انگار هنوز کودکم!
چهره‌اش ساده و لبخندش زیباست. از آن چهره‌هایی دارد که وقتی نگاهش می‌کنی دلت برای کودکی‌هایت تنگ می‌شود. آرام صحبت می‌کند و کلامش متانت خاصی دارد که وقتی هم‌کلامش می‌شوی از گفت‌وگو با او لذت می‌بری. سال‌هاست که به عشق و علاقه‌اش مشغول است و دغدغه‌ی گفتن کلامی، روایت داستانی و به تصویر کشیدن حرفی برای کودک و نوجوان سرپا نگهش داشته است. خودش می‌گوید این روزها خستگی‌های جسمانی پا به سن گذاشتن کمی آزرده‌اش کرده اما وقتی از کارش می‌پرسی با چنان امید و انگیزه‌ای سخن می‌گوید که دلت می‌خواهد کنارش بنشینی و ساعت‌ها از او بیاموزی. کسی که فرزندش را با هنرش آشنا کرده و چند دهه تجربه در تئاتر کودک و نوجوان در کوله بارش سنگینی می‌کند. حسین طاهری از آن چهره‌های ماندگار هنر خراسان است که در آخرین جشنواره بین‌المللی کودک و نوجوان همدان از او تقدیر شد. با او همکلام شدم تا بدانم پیش‌کسوت تئاتر شدن چه حس و حالی دارد و دشواری‌هایش کجاست.
- از چه زمانی تئاتر کودک و نوجوان را آغاز کردید و به این رشته مشغول شدید؟
سال 1350 در تبریز خدمت می‌کردم و به من پیشنهاد شد که یک تئاتر کودک و نوجوان تولید کنم. نمایشنامه را نوشتم و تئاتر را تولید کردم و خوب هم بود اما آنجا فهمیدم که کار کودک سخت‌تر از کار بزرگسال است و چون همیشه کارهای سخت را دوست داشتم و خوشم می‌آمد که در کار اذیت شوم، این رشته را ادامه دادم.
- فکر می‌کنید چه چیزی شما را در این هنر نگه داشته است؟
اینکه کودک درونم همچنان زنده و فعال است و این باعث می‌شود که بتوانم با کودک و نوجوان ارتباط برقرار کنم. در واقع مثل این است که هنوز کودم.
- اهمیت تئاتر کودک و نوجوان در چیست و اگر ما به آن نپردازیم چه ضرری کردیم؟
اهمیتش معلوم است چون کودک و نوجوان پایه و اساس فرهنگ یک جامعه است. اگر بخواهیم نسل خوبی داشته باشیم باید به آن خوراک فکری سالم بدهیم و باید برای آن تئاتری بسازیم که در روح و روانش تأثیرگذار باشد. هر چراغی که در تئاتر روشن می‌شود در کنار آن چراغ‌هایی از زندان‌ها خاموش خواهد شد. این باعث می‌شود نوجوانی که پیش‌برنده توسعه این کشور است فردا در نقشی سازنده ظاهر شود. اگر خوراک خوبی به کودک و نوجوان ندهیم در سنین بزرگ‌سالی او دچار سوء‌هاضمه و بیمار می‌شود و نیاز به عمل پیدا می‌کند و اگر جراحی نشود به جامعه آسیب می‌زند. این‌ها نکات ظریفی است که متأسفانه کمتر به آنها توجه می‌شود.
- وضعیت امروز تئاتر کودک و نوجوان مشهد و استان خراسان را چطور ارزیابی می‌کنید؟
تئاتر کودک و نوجوان سال‌های اخیر در مشهد خیلی پیشرفت داشته است و می‌توانم بگویم عالی است؛ اما چند مشکل کوچک هست که حتما باید برطرف شود و اگر نشود در آینده‌ای نزدیک و حتی دورتر به تئاتر کودک و نوجوان لطماتی خواهد زد. ابتدا اینکه این تئاتر باید آسیب‌شناسی شود تا بتوانیم به معضلات و نارسایی‌های آن برسیم و اگر به این برسیم به مراتب موفق‌تر خواهیم بود تا اینکه تنها فقط تولید کنیم و آگاه نباشیم کاستی کار کجاست.
- چه آسیب‌هایی در جریان این رشته از تئاتر می‌بینید؟
یک نمونه این است که ما از اینجا نه تا ده میلیون پول برای امکانات صحنه پرداخت کردیم و رفتیم به جشنواره به ما سه میلیون ورودی دادند و وقتی جایزه اهدا شد از هر کدام یک میلیون کم کرده‌اند. به عنوان مثال دیگر بگویم من آمده‌ام که کاری درباره آقا امام رضا(ع) انجام دهم و اگر بخواهم تئاتری با این موضوع روی صحنه ببرم باید برای آن خرج کنم. این کار نمی‌تواند کم هزینه و کم مایه باشد. اما وقتی هزینه نمی‌شود و کارها حمایت نمی‌شود از کیفیت آنها کم می‌شود. در واقع، باید در تئاتر سرمایه‌گذاری کرد تا جواب دهد و با دست خالی کار به جایی نمی‌رسد.
