مسکن در سکون
بازار مسکن پس از یک رکود طولانی بالاخره در چند ماه اخیر به لطف سیاست دولت صحیح در کاهش سودهای بانکی کمی روی رونق را به خود دید و فعالان این عرصه را به به آغازی دوباره و سالی پرکار امیدوار کرد. اما به اعتقاد برخی دوباره این بازار خوابیده یا حداقل رشدش دوباره کند شده است. در همین راستا صبح‌امروز سری به بازار مسکن زده تا حال و روز قلب اقتصاد کشور را از نظر فعالان این عرصه مورد بررسی قرار دهد.
شرایط کنونی برای خرید شرایطی مصالح مناسب است
احمد که منزل مسکونی خود را فروخته تا بتواند خانه‌ای به دلخواه خود را بسازد در خصوص این اقدامش گفت: سه ماه بود که خانه‌ام را برای فروش گذاشته بودم تا بالاخره آخر دی‌ماه زیر قیمتی که مد نظرم بود خانه را فروختم. با دو سوم پول یک زمین خریدم و حالا می‌خواهم خانه دلخواهم را بسازم.
احمد ادامه داد: من یک خانه دو طبقه را که 15سال پیش ساخته بودم فروختم و حالا با پولش فقط یک طبقه می‌توانم بسازم. البته چندان ناراضی نیستم چون شرایط الان به گونه‌ای است که بازار در رکود است و با قیمت پایین‌تر و یا به صورت شرایطی می‌توان مصالح را خرید و از این نظر برای من که قصد ساخت خانه شخصی را دارم سودمند است.
آینده بازار مسکن غیرقابل پیش‌بینی است
در ادامه به سراغ مشاورین املاک که اصطلاحا کف بازار مسکن هستند و کاملا در جریان خرید و فروش‌ها خرد هستند رفتیم و نظر آن‌ها را جویا شدیم.
علی که مشاور املاک در مرکز شهر است گفت: حدود سه ما پیش خرید و فروش مسکن به حالت خوبی رسیده بود اما دوباره وضع به حالت سابق برگشت و دوباره خرید و فروش‌ها راکد شده است. اما ساخت‌وسازها نسبت به گذشته کمی بهتر شده است. با کاهش سودهای بانکی شوک اندکی به بازار ساخت‌وساز وارد شد اما آن هم دوباره به همان حالت سابق برگشت.
این مشاور املاک تصریح کرد: ساخت و سازهایی که الان در حال انجام است عمدتا زیر 10 واحد هستند و نمی‌توان چندان گفت که ساخت‌وساز رونق گرفته است اما نسبت به سال گذشته باز هم بهتر است. اگر این روال دو ماه قبل ادامه پیدا می‌کرد خیلی خوب بود اما واقعا برای سال آینده هیچ‌گونه پیش‌بینی نمی‌توان انجام داد.
در این شرایط انبوه‌سازان جرات شروع به کار را ندارند
اما بحث خروج از رکود بازار مسکن در گرو فعالیت در سطح کلان و انبوه‌سازی است. در همین راستا به سراغ یکی از کهنه‌کارترین انبوه‌سازان خراسان رفتیم تا با استفاده از تجربه وی شرایط کنونی بازار را مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم.
مدیرعامل شرکت انبوه‌سازی و سرمایه‌گذاری آراد طرح شرق: در شرایط کنونی اقتصاد انبوه‌سازان جرات ساخت‌وساز را ندارند و فقط واحدهای کوچک 50-60 متری برای زوج‌های جوان به صورت محدود در حال ساخت است. یعنی در متراژ 100 متر و بیشتر خریداری وجود ندارد.
اکبر بی‌غم خراسانی افزود: قیمت‌ها اصلا کاهش نداشته است و اگر کسی آماده بخرد نسبت به این که بسازد ارزانتر تمام می‌شود، چرا که آهن گران‌تر شده است، بیمه و دستمزد بالا رفته، گرفتن پروانه در حال گران شدن است و در کل مسکن و انبوه‌سازی در شرایط بدی قرار دارد.
خراسانی تصریح کرد: از آنجا که ما انبوه‌ساز و مجری ذی‌صلاح هستیم اگر کسی بخواهد ساخت‌وساز کند باید تحت نظارت مهندسان و همکاران ما باشد، پس وقتی کسی به همکاران ما به عنوان مجری ذی‌صلاح برای انبوه‌سازی مراجعه نمی‌کند پس سال آینده نیز ساخت‌وسازی نخواهد بود.
