است که کمتر به آن پرداخته می‌شود . به این معنی که هر گاه اصولگرا‌ها فرصت و امکانی برای حضور داشته‌اند ابر مردهایشان را اورده‌اند و وقتی نوبت به اصلاح طلب‌ها می‌رسد تیم دسته دومی به میدان می‌آید . مردم به اقای روحانی رای می‌دهند ایشان کابینه معرفی می‌کنند. بعد ما می‌شنویم که وزیر علوم ایشان انتخاب چهاردهم و یا هفدهم ایشان بوده است. خوب طبیعی است که آن نفر چهاردهم یا هفدهم به‌اندازه آن نفر اولی کارایی ندارد ولی فردا این ما اصلاح طلب‌ها هستیم که باید پاسخگو باشیم چرا که می‌گویند مسئولیت دولت با اصلاح طلب‌ها بوده است.
عدم وجود شایسته سالاری سرمایه‌ها را هدر می‌دهد. این ابر مردها هستند که از هر دو گروه باید با هم صحبت کنند تا شرایط برابر باشد. فیلتر کردن و حذف شخصیت‌ها به نفع هیچ جریانی نخواهد بود بلکه در نهایت کشور را ضعیف خواهد کرد.
آرین منش:
اگر آزادی بیان نباشد، گفت‌وگو معنا ندارد
رئیس خانه احزاب خراسان رضوی گفت: در حوزه سیاسی باید گفت که تقریبا در تمام دوره‌ها پنجاه درصد از نخبگان کشور در حالت انتظار به سر می‌برده‌اند یعنی اگر جریان اصولگرا قدرت را به دست می‌گیرد، نخبگان اصلاح طلب همه کنار زده می‌شوند و برعکس . چرا ؟ چون ما نگاه یکدیگر را درک نمیکنیم و یا فکر می‌کنیم جناح‌ها دشمن هم هستند.
آرین منش افزود: تامین منافع ،کاهش مشکلات و ناهنجاریهای کشور ،دستیابی به وحدت و پیشرفت کشور نیازمند انسجام است و انسجام نیازمند گفت‌وگوست. در خیلی از موارد ما مشترکات فراوان داریم، مصالح ملی از مشترکات است. پیشرفت کشور، تحقق برنامه‌های پنج ساله کشور، در این‌ها اختلاف نظری وجود ندارد.
نماینده اسبق مشهد و کلات در مجلس اضافه کرد: اما اینکه چه کسانی باید این گفت‌وگو‌ها را انجام دهند اگر گفت‌وگو سیاسی باشد که در حال حاضر سیاسی است ،حتما باید احزاب سیاسی حضور داشته باشند و متاسفانه احزاب سیاسی قدرتمند در کشور ما وجود ندارند و حاکمیت از ایجاد احزاب بزرگ حمایت نکرده است . لازمه دموکراسی و مردم سالاری وجود احزاب بزرگ است .محور گفت‌وگوهای سیاسی هم حتما باید احزاب باشند . چون در قانون هم، آن‌هایی که برای فعالیت سیاسی مجوز دارند، احزاب سیاسی هستند . اگر ما بخواهیم گفت‌وگو صورت بگیرد، اول می‌بایست الزامات و بستر‌ها و لوازمش را فراهم کنیم یعنی اگر آزادی بیان به مفهوم واقعی کلمه وجود نداشته باشد اگر افراد بترسند از اینکه دیدگاه خودشان را مطرح کنند ،به این معنی است که امنیت لازم برای گفت‌وگو را ایجاد نکرده ایم .
نقش رسانه‌ها و اینکه بی‌طرف عمل کنند بسیار مهم است و اینکه گزینشی عمل نکنند. پیشگام شدن نخبگان نیز از موارد حائز اهمیت در گفت‌وگو است. تمام روئسای جمهور ما تابه حال افتخارشان این بوده که عضو هیچ حزب و گروهی نیستند. باید گفت در نظام مردم سالاری این یک ضعف بزرگ است. الزام دیگر وجود صبر و متانت، خوب شنیدن و خوب سخن گفتن است. همچنین باید در نظر داشته باشیم که برای نهادینه شدن گفت‌وگو‌ها بحث را از موضوعاتی آغاز کنیم که جامعه آمادگی پذیرش آن‌ها را داشته باشد، موضوعات مشترک و موضوعاتی که همگان بر آن اعتقاد دارند. باید تعصبات را کنار گذاشت هدف از گفت‌وگو حذف رقیب نباشد، بلکه رسیدن به حقیقت باشد.
قسمت اول
گزارشی از علی روغنگران