هر روز عاشق باشیم
انگار در باز بود؛ ولنتاین آمد و میان مناسبت‌های تقویمی جای خودش را باز کرد. صرف نظر از غربی بودن مناسبت و اصل واقعه‌ای که این تاریخ را ماندگار کرد، پیشکش کردن یک شاخه گل نیز محبت و دوستی را قوی‌تر می‌کند و عده با وجود اینکه به این مناسبت اعتقاد جدی ندارند، شاخه گلی یا جعبه شکلاتی به دست می‌گیرند و در خانه را با دست دیگرشان باز می‌کند. برای همسرشان، برای مادرشان، برای دوستشان و گاهی برای اهل خانه هم، کادویی هرچند کوچک اما با ارزش تهیه می‌کنند. برخلاف تصور که برخی فکر می‌کنند این مناسبت‌ها مال جوان‌ترها و عشاق است، اما در مغازه گلفروشی و بیشتر جاهایی که تب و تاب خریدِ کادوی ولنتاین در آنها دیده می‌شود، میانسالان نیز جای خودشان را باز می‌کنند و برای هدیه دادن پیش‌قدم می‌شوند.
انگار با ورق خوردن تاریخ، از همان روزی که کشیش مسیحی بخاطر بیان احساسش به سرنوشت تلخی دچار شد، ظاهر امر کم‌رنگ شد و رسم هدیه دادن در آن روز برجای ماند و آنقدر کم‌رنگ شد که اگر همین امروز جلوی یکی از کسانی مشغول خریدن هدیه است بگیری، شاید نسبت به اتفاقی که در 14 فوریه رخ داده، آگاه نباشد اما همین رسم خریدِ یک یادگاری کوچک به دلش نشسته باشد و همین دلیل او را ترغیب به این کار کرده است.
به سراغ یکی از فروشگاه‌های گل و لوازم هدیه رفتیم که در آستانه این روز به دلیل حضور پر تعداد مشتری، جایی برای ایستادن نداشت و سعی کردیم تا از مراجعین به این فروشگاه، نظر آنها را درباره این روز و اهمیت خرید هدیه به این مناسبت جویا شویم.
بهانه‌ای برای ابراز شادی
سهراب، گل فروشی که به تأیید خودش، در ولنتاین بیشتر از تمامی ایام سال مشتری دارد، با بیان این که بیشترین خریداران وی در این روز جوانان و حتی نوجوانان هستند، گفت: به ندرت خریداری در ولنتاین مراجعه می‌کند که متأهل بوده و برای همسرش هدیه‌ای آماده کند. اکثریت مطلق مراجعه کنندگان درگیر رابطه‌هایی غیر از ازدواج هستند که حتی در این بین خرید افراد متأهل برای دوستان پنهانی‌شان نیز قابل توجه است.
در همین باره سارا، 25 ساله، با تأکید بر نیاز به شادی در زندگی تمامی افراد، افزود: تنها دلیل خرید در ولنتاین و هیجانی که در این روز در بین جوانان دیده می‌شود، اهمیت شادی است. در این روز بدون توجه به فشارهای خاص زندگی و محدودیت‌ها، تنها به ابراز شادی پرداخته و آن را با افرادی که دوستش داریم تقسیم می‌کنیم. گل یکی از نمادهای اصلی این روز است که همه مردم علاقه خاصی به گل دارند و نمی‌شود از بهانه‌ای برای خرید و اهدای گل، آن هم به عنوان عشق، گذشت.
تقلید بدون هدف!
محمد، 20 ساله، با بیان این که هیچ اطلاعی از سابقه و تاریخچه روز ولنتاین ندارد، تأکید کرد: هیچ دلیل خاصی برای خرید هدیه در این روز ندارم و تنها به دلیل اینکه در بین اطرافیان این روز جا افتاده و در یک رابطه عاشقانه، انتظار برای گرامیداشت این روز وجود دارد، برای خرید اقدام کرده‌ام.
مریم، 34 ساله که برای خرید با خواهرش به گلفروشی آمده بود، گفت: جوانان هیچ شناختی از سبقه این روز ندارند و بی توجه به این که روز عشق ایرانی نیز چند روز دیگر فرا می‌رسد، اما چون ولنتاین از خارج از مرزها نشأت گرفته و به اصطلاح خارجی است، جذابیت بیشتری برایشان دارد. اکثراً علاقه زیادی به تقلید از رفتار خارجی‌ها دارند و به همین دلیل نیز ولنتاین را به طور جدی دنبال می‌کنند.
نمادهای زیبا برای روز عشق
رسول، 50 ساله نیز که در پشت ویترین این فروشگاه به تماشای اقلام کادویی رنگارنگ مشغول بود، نظری ملی – مذهبی به این روز داشت و گفت: ما روزهای بسیاری در تقویم ملی و دینی خود داریم که می‌توانند از جایگاهی بسیار بالاتر از روزهایی مانند ولنتاین برخوردار باشند اما عزمی جدی برای آگاهی بخشی جامعه در قبال این روزها و مطرح کردنشان وجود ندارد.
