در گفت‌وگو با نقاش مشهدی مطرح شد: فیلترهای غیرهنری برای هنر!
«هرتفاوت رمزی نهفته دارد که رازی از زمان را آشکار می‌کند و درکی از علایق متضاد را پیش رو می‌گذارد. نگاه در کشمکش این تفاوت منبسط می‌شود. «انبساط نگاه»، مرزهای نخبه گرایانه هنر را نادیده می‌گیرد و بر انسجام هر چه بیشتر تاکید دارد».
نمایشگاه گروهی نقاشی «انبساط نگاه» مجموعه‌ای از آثار نقاشی ستاره احمدی، بابک توانایی، سمانه علمدار، بهار علمدار، مرجان مرشد زاده و شیرین مقدم است که از یکم دی ماه در گالری فرزاد افتتاح شده است. در مجموع بیست و شش قاب، از نگاه متفاوت این شش هنرمند به نمایش درآمده است.
«انبساط نگاه» و حضور هنرمندان
مرجان مرشد زاده، هفده قاب از آثار نمایشگاه را به نام مجموعه «زن دیوانه» به خود اختصاص داده‌است. وی خود را هنرمند نمی‌نامد بلکه هنرجویی می‌داند که هنرش را به دستخط و سبک خاصی محدود نمی‌کند تا با آزمون و خطا درونش را بشناسد و روحش را بی‌پروا روی بستر نقاشی‌هایش تصویرکند. متریال کار او، اکرلیک و آبرنگ، و آثارش در این نمایشگاه اکسپرسیو است.
وی که تا سال‌های پیش از فضای نمایشگاهی و شرکت در گالری‌ها امتناع می‌کرد، در سال‌های گذشته تجربه برپایی نمایشگاه انفرادی در کتابخانه‌های ملی بلژیک و سوئد را دارد و زیر اساتید نام‌آشنای بسیاری در تهران، فن و هنر نقاشی را آموخته است. وی ضمن تقدیر از استاد خود، اصغر فرشچیان مقدم، در رابطه با شرکت کردن در این نمایشگاه گفت: سایر دوستان نقاشم در این نمایشگاه به من پیشنهاد کردند تا در «انبساط نگاه» در کنارشان باشم و من هم از این رویداد استقبال کردم. از سال 78 تا 87 تجربه شرکت در نمایشگاه‌های مختلفی را داشتم اما پس از مدتی به دلیل ضعف بسیاری که در عرصه هنر مشهد دیدم فعالیت خود را در تهران ادامه دادم. سایر هنرمندان نمایشگاه نیز به ما ملحق شدند و دامنه‌ی گفت‌وگو وسیع‌تر شد.
اهمیت انتزاع
شیرین مقدم درباره دلیل انتخاب نام «انبساط نگاه» گفت: انبساط نگاه برگرفته از این تفکر است که نگاه ما شش نقاش به پدیده‌های اطرافمان منبسط می‌شود و هر کسی از دید خود به آن پدیده نگاه می‌کند. با اینکه دستخط و سبک کارهای ما فرق می‌کند اما به طور کلی تمام کارهای ما انتزاعی است.
او تأکید کرد: نقاشی‌های من اکثرا ذهنی هستند و در خیال خود داستان‌هایی دارم که آن ها را همانگونه می‌نگارم. در قاب اولم جلوه‌ای از مرگ را نشان داده‌ام، در قاب دوم مفهومی جزئی از قاب اولم را بزرگ کردم و این اتفاق در قاب سومم هم افتاده است.
مقدم در رابطه با استقبال، حضور و حمایت هنرمندان و مسئولین افزود: در این مدت آقای علیرضا میرمصطفایی از نمایشگاه ما بازدید کردند و ما از حضور و لطف این هنرمند بزرگ کمال قدردانی را داریم. لطفا این پیام ما را به اساتید و هنرمندان برسانید که ما چه اندازه مشتاق هستیم و انتظار داریم که از نمایشگاه‌های ما بازدید کنند؛ هنگامی که آقای میر مصطفایی کارهایم را دیدند و نظراتشان را درباره آنها گفتند برایم بسیار جذاب بود و از تجربه‌های ایشان بسیار آموختم. در تجربه چندین نمایشگاه‌های گروهی‌ام دیده‌ام که چقدر استقبال و حمایت بزرگان از نمایشگاه‌ها ضعیف است. اساتید در خانه می‌ماند و گلایه می‌کنند که هنر رشد نمی‌کند و به لحاظ غنا رو به زوال است. مرشد زاده حرف‌های مقدم را اینچنین ادامه داد: هنرجویانی که تازه شروع به کار می‌کنند برای ادامه راه و گرفتن انگیزه به تشویق‌ها و راهنمایی بزرگان نیاز دارند؛ دوست دارند اساتید در کنارشان باشند، از کارهایشان دیدن کنند و ایراد کارها را بگیرند تا پیشرفتی در هنرشان حاصل شود.
فیلترهای خودسانسوری
بهار علمدار یکی از مشکلات اصلی نقاشان را در برپایی نمایشگاه‌ها فیلتر شدن کارهایشان و عدم صدور مجوز برای نمایش آنها می‌داند. به گفته وی، چند تا از کارهای فاخر «انبساط نگاه» نیز بنا به دلایلی پیش پا افتاده از مجموعه حذف شد و یک نفر از اعضای نمایشگاه نتوانست کارهایش را به نمایش بگذارد.
***
مرشد زاده در پایان، یکی از دلایلی را که نقاشان بزرگ در مشهد، نمایشگاه نمی‌گذارند و ترجیح می‌دهند کارهایشان را در پستو خانه‌هایشان نگه دارند اینچنین محدودیت‌هایی در هنر دانست. وی در این زمینه گفت: هنرمندان برای کشیدن آثار نمایشگاهی مجبورند خودشان را محدود کنند و آثاری عامیانه که جسارت و حقیقت کمتری در آنها به چشم می‌خورد را به نمایش بگذارند که در این حالت، در واقع خودشان را سانسور می‌کنند و آنچه انجام می‌دهند محصول هنر واقعیشان نیست. شاید این حضور کمرنگ، نشانه اعتراضی بی‌صدا باشد به نا به سامانی وضعیت هنر مشهد؛ شاید هنرمندان بزرگ می‌خواهند با سکوت سنگین خود پیامی را به جامعه هنر برسانند. امیدواریم حرف‌های ما به گوش اهالی هنر برسد و از سوی مسئولین و به ویژه مخاطبین و هنرمندان شاهد تغییرات و تجدید نظرهایی در استقبال، حضور و حمایت از نمایشگاه‌ها باشیم.
گزارشی از هدیه‌سادات ریحانی