تجاری سازی در حاشیه شهر مضرات جبران ناپذیری دارد
رئیس اداره عمران و بهسازی اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی گفت: تجاری سازی در حاشیه شهر به واقع مضرات جبران ناپذیری دارد.
فرشته رحمانی پور افزود: پیدایش این سکونتگاهها در حاشیه شهر در نتیجه مهاجرت روستاییان، جنگ زدگان، اتباع بیگانه بوده و یا جا به جایی ساکنان شهر در نتیجه تورم اقتصادی است که در مقطعی از زمان در کشور به ویژه در سطح کلانشهرها رخ و توان اقتصادی این قشر را به شدت تقلیل داد.
وی ادامه داد: ساکنان حاشیه شهر مشهد به لحاظ سطح درآمدی دچار فقر مطلق یا نسبی هستند و توان قدرت خرید آنها بسیار پایین است لذا وقتی پروژه های بزرگ مقیاسی مانند مجتمع‌های مسکونی یا تجاری در این مناطق از شهر تعریف می شود مخاطب اصلی خودش را نخواهد داشت و هیچیک از ساکنان محلی نمی توانند از آنها استفاده کنند.
رحمانی پور گفت: معمولا ساکنان حاشیه شهر مشهد کارگر هستند یا در یک سری مشاغل خانگی فعالیت دارند لذا از آنجا که اجرای پروژه های بزرگ مقیاسی مانند مجتمع‌های تجاری گران تمام می شود این افراد قدرت اقتصادی برای خرید یا اجاره چنین واحدهایی را ندارند و مجتمع‌ها و کالاهای آنها روی دست سرمایه گذارانشان می ماند.
وی افزود: بهتر است در مناطق حاشیه ای به جای ساخت مجتمع‌های تجاری، بازارچه هایی که بتواند محل عرضه کالاهای مورد نیاز ساکنان محلات آن منطقه یا محل کسب آنها باشد ایجاد گردد اما تاکنون در حاشیه شهر مشهد چنین بازارچه هایی ایجاد نشده است.
او ادامه داد: یک نمونه مجتمع تجاری در مشهد در نقطه ای از شهر ساخته شده که در جوارش روستایی قرار دارد که به شدت در حوزه زیست محیطی و اقتصادی دچار مشکل است. نمونه دیگر از این نوع ساخت و ساز در حاشیه شهر مشهد مجتمع‌های مسکونی در میر جاده قدیم قوچان است که در ابتدای روستای مهدی آباد قرار گرفته و با الگوی ساخت در منطقه مشابهتی ندارد لذا چند سال است بلاتکلیف مانده زیرا مسکن ساخته شده متناسب با نیاز متقاضیان و قدرت خرید آنان نیست.
رئیس اداره عمران و بهسازی اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی گفت: در محدوده سکونتگاه‌های غیررسمی و حاشیه شهر می بایست پروژه های کوچک مقیاس با حداقل مداخله و متکی بر مشارکت مردم بر مبنای نیاز ساکنان شکل گیرند.
توسعه تجاری سازی و هویتی زدایی
وی همچنین گفت: بافت پیرامون حرم مطهر امام رضا(ع) در مشهد یک هویت تاریخی و مذهبی داشت و هدف اصلی مراجعان به آن محدوده نیز زیارت است لذا وقتی در بافت پیرامونی حرم مطهر با تعدد مراکز تجاری مواجه می شویم بر امر زیارت تاثیر می گذارد.
رحمانی پور افزود: وقتی بافت تاریخی یک منطقه برای اجرای پروژه های جدید از بین می رود ساکنان ها ناگزیر به جا به جایی می شوند و آنگاه که این بافت خالی از سکنه شد قطعا هویت خود را از دست می دهد و اساسا موضوع زیارت و هویت بافت تحت شعاع قرار می گیرد. این شرایط در بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی کاملا ملموس است.
وی ادامه داد: بخش عمده ای از طرح نوسازی و بهسازی بافت پیرامون حرم مطهر رضوی که سال‌ها پیش به تصویب رسید اجرا شده اما ساختار تهیه و مجری طرح برای پرسش کننده مشخص نیست. این طرح توسط اداره کل راه و شهرسازی، شرکت عمران و بهسازی ایران و مدیران وزارت مسکن و شهرسازی وقت تهیه و فرآیند تصویب آن طی و ظرف20 سال اجرا شد. هم اینک خروجی این طرح، شرایطی که برای مشهد ایجاد کرده و اعتراض‌های جامعه حرفه ای، فرهیختگان و صاحبنظران تجدیدنظر در آن را الزامی کرده است.
او گفت: در تجدیدنظر این طرح که در دولت تدبیر و امید اتفاق افتاد یکی از محورهای مورد توجه احیای بافت تاریخی پیرامون حرم مطهر رضوی بود تا بخش‌هایی که در آن بافت دست نخورده است بتواند هویت خود را حفظ کند و بارگذاریهای تجاری در این منطقه تعدیل شوند.
رئیس اداره عمران و بهسازی اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی افزود: تجاری سازی بخشی از بهسازی و نوسازی بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی بود که در بخش‌هایی از آن مداخله مستقیم صورت گرفته و پروژه های بزرگ مقیاس در آن تعریف شد لذا بخشی از مجتمع‌های تجاری کنونی در اطراف حرم مطهر منطبق بر ضوابط طرح و بخش دیگر نیز مغایر است.