جایگزینی برای « دلار» می‌شناسید
در مقطعی که همکاری مشترک ایران و روسیه برای کم کردن تاثیر تحریم‌ها اوج گرفته بود. عده‌ای از کارشناسان درباره ضررورت حذف دلار و جایگزین کردن پول ملی در مناسبات بین‌المللی سخن گفتند. یکی از ابزارهای اولیه در دسترس دولت برای رهایی از سلطه دلار استفاده از پیمانه‌های پولی و چند جانبه است.
اقتصاد ایرانی گفت‌وگویی با دکتر بهاء الدین‌هاشمی؛ مدیر عامل سابق بانک سرمایه و تحلیل گرارشد امور پولی و بانکی ترتیب داده است که در ادامه می‌خوانید.
مدیرعامل سابق بانک سرمایه گفت: در ابتدا به مقدمه‌ای از تاریخچه دلار اشاره می‌کنم، ما دو نوع دلار داریم یک دلار به اصلاح آمریکایی که در کشور آمریکا است و فدرال رزرو به شدت آن را مراقبت می‌کند تا تورم را تحت کنترل نگه دارد و دلاردیگر دلار خارج از آمریکا است. که نوع دلار را به نحوی دیگر مدیریت می‌کند. بطور مثال مردم آمریکا در کوتاه مدت می‌توانستند به جای اسکناس‌هایی که از کشورشان خارج می‌شود منابع کالا و یا خدماتی را وارد کنند، بدین ترتیب امریکا به رفاه و رشد زیادی رسید.
این تحلیلگر ارشد امور پولی و بانکی افزود: همانطور که می‌دانید امریکا بالاترین صادرات و واردات و بالاترین کسری پرداخت‌های خارجی را دارد، به همین دلیل است که می‌تواند به راحتی از هر کشوری کالا وارد کند و به جای اینکه پول بدهد می‌توانست اوراق منتشر کند و دلار را از محل آن بپردازد.
هاشمی اضافه کرد: بدین ترتیب همه کشورها عادت کردند با دلار معامله کنند و به همین دلیل قیمت گذاری بسیاری از کالاها منحصر به دلار شد، بطور مثال هیچ وقت بهای هر بشکه نفت یا فلزات گرانبها را با یورو یا واحدی دیگر ارزش گذاری نمی کنند، در نهایت دلار، واحد سنجش بسیاری از مهمترین اقلام و تبدیل به یک پول جهانی شد.
وی تاکید کرد: آمریکا از طریق فدرال رزرو جریان دلار را مدیریت می‌کند و از این روش می‌تواند هر کشوری را تحریم کند، در واقع دلار از ابزار پولی خارج و تبدیل به یک ابزار سیاسی شده است. در همین راستا بسیاری از کشورها به دنبال راهکاری برای این مهم بودند،کشورهای آسیای جنوب شرقی اولین کشورهایی بودند که اقدام به انحصار شکنی دلار کردند و تصمیم گرفتند مبادلات خود را با ارز دیگری انجام دهند.
این تحلیلگر ارشد امور پولی و بانکی تصریح کرد: حدود ۳۵ کشور دارای پیمانه‌های پولی یک و یا چند جانبه هستند که در حال حاضر ایران نیز با کشورهای ترکیه، روسیه، عراق و افغانستان پیمان دو جانبه پولی دارد که بانک مرکزی دو کشور طرف معامله، این مسئله را مدیریت می‌کنند. به عنوان مثال ایران حسابی را در بانک مرکزی کشور ترکیه باز و در خواست می‌کند تا مطالبات را به لیر و به حساب مذکور واریز کنند، به صورت متقابل آنها نیز همین روال را در ایران انجام می‌دهند. البته این امر در سایه عزم و اراده ملی، تعویض ساختار، بهبود فضای کسب و کار، تغییر قانون صادرات، کیفی سازی و تنوع محصولات و ابزار و اصول بازار آزاد و رقابتی باید رعایت شود.
هاشمی معتقد است: به عقیده من حذف دلار در بهترین شرایط هم عملی نیست. یکی از انگیزه‌های اتحادیه اروپا مقابله با سیطره دلار بود زیرا دلار، اقتصاد این کشورها را در سایه قرار داده بود. اما موفق نشدند، از طرفی پیمان‌های پولی بیشتر جنبه کاربری منطقه‌ای دارند، به عنوان مثال پیمان پولی آسه آن که کشورهای جنوب شرقی آسیا را تحت پوشش دارد، ما نیز در حوزه خودمان در آسیای جنوب غربی می‌توانیم این پیمان‌ها را برقرار کنیم.
هاشمی خاطرنشان کرد: ما باید به سمت پیمان‌هایی با کشورهایی با منافع مشترک پیش رویم و قوانین کشورهایمان را با یکدیگر تطبیق بدهیم و در این راستا مقررات گمرکی را تسهیل کنیم تا بتوانیم واحد پولی مشترک و با ارزشی را تعریف کنیم. ایمن سازی و مقاوم سازی مبادلات خارجی یکی از اهداف مبادله با ارز دیگری به غیر از دلار است و اگر بتوانیم با یک ارز دیگر معامله بکنیم جذب سرمایه گذاری خارجی آسان تر خواهد بود.