استیضاح‌های رندومی در خانه ملت
هر چند اعلام وصول استیضاح همزمان دو وزیر در جلسه روز سه‌شنبه مجلس قدری غافلگیر کننده بود اما هیأت رئیسه غافلگیری اصلی را برای جلسه روز چهارشنبه گذاشته بودند. جایی که استیضاح وزیر جهاد کشاورزی هم اعلام وصول شد تا برنامه کاری مجلسی‌ها در آخرین هفته سال پر از استیضاح‌های رنگارنگ شود.
هفته‌ای که معمولاً در سال‌های مختلف به دلیل نزدیکی به عید نوروز خیلی جدی گرفته نمی‌شود و عموماً هم تعداد غایبان جلسات افزایش چشمگیری پیدا می‌کنند. در چنین شرایطی معلوم نیست جلسات استیضاح سه وزیر در هفته پیش رو چقدر می‌تواند جدی و جان‌دار باشد. این تردید وقتی جدی‌تر می‌شود که تعداد امضاهای هر کدام از طرح‌ها را یادآوری کنیم؛ جایی استیضاح وزرای راه و شهرسازی و تعاون هر کدام 24 امضا و استیضاح وزیر جهاد کشاورزی هم تنها 10 امضا، یعنی حداقل حدنصاب امضای طرح‌ها در مجلس را به خود اختصاص داده است. سخنگوی هیأت رئیسه مجلس در گفت‌وگو با ایسنا از تعیین زمان برگزاری جلسه استیضاح وزرای کار و راه خبر داد و گفت: بر اساس توافق صورت گرفته بین دولت با هیأت رئیسه مجلس، جلسه استیضاح آقای ربیعی و آقای آخوندی وزرای کار و راه صبح و بعد از ظهر سه شنبه و استیضاح آقای حجتی هم روز چهارشنبه برگزار می شود.
اعلام امادگی ربیعی و آخوندی برای استیضاح
با اين حال، هنوز ساعتي از اعلام‌وصول طرح استيضاح وزرای کار و راه نگذشته بود كه هر دو وزير در اظهارنظرهايي جداگانه از آمادگي خود براي حضور در جلسه استيضاح در اسرع وقت خبر دادند و گفتند كه حتي حاضرند فردای همان روز نيز براي پاسخگويي به سوالات استيضاح‌كنندگان به صحن علني مجلس بيايند.
آنچنان كه عباس آخوندي، وزير راه و شهرسازي در نامه‌اي خطاب به علي لاريجاني، رييس مجلس نوشت: پيرو اعلام وصول طرح استيضاح اينجانب از سوي جنابعالي در جلسه علني امروز مجلس شوراي اسلامي بدين وسيله آمادگي خود را براي حضور در صحن علني مجلس و پاسخگويي به موارد استيضاح از هم‌اكنون اعلام مي‌نمايم. هر زماني كه شما مشخص كرديد درجلسه حضور خواهم يافت و توضيح‌هاي خود را خدمت نمايندگان محترم مجلس اعلام خواهم داشت. علي ربيعي نيز ساعتي پس از اعلام آمادگي آخوندي در اظهاراتي گفت: آمادگي دارم همين هفته و حتي فردا براي پاسخ به استيضاح به صحن مجلس شوراي اسلامي بروم و انتظار دارم استيضاح‌كنندگان مطابق سوگندي كه ياد كرده‌اند، استيضاح را به همان دليلي انجام دهند كه مي‌گويند. وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي كه از خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران بازديد مي‌كرد، يادآور شد: اميدوارم دراين موضوع با عدل و انصاف سخن گفته شود و من هم با خلوص و با آنچه مصلحت مي‌دانم حتما سخنان خود را مطرح خواهم كرد. ربيعي تصريح كرد: البته برخي نمايندگان به مناطق خود مي‌روند و مشكلات را مي‌بينند، آنها حق دارند و انتظار دارند به اين مشكلات رسيدگي شود. اميدوارم مقدورات من را هم ببينند. من براي اين دسته از نمايندگان كه براي مشكلات مردم اقدام مي‌كنند، احترام قائل هستم و درمجموع استيضاح را به نفع ثبات و دموكراسي و مردم‌سالاري ديني كشور مي‌دانم.