آستان قدس قابل رقابت نیست
وی در خصوص نقطه ایراد کار اظهار کرد: مشکل کار بالا بودن مالیات، بیمه، یارانه ندادن به مصالح ساختمانی، و نداشتن زمین خوب و ارزان قیمت است. مسکن و شهرسازی زمین‌های خوب زیادی دارد اما در بازار آزاد این زمین‌ها را می‌فروشد در صورتی که می‌تواند این‌ها را با قیمت خوب در اختیار انبوه‌ساز قرار دهد تا برای جوانان خانه ارزان قیمت ساخته شود.
خراسانی ادامه داد: این کار را آستان قدس شروع کرده و در حال ساخت 550 واحد است که بسیار کار خوبی است اما چون آستان قدس به قدری سرمایه‌دار است که قابل رقابت نیست و امثال ما مجبوریم تا مساعد شدن شرایط کنار بکشیم.
مدیرعامل شرکت انبوه‌سازی و سرمایه‌گذاری آراد طرح شرق در خصوص شرایط تسهیلات بانک‌ها گفت: بارها از بانک برای تسهیلات با من تماس گرفته‌اند اما اول باید پروژه تعریف شود، زمین و نقشه آماده باشد تا ما وارد عمل شویم. حتی تا 150 میلیون تومان به ازای هر واحد وام می‌دهند اما بازهم با توجه به نوسانات بازار جرات نمی‌کنیم شروع به ساخت و ساز کنیم. مثلا دولت اعلام می‌کند 10 درصد افزایش دستمزد خواهیم داشت اما این فقط در اسم 10 درصد و در عمل 50 درصد می‌شود.
وی افزود: ما با هر پیمانکاری می‌خواهیم قرارداد ببندیم می‌گویند فقط تا 25 اسفند قرارداد می‌بندیم چرا که از وضعیت دستمزد بعد از عید مطلع نیستند و برای عقد قرارداد ترس دارند.
در سه ماه اخیر حدود 10 درصد رشد داشتیم
در ادامه به سراغ رئیس انجمن صنفی کارفرمایی انبوه‌سازان مسکن و ساختمان خراسان رفتیم و تحلیل شرایط کنونی و پیش‌بینی آینده بازار مسکن را از نظر وی جویا شدیم.
رئیس انجمن صنفی کارفرمایی انبوه‌سازان مسکن و ساختمان خراسان گفت: در سه ماه اخیر رشد حدود 10 درصدی را در حوزه مسکن داشته‌ایم، این که در صدور مجوزهای ساخت‌وسازهای ما نسبت به سال 92 حدود 50 تا 60 درصد کاهش داشته‌ایم نشان می‌دهد ما در این چند سال ساخت‌وساز کمی داشتیم. در خود شهر مشهد حداقل 80 هزار واحد مسکونی مورد نیاز است و باید ساخت‌وساز فعال شود اما با توجه به شرایط چند سال اخیر، کمبود نقدینگی و پایین بودن سطح تسهیلات بانک‌ها با رکود در این حوزه مواجه شده‌ایم.
محمود پژوم افزود: از طرفی در این چند سال افرادی داشتیم که ازدواج کردند و نیاز به مسکن دارند، یا در بافت‌های فرسوده زندگی می‌کردند و نیاز به بازسازی دارند و یا به انواع دلایل باید ساخت‌وساز انجام می‌دادند اما این اتفاقات نیفتاده است.
نباید انتظار بازگشت به ساخت‌وسازهای قبل از 92 را داشت
پژوم تصریح کرد: ما باید در دو برنامه پنج ساله قبل باید بافت‌های فرسوده را تمام می‌کردیم در حالی که در سه برنامه اخیر کمتر از ده درصد بافت فرسوده بازسازی شده است. همه این‌ها حاکی از این است که ما در تهیه مسکن کافی و ایمن بسیار عقب هستیم.
وی در پایان گفت: اما به هر حال چون در این چند ماه شاهد رشد بودیم قطعا این روال ادامه پیدا خواهد کرد اما این که انتظار داشته باشیم به روند ساخت قبل سال 92 برگردیم، انتظاری نشدنی است چون قدرت خرید مردم به شدت کاهش یافته مگر این که اتفاق خاص و ویژه‌ای بیفتد که حداقل من در این زمینه خوش‌بین نیستم.
سرویس اقتصادی «صبح امروز»