سهیلا، 18 ساله نیز بر زیبایی نمادهای روز ولنتاین تأکید کرد و اضافه کرد: در مناسبت‌های مختلف به دلایل زیاد از جمله چشم هم چشمی‌ها و انتظارات بالا نمی‌توان با هدیه‌هایی ساده و کوچک، آن را گرامی داشت اما نمادهای ولنتاین و هدیه‌هایی که در آن مرسوم است مانند گل رز، عروسک‌ها و شکلات‌های طرح قلب و … نه تنها فانتزی، عاشقانه و زیبا هستند، بلکه می‌شود در این روز با هزینه‌ای مناسب‌تر نیز عشق را به طرف مقابل ابراز کرد.
***
در ادامه به سراغ تقی ابوطالبی احمدی، عضور هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان و دارای دکترای تخصصی روانشناسی تربیتی رفتیم تا از نگاه وی به بایدها و نبایدهای هدیه دادن بپردازیم.
توجه به دلیل هدیه دادن برای تداوم بخشی به رابطه
این روانشناس و مشاور خانواده با تأکید بر نیاز انسان به ارتباط با سایرین، گفت: هرکاری که انسان در قبال دیگران و در برقراری ارتباط مؤثر اجتماعی می‌خواهد انجام دهد، اگر منطق و دلیلی پشت آن وجود داشته باشد، قطعاً اثرگذاری خودش را دارد. انسان یک موجود اجتماعی است و برای ارتباط با دیگران باید اصول ارتباطی را بلد باشد تا در سایه یک ارتباط مؤثر زندگی خودش را معنا دهد. اگر ما در پاسخگویی به نیاز اطرافیانمان آداب و اصول آن عمل را بدانید، نتایج خوبی در برخواهد داشت اما اگر بدون توجه به هنجار، اصول و معیارهای جامعه کاری را انجام دهیم، قطعاً اثر معکوس می‌دهد.
وی افزود: قدردانی و هدیه دادن یکی از موضوعاتی است که در فرهنگ دینی و همچنین فرهنگ ملی ما هم به آن توجه شده است اما باید الگوها و آداب اجتماعی آن را بدانیم و بر اساس آن اقدام کنیم. برای دادن هدیه باید دلیل و منطقی وجود داشته باشد. اگر ما زمان، موقعیت و دلیل خاص را داشته باشیم، باعث مودت و دوستی می‌شود و به طرف گیرنده هدیه این احساس منتقل می‌شود که حضورش یا رفتاری که انجام داده برای ما با ارزش است.
استفاده ابزاری از هدیه برای رسیدن به اهداف نادرست
ابوطالبی با اشاره به استفاده ابزاری عده‌ای از هدیه دادن، تصریح کرد: امروزه متأسفانه ما شاهد هستیم که شیوه عمل درست رعایت نمی‌شود. گاهی به بهانه ایامی مانند ولنتاین افرادی که هیچ شناختی از هم ندارند، فقط از روی هیجان و با هدیه‌هایی نامعقول ابراز وجود می‌کنند که اصلاً قابل قبول نیست. گفتیم که هدیه دادن باید دلیل داشته باشد و در این موارد بیشتر اوقات خواسته‌های نامعقول، سوءاستفاده و … مطرح است و هدیه ابزاری برای رسیدن به این اهداف اشتباه است که نتایج منفی به دنبال دارد.
روح معنوی هدیه ارزشمند است
وی با تأکید بر ارزش معنوی هدیه، ادامه داد: از کودکی تا جوانی و از دبستان تا دانشگاه همواره داشتن ارزش مادی برای هدیه به پسران و دختران به شکل‌های مختلف نشان داده شده و بر آن تأکید شده است و به همین دلیل، گاهی بیشتر از بُعد معنوی هدیه، جنبه مادی آن مورد توجه قرار می‌گیرد؛ در صورتی که ارزش و اهمیت یک هدیه به روح، احساس و معنویتی است که در پشت آن نهفته است.
عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان تأکید کرد: هدیه باید نشان دهد که من شناخت کافی از شخصیت و منش طرف مقابل دارم و حضور و رفتار او در زندگی من با ارزش و قابل تقدیر است و در چنین وضعیتی دیگر جنبه مادی هدیه در اولویت قرار ندارد و به درستی می‌توان میزان علاقه عمیق و صادقانه را نشان دهد. چنین هدیه‌ای، پایه ارتباطی مؤثر و باعث دوام و قوام آن می‌شود و در غیر این صورت نه تنها در واقعیت رابطه را با دوام نمی‌سازد، بلکه برعکس آثار مخرب هم در پی دارد و لذت حقیقی هدیه دادن و گرفتن را از بین می‌برد.
برای هدیه دادن انتظار نکشیم
ابوطالبی با بیان این که ایجاد انگیزه رفتار مثبت با هدیه دادن اتفاق می افتد، گفت: هدیه دادن بهتر است با فاصله اندک از زمان انجام یک رفتار مثبت صورت بگیرد؛ اگر کسی که دوستش داریم دارای اخلاق یا رفتار مناسبی است، نیازی به انتظار برای فرا رسیدن یک مناسبت تقویمی خاص نیست، بلکه باید با رعایت شرایط و سادگی این تقدیر و ابراز علاقه انجام شود تا اثرش را داشته باشد. ما نباید برای هدیه دادن انتظار بکشیم و زمان تعیین کنیم. انتظار، زمان، مبلغ، مقدار، نوع هدیه و … آثار مثبت هدیه را از بین می‌برد.
گزارشی از مصطفی قویدل