- جشنواره‌ها را در کشور چطور ارزیابی می‌کنید. فکر می‌کنید آن طور که شایسته است در پیشرفت تئاتر کودک و نوجوان موثر بوده‌اند؟
جشنواره‌هایی که برگزار می‌شود به طور خاص جشنواره همدان خیلی خوب و موثر است و چون از کشورهای دیگر هم حضور دارند ما باید تمام تلاش خودمان را بکنیم تا در شأن ایران و هنر این مرز و بوم باشیم، اما همین جشنواره هم باید آسیب‌شناسی شود. در جشنواره بندرعباس نمایشی برای نوجوانان 16 و 17 ساله آماده کردیم و برای تماشا بچه‌های خیلی کوچک‌تر آورده بودند که حتی توانایی تحلیل و بررسی متن را نداشتند. این آسیب‌ها مهم است و باید به آنها توجه شود. اگر نمی‌توانند به لحاظ مالی تأمین کنند، می‌شود این جشنواره‌ها را برگزار نکرد.
- چرا در مشهد برای کودک و نوجوان جشنواره‌ای نداریم؟
بله، ما در مشهد جشنواره نداریم در حالی که بهترین بازیگران را در همین شهر خودمان داریم. من نمی‌دانم مشهد چه سیاست‌گذاری‌ای دارد که جشنواره کودک و نوجوان ندارد. ما می‌گوییم و تأکید داریم اما اینکه کسی بتواند چنین رویدادی در خور تئاتر کودک و نوجوان مشهد رقم بزند باید خیلی جدی به آن نگاه کند و توانایی اجرایی کردن این طرح‌ها را داشته باشد.
- در جشنواره همدان از شما تجلیل شد. فکر می‌کنید این تجلیل‌ها چه تأثیری دارد؟
این دفعه در همدان از من تقدیر به عمل آمد و من از آنها سپاسگزارم. در آنجا خستگی‌هایم برطرف شد و از جشنواره واقعا لذت بردم. اما باید بگویم همین تجلیل‌ها مهم است؛ ما آینده هنرمندان این شهریم چون قدیمی‌های این رشته‌ایم و اگر قدیمی‌ترها تجلیل شوند این پیامی برای نسل جوان دارد که آینده خودش را ببیند. وضع امروز ما آینده‌ای است که نسل جوان پیش رو دارد.
- چقدر مسئولین تا کنون برای برنامه‌ریزی درباره تئاتر کودک و نوجوان از شما مشورت خواسته‌اند؟
هیچ! تا حالا از من مشورتی خواسته نشده است و اگر از من مشورتی خواسته شده از سوی هنرمندان بوده است نه مسئولین. کارگردان‌ها و تهیه‌کنندگانی هستند که حتی در زمینه نوشتار از من مشورت می‌گیرند اما در مورد مسئولین موردی نبوده است. از من مشورتی که نخواستند هیچ، حتی در مقام داور هم از من دعوت نشده است، با اینکه چند دهه در این هنر فعالیت داشته‌ام و گروه تئاتری با رده «الف» دارم. این را باید از مسئولین پرسید که چرا از پیش‌کسوتان هنر مشورت نمی‌گیرند!
- این رشته هنری برای شما آورده مالی در خوری داشته است؟
نه واقعا، همه‌اش عشق و علاقه بوده است. بعد از 54 سال فعالیت واقعا آورده مالی قابل توجهی نیست و البته من شکایتی ندارم چون از ابتدا دنبال مسائل مالی نبودم. من همان خانه‌ای را دارم که داشتم و در آن زندگی می‌کنم و حتی گاهی خانواده گله‌مند می‌شوند که بیش از اندازه در این هنز وقت و انرژی مصرف می‌کنم.
- چشم‌انداز تئاتر کودک و نوجوان را در استان خودمان چطور می‌بینید. آیا در مسیر درستی حرکت می‌کند یا باید آن را اصلاح کرد؟
امسال من دیدم که چند گروه تئاتر دیگر تشکیل شده است اما ما دو کارگردان فعال داریم که خوب کار می‌کنند. ابتدا جواد رحیم‌زاده و سپس مهدی سیم‌ریز که با گروه‌هایی فعال و حرفه‌ای در این کار مشغول‌اند. البته تعداد دیگری هم وارد این کار شده‌اند که خیلی کار را نمی‌شناسند اما در هر صورت دارند تلاش می‌کنند.
- به عنوان حرف آخر؟
از همه مسئولین درخواست دارم که بیشتر به هنرمندان بپردازند. هنر از سوی خداوند در نهاد ما قرار گرفته است و باید از آن خوب مراقبت شود وگرنه هیچ بافت معرفتی و فرهنگی شکل نخواهد گرفت. البته رسیدگی‌هایی شده است اما باز هم درخواست توجه بیشتر از سوی مسئولین دارم.
گفتگویی از نوید موسوی