چه با موبایل، چه با دوربین! عکاسی مهم است
به منظور تبادل دید‌گاه‌های هنر عکاسی میان هنرمندان و ارتقاء مبادلات فرهنگی و همچنین تقویت دوستی بین مردم چین و ایران نمایشگاهی با عنوان «چین زیبا» در یک تبادل نمایشگاهی بین انجمن هنر و تصویر شانگتوف کشور چین و مرکز نمایشگاهی نمایندگی فدراسیون هنر عکاسی (فیاپ) در ایران و با همکاری اتحادیه جهانی عکاسی و با مساعدت‌های گالری گلستانه، لابراتوار نیلیا و موسسه تحقیقات و مطالعات عکاسی آبگینه در مشهد افتتاح شد.
این نمایشگاه در بر‌گیرنده ۵۰ اثرعکاسی از عکاسان عضو «کلوپ تصویر و هنرشانگتوف چین» است، عکس‌ها بر روی موضوع‌های مختلفی متمرکز هستند. باگذر از تمام این تصاویر فوق‌العاده، بینندگان تحت تأثیر نگاه منحصر به فرد هر عکاس، لذت کار ماهیگیران و دهقانان در هنگام ماهیگیری، تفریح، فرهنگ و زندگی اجتماعی،آداب مذهبی، معماری سبک سنتی چین و منظره‌های جذاب در این سرزمین عظیم و … قرار می‌گیرد. این تصاویر زنده یک تاریخ و فرهنگ طولانی از کشور شرقی باستانی است که زیبایی و قدرت شگفت‌انگیزی را نشان می‌دهد.
در همین زمینه گفت‌و‌گوی با مجید بندارمقدم مدیر و موسس نگارخانه «گلستانه» انجام دادیم تا بهتر و بیشتر با اهداف برگزاری این نمایشگاه آشنا شویم.
روزهای اول و استقبال
بندارمقدم در خصوص برگزاری نمایشگاه گفت: با دعوت از عکاسان چینی خواستیم تبادل فرهنگی بین دو کشور انجام گردد. با کمترین هزینه‌ها و رایزنی علی سامعی مدیر لابراتور نیلیا و حامیان مالی توانستیم این نمایشگاه را به مرحله اجرا بگذاریم. البته تعدادی از آثار عکاسان ایرانی را برای شرکت در نمایشگاه چین خواهیم فرستاد. در روز افتتاحیه تعدادی از اعضای شورای شهر اسلامی مشهد، مسئولین فرهنگی شهرداری و اداره ارشاد، استاد عربلین پیشکسوت عکاسی مشهد، خانم شاه محمدی رییس انجمن سینمای جوانان دفتر خراسان رضوی و اعضای انجمن عکاسان خراسان رضوی حضور داشتند و استقبال خوبی دیدیم.
بندار درباره سطح کیفی کارها گفت: در این نمایشگاه‌ها به نوعی رقابت زیبای هنری اتفاق می‌افتد و با دیدن آثار هنرمندان چینی گاهی برای عکاسان ایرانی تلنگری ایجاد می‌شود که از زوایای دیگر به این هنر نگاه کنند و از لحاظ محتوایی سطح کارها را بالا ببرند.
کم‌رنگ بودن محتوا
وی درباره غلبه کیفیت به محتوای عکس‌ها گفت: امروزه دنیای عکاسی خیلی تغییر کرده است و بخش عمده آن به تکنیک‌های نرم‌افزاری نزدیک شده است، بعضی از عکاسان متأسفانه بیشتر از محتوای عکس به کیفیت فنی کار نگاه می‌کنند. در جشنواره‌های بین‌المللی به‌خاطر دقت بالای داوران، روی محتوا آثار اهمیت زیادی می‌دهند و متوجه این نکته شدند تکنیک بر تفکر و اندیشه غالب شده است، لذا سعی دارند عکس‌های با محتوای بالا انتخاب و برای نمایش در جشنواره‌ها بگذارند. به نظر من کمی از محتوای عکاسی فاصله گرفتیم و خلقت در عکاسی مانند گذشته نیست.