احتمال استيضاح رحماني‌فضلي و بطحايي
در اين ميان فراكسيون اميد مجلس نيز دقايقي پيش از آغاز جلسه علني صبح سه شنبه و البته قبل از اعلام وصول استيضاح وزراي راه و كار، در سطح شوراي مركزي تشكيل جلسه داد تا ابعاد مختلف اين مساله را مورد بررسي قرار دهد و درنهايت نيز با تشكيل كميته‌هايي تخصصي به سياق موارد مشابه پيش از اين، قرار بر اين شد كه ابتدا موضوع هر‌يك از استيضاح‌ها در كميته‌هاي تخصصي 5نفره تشكيل شده در فراكسيون بررسي و عملكرد وزير مربوطه نيز ارزيابي شود و پس از ارايه گزارش هر‌يك از اين كميته‌ها به مجمع عمومي، درباره چگونگي ورود به استيضاح‌ها و موافقت يا مخالفت با آن تصميم‌گيري كنند. اين درحالي بود كه خروجي كار شوراي مركزي فراكسيون اميد، صرفا تشكيل 2 كميته تخصصي براي بررسي دو استيضاح ربيعي و آخوندي نبود. اميدي‌ها علاوه بر تشكيل دو كميته 5 نفره براي رسيدگي به موضوع استيضاح وزير راه و شهرسازي و تعاون، كار و رفاه اجتماعي كه به‌گفته بهرام پارسايي، سخنگوي اين فراكسيون، به‌ترتيب به رياست عبدالكريم حسين‌زاده و محمدرضا نجفي فعاليت خواهد كرد، 2 كميته ديگر نيز براي بررسي ابعاد استيضاح وزراي آموزش و پرورش و كشور تشكيل داد. كميته‌هايي به رياست داود محمدي و مصطفي كواكبيان كه قرار است به‌ترتيب عملكرد محمد بطحايي، وزير آموزش و پرورش و عبدالرضا رحماني‌فضلي، وزير كشور را مورد ارزيابي و قضاوت قرار داده و همزمان با ارايه گزارش‌هاي دو كميته مربوط به وزراي كار و راه، گزارش‌هاي خود را به مجمع عمومي فراكسيون اميد ارايه دهند و درباره نحوه ورود به اين موارد نيز تصميم‌گيري كند. حال آنكه هنوز درباره استيضاح وزراي كشور و آموزش و پرورش صحبتي جدي مطرح نشده است. جالب آنكه خبرگزاري ايسنا حتي از تشكيل كميته‌اي در فراكسيون اميد به منظور بررسي استيضاح وزير جهاد كشاورزي نيز خبر داد .
سوال از رييس‌جمهور يا استيضاح روحاني
با اين همه، آنچنان كه پيداست اوضاع اين روزهاي دولت چندان در مجلس مساعد نيست و نمايندگان نسبت به عملكرد دولتمردان گلايه‌هايي اساسي دارند. نمايندگاني كه حالا علاوه بر پيگيري اين چند استيضاح، با جديت به‌دنبال كشاندن شخص رييس‌جمهور در صحن علني جهت پاسخگويي به سوالاتي درباره مسائل اقتصادي و موسسات مالي و اعتباري هستند و باوجود آنكه سوال نخست‌شان درباره اين موسسات به‌دليل سپري شدن زمان مقرر در آيين‌نامه عملا منقضي شد، حال با طرح سوالي ديگر همچنان بر لزوم حضور روحاني در مجلس تاكيد دارند. در اين ميان، درحالي كه اصلاح‌طلبان و ميانه‌روها با ادبياتي دوستانه‌تر اين انتقادات را مطرح كرده و بعضا آنچنان كه محمود صادقي روز يكشنبه در جريان طرح سوالش از وزير كشور تاكيد كرد، حضور روحاني در صحن را نشانه تعامل دولت و مجلس مي‌خوانند.
اصولگرايان و بیشتر از آنها طيف افراطيون مجلس با ادبياتي متفاوت، آنچنان كه احمد سالك، نماينده عضو جبهه پايداري اصفهان اعلام كرد، حتي از احتمال استيضاح شخص رييس‌جمهور و اعطاي راي عدم كفايت سياسي به روحاني دم مي‌زنند؛ ادعايي كه البته فاصله‌اي بسيار با واقعيت دارد و نه‌تنها طرفدار چنداني در مجلس ندارد، بلكه اتفاقا اصرار بيش از حد بر آن، حتي ممكن است نتيجه عكس داده و فضا را به‌نفع دولت تغيير دهد. آن هم در حالي كه زمزمه‌ها از گوشه و كنار راهروي پارلمان از اين حكايت دارد كه حتي اگر با توجه به احتمال پایین استیضاح وزیر کشاورزی به دلیل حداقل تعداد امضا که ممکن است تغییر کند، دو استيضاح وزراي كار و راه هم انجام شود، در بدترين حالت، يكي از اين دو وزير از كابينه جدا مي‌شوند و در اين ميان، نگاه غالب نمايندگان بر اين استوار است كه درست يا غلط، اين روزهاي پايان سال، زمان مناسبي براي استيضاح وزير نيست و حتي اگر قرار به استيضاح هم باشد، بهتر است موضوع در سال آينده و سر حوصله و دقت به جريان بيفتد.
گزارشی از علی روغنگران