حوزه و دانشگاه، دو بال جمهوری اسلامی
تقابل علم و دین؛ ریشه این موضوع را باید تفکرات به جا مانده از قرون وسطی و دوره قدرت کلیساها جستجو کرد. هنوز هم برخی در کشور ما که سال‌ها است اسلام در تفکرات مردم آن ریشه دوانده است اعتقاد به جدا کردن زندگی مادی از دین دارند. اسلام دینی است که به کرات در آن به علم‌آموزی توصیه شده است که مشهورترین آن حدیث« اطلبو العلم و لو بالصین » از پیامبر اکرم(ص) است و این خود نشان از اهمیت بالای آموختن علوم غیر دینی در اسلام دارد.
در کشور ما دو جامعه علمی دانشگاه و حوزه با دانشجویان بسیار دارد که در حوزه‌های مختلف علمی فعالیت می‌کنند که با دو روش مختلف مشغول به تحصیل هستند. طبیعتا تعامل این دو نهاد علمی و ترکیب روش‌های این دو می‌تواند ثمرات پرباری داشته باشد و نتایج بسیار موفق‌تری حاصل کند.
اما رابطه بین حوزه و دانشگاه هیچ‌گاه آن‌گونه که باید شکل مساعدی به خود نگرفت و روابط همیشه به صورت سطحی مانده و ظرفیت‌های بسیاری در این بین مغفول مانده است. «صبح‌امروز» برای بررسی این موضوع به سراغ نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی و مدرس حوزه و دانشگاه رفته و نظر وی را در خصوص رابطه حوزه و دانشگاه جویا شده است.
پیشرفت مستلزم انسجام حوزه و دانشگاه
نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی گفت: حوزه و دانشگاه در بخش‌های مختلف مسائل کشور مثل صنعت، خدمات، و علوم پایه مثل دو بال می‌توانند نظام جمهوری اسلامی را در رسیدن به اهدافش کمک کنند. همان‌گونه که این دو مجموعه در مسائل اجتماعی با هم‌افزایی موثر هستند در مسیر علوم ریاضی، تجربی و انسانی نیز باید منسجم و هدف‌مند فعالیت کنند.
حجه الاسلام و المسلمین نصرالله پژمان‌فر در گفت‌وگو با خبرنگار صبح‌امروز افزود: پیشرفت هر کشور وابسته به ارتباط مسئولین علمی در بخش‌های مختلف است چون جمهوری اسلامی حکومتی است که جمهوریت را با قید اسلام برنامه‌ریزی کرده که در قانون اساسی و با انتخاب مردم آمده است، لذا اشراف اسلامیت به قوانین از مواردی است که حوزه‌های علمیه نقش منحصر به فردی در این حوزه دارند.
وی افزود: وحدت حوزه و دانشگاه به این معنا نیست که این دو قشر چند ساعتی با یکدگیر بگذرانند و با هم باشند بلکه به این معناست که برنامه‌ها و حرکات آنها در راستای افزایش شتاب پیشرفت نظام و سرعت گرفتن نظام در راستای اهدافش باشد و دست یافتن به پیشرفت مستلزم وحدت و انسجام این دو نهاد علمی است.
ارتباط حوزه و دانشگاه در حال حاضر سطحی است
نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی در خصوص ارتباطی که حوزه و دانشگاه تا کنون داشته‌اند اظهار کرد: اگر واقع‌بینانه نگاه کنیم حوزه و دانشگاه جز در مسائل سوری و حرکات حداقلی ارتباط خاصی با هم ندارند. البته اینگونه نیست که ارتباطی با هم نداشته باشند یا یکدیگر را قبول نداشته باشند اما واقعا روابط در کمترین سطح ممکن است. حوزه و دانشگاه باید به این باور برسند که این روابط فرصتی برای پیشرفت است چرا که نه حوزه و نه دانشگاه به تنهایی توان پیشرفت کامل و رسیدن به مقاصد بزرگ را ندارند و بودن این دو در کنار هم می‌تواند به هر دو کمک زیادی بکند.
پژمان‌فر تصریح کرد: نباید اینگونه تصور کرد که حوزه و دانشگاه هیچ ارتباط موثری با هم نداشتند چرا که این دو در حوزه پژوهشی حرکات مثبتی داشتند اما این که برای برون رفت جامعه از مشکلات کنونی هم‌افزایی داشته باشند و به یک راهکار مشترک برای حل مشکلات برسند باید راه طولانی طی شود که ما هنوز در اول این مسیر هستیم و بسیار با حد اعلای مورد نظر فاصله داریم.
نگاه اسلام به دین با نگاه کلیسا متفاوت است
نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی در خصوص بحث تقابل بین علم و دین ابراز کرد: من هم سابقه تدریس در حوزه و هم در دانشگاه را دارم و با هر دو مجموعه ارتباط خوبی داشتم و دارم. دین و علم به خوبی می‌توانند هم‌افزایی داشته باشند و تقابل بین دین و علم در جامعه اسلامی به شدت غیرواقعی است و کاملا دین و علم در کنار هم جلو رفته‌اند.
وی در پایان گفت: برخی هنوز به دین با تفکر دوران قبل از رنسانس و قدرت کلیسا نگاه می‌کنند که در آن کلیسا گالیله را به اعدام محکوم کرد. اسلام به شدت نگاه متفاوتی به این موضوع دارد و 1400 سال پیش پیامبر ما با شعار «علم را بیاموزید ولو در چین» مردم را به علم‌آموزی دعوت می‌کرد، قطعا پیامبر توصیه به آموزش علوم دینی در چین نمی‌کردند و آن چیزی که مد نظر داشته آموختن علوم مختلف انسانی و تجربی در سخت‌ترین شرایط و دورترین مکان‌ها بوده است.
گزارشی از رضا شجاع