عکاسی از چشم دیگران
او ادامه داد: در زمینه عکاسی 30 سال فعالیت دارم و در ژانر انتزاعی و شاعرانه عکاسی می‌کنم. امروزه عکاسی به دو شاخه بازاری و هنری تقسیم شده است، افرادی برای کسب درآمد این هنر را انتخاب می‌کنند و عده‌ای عکس هنری می‌گیرند که پیامی را منتقل کنند و در کنار آن درآمدی داشته باشند. تمام سعی و تلاشم در این است که جایگاه هنری عکس را حفظ کنم، عکاسی انتزاعی در نوع نگاه آن است، یعنی نگاهی فی‌البداهه را خلق می‌کنید و در آن شعر یا قصه‌ای را با یک فرم گرفتن بازگو می‌کنید. این قصه ادامه نگاه عکاس یا شعر می‌تواند باشد که قابلیت‌های فی‌البداهه گفتن آن انتزاعی است، و با نگاهی و مفهوم خاص عنوان می‌شود.
ممارست یا تمرین؟
بندار مقدم در توصیه به جوانان علاقه‌مند به حرفه عکاسی گفت: کسی که بخواهد در این زمینه فعالیت کند باید عکس‌های زیادی را بگیرد و بیشتر از دیدن، عکاسی کند و پس از مدتی به تکنیک‌های فردی خواهد رسید. به‌عنوان مثال خوشنویسی را در نظر بگیرید که تنها از طریق تمرین زیاد و مشق نوشتن می‌تواند مراحل بالای خوشنویسی را طی کند و در هنرش مسلط شود. در هنر عکاسی بیشتر آموزش می‌دهند و کارهای عملی و ثبت عکس کمتر دیده می‌شود.
این پیشکسوت عکاسی گفت: ممارست و تمرین در هر هنر و کاری لازم و ضروری است، اگر عاشق کاری هستید به‌طور حتم در آن استعداد دارید که توانستید به آن کار علاقه‌مند شوید. زمانی استعدادی در فرد وجود دارد و نیاز است که آن استعداد توسط فردی باتجربه یا استادی کشف شود تا آن فرد بتواند به موفقیت‌های دست پیدا کند. کشف این استعدادها وظیفه استاد و معلم است و نیاز به تلنگری که به شخص وارد شود تا استعداد خود را بارور کند.
وی در ادامه گفت: با دیدن مجموعه عکس از هنرمندی می‌توان استعداد طرف را متوجه بشویم و شناسایی کنیم و پیرامون آن صحبت و راهنمایی کنیم. در هنرهای تجسمی ایده اثر هنری را ببینیم که آیا آن فرد تجربه لازم در آن هنر را دارد یا نه؟
عکس‌های موبایلی
بندار در رابطه با عکس‌های دوربین‌های دیجیتال و یا دوربین‌های موبایلی نقدی کرد وگفت: فرق بین این دو مقوله برای من غیرقابل قبول است، زمانی دوربین مخصوص عکاسی بود و الان ابزاری به‌عنوان موبایل است و در آن دوربین هم قرار دارد، دستگاه موبایل و دوربین آن دو قضیه مجزا از هم هستند. من متوجه این نکته نمی‌شوم که عکس با موبایل چه تفاوتی با دوربین‌های دیجیتال دارد؟ به نظرم اصل محتوای کار است و آن پیام و مفهومی که عکس باید به مخاطب و بیننده برساند.
وی در آخر از لذت‌ها و زیبایی‌های عکاسی گفت: این همان حسی است که یک فرد شکمو از دیدن یک پرس چلوکباب برگ دارد و آن‌را با اشتها می‌خورد و از خوردن آن لذت می‌برد، برای گرفتن و ثبت عکس‌هایم اشتهایی سیری‌ناپذیر دارم و لذتی دوچندان که در روح و روانم تأثیر می‌گذارد. با ثبت عکس روح من رها می‌شود و بعد از مدتی برای تقویت روحیه خودم دوباره عکاسی می‌کنم و لذت می‌برم.
گزارشی از مرجان فرهمند