خفقان آبی در سدهای خراسان رضوی
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی با اشاره به این که وضعیت مخازن سدهای استان نگران کننده است، گفت:
در حال حاضر موجودی آب در مخازن سدهای استان را 22درصد است که با این اوصاف 78درصد از سدهای استان خراسان در خفقان آبی بسرمی برند.
محمد حسین جعفری با اشاره به عدد 224میلی متر به عنوان متوسط بارش‌های سالانه استان افزود: با بررسی سر انگشتی از میزان بارش‌ها ی استان می‌توان گفت مقدار 18میلیون متر مکعب آب وارد سدهای استان گردیده است. در حال حاضر تعداد 27 سد در استان خراسان رضوی با ظرفیت مجموعا یک میلیارد و 555 میلیون متر مکعب موجود است.
وی اضافه کرد: با توجه به اینکه 80 درصد از آب مصرفی استانها از منابع آب زیر زمینی تامین می‌شود این موضوع که ایجاد تعامل بین منابع و مصارف و همچنین مدیریت آب‌های مصرفی از لزومات برنامه ریزی در شرکت آب منطقه ای می‌باشد قابل ذکر خواهد بود، بنابراین بررسی‌ها در این مجموعه در حال تحقق این امر است که به زودی شاهد ثمره کار خواهیم بود.
نصب کنتور هوشمند در 97درصد از چاههای کشاورزی
وی یکی از چاره اندیشی‌ها در حوزه ساماندهی آب را تجهیز چاههای کشاورزی به کنتور هوشمند عنوان کرد و بیان داشت: یکی از تمهیدات موثر نصب کنتور هوشمند بر چاههای کشاورزی است که امکان گزارش‌دهی از سیستم مانیتورینگ را فراهم می‌نماید و آخرین وضعیت استفاده از آب شرب را رصد می‌کند. ما با پدیده کاهش بارندگی‌ها و وضعیت بحرانی دشت‌های استان خراسان رضوی روبرو هستیم از ابتدای سال آبی جاری تاکنون تنها 13 میلی متر باران در استان باریده است در حالیکه این میزان در مدت مشابه سال قبل 52 میلی متر و در دوره آماری بلند مدت 80 میلی متر گزارش داده شده است. دیگر معظل نگران کننده اعلام کاهش 70 درصدی میزان روان آبها در استان بود، هم اکنون از 37 دشت آبی در محدوده مطالعاتی این استان 34 دشت در وضعیت ممنوعه بسرمی برد و 15دشت فوق بحرانی اعلام شده است.
راهکارهای آبکی برای حفظ منابع آبی
این مقام مسئول از دو راهکار مدیریت آب موجود و مدیریت تقاضا به عنوان دو راهکار برای حفظ تامین آب استان متزلزل شد اما سوال این است که در شرایطی که آب اشامیدنی به نفس نفس افتاده و بارندگی‌ها در قدم‌های صفری خود حرکت می‌کنند آیا ارگانی به فکر ساماندهی و فرهنگ سازی مصرف آب و کاهش آلایندگی‌های هوایی جهت بارندگی و برگشت حال زمین به روزهای پاک بودنش است یا خیر؟
وی از مطالعات طرح انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور را که شرکت آب منطقه خراسان متولی مطالعات آن شده است با پیشرفتی75درصدی یادکرد و حاطرنشان کرد: اجرای بزرگترین طرح انتقال آب از دریای عمان به سه استان شرق کشور یکی از راهکارها برای جبران کمبود آب در استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان پیش بینی شده است. نیاز آب سه استان شرق کشور در سال 1420 یک میلیارد و 750 میلیون متر مکعب برآورد شده که حجم آب تولیدی این استانها در شرایط موجود تنها 900 میلیون متر مکعب است همچنین طول خط انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور حدود یک هزار و 600 کیلومتر پیش بینی شده که این آب تنها برای آشامیدن و صنعت به مصرف خواهد رسید.
جعفری اضافه کرد: انتقال آب از ارتفاعات هزار مسجد در قالب 13 زیر پروژه، جایگزینی پساب فاضلاب در بخش کشاورزی، انسداد چاههای غیر مجاز و تجهیز چاههای کشاورزی به سیستم هوشمند از جمله پروژه‌های در دست پیگیری است.
کشف 7264 حلقه چاه غیر مجاز در استان
وی افزود: هم اکنون هفت هزار و 264 حلقه چاه غیر مجاز در این استان وجود دارد که انسداد آنها از برنامه‌های در حال اجرای این شرکت است. میزان صرفه جویی آب از محل انسداد چاههای غیر مجاز در استان خراسان رضوی 258 میلیون متر مکعب در سال عنوان گردیده همچنین انسداد یک هزار و 500 حلقه چاه غیر مجاز در سال جاری پیش بینی شده که تاکنون یک هزار و 297 حلقه از آن مسدود شده است.
جعفری تاکید کرد: در سال گذشته سه هزار و 358 حلقه چاه غیر مجاز در مناطق مختلف استان خراسان رضوی مسدود شد که منجر به صرفه جویی 68 میلیون متر مکعب آب گردید. خراسان رضوی یکی از بحرانی ترین استان‌های کشور از نظر افت آب‌های زیرزمینی است به طوری که منابع زیر زمینی این خطه با کسری یک میلیارد و 200 میلیون مترمکعبی در سال مواجه است.
هم اکنون چاه‌ها و منابع زیرزمینی سهم 80 درصدی را در تامین آب آشامیدنی استان 6.2 میلیون نفری خراسان رضوی دارند.
گزارشی از سهیلا ساقی