آشتی دادن مردم با نشاط آسان نیست
شادی اجتماعی تاثیر مستقیمی روی خلق اشخاص می‌گذارد و حس نوع‌دوستی را در جامعه گسترش می‌دهد. این درحالی است که اگر در جامعه‌ای سطح نشاط اجتماعی مطلوب نباشد، افراد احساس فلاکت، نگرانی و تنهایی می‌کنند.
نشاط اجتماعی، اثرات موثری بر زندگی شهروندان و جامعه دارد که تعلق اجتماعی، همبستگی اجتماعی، مسئولیت پذیری اجتماعی، وفاق اجتماعی، ارتقای شاخص‌های سلامت روانی و اجتماعی، افزایش رضایت از زندگی یا رضایت شغلی، پویایی اجتماعی، کاهش هزینه‌های مردم، افزایش امید در جامعه، زندگی متعادل و با ثبات، ارتقای کیفیت زندگی، افزایش خلاقیت و نوآوری، کاهش آسیب‌های اجتماعی( به ویژه در جوانان) و… از جمله آن است. در جامعه خوشحال و خرسند، تولید بهتر، اشتغال بیشتر و اقتصاد سالم‌تر است.
بدون شک در چنین محیطی امنیت اجتماعی و فردی راحت‌تر به دست می‌آید. در محیط شاد، ذهن انسان پویا، زبانش گویا و استعدادش شکوفا می‌شود.
شاد بودن جامعه یکی از عوامل موثر در توسعه اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی است و موجب کاهش نابسامانی‌های خانوادگی، طلاق، افزایش میزان میل و رغبت تحصیلی و افزایش تولید می‌شود. پس یکی دیگر از فواید برگزاری جشن‌ها و آیین‌ها این است که افراد در کنار یکدیگر اوقات خوشی را سپری می‌کنند. همین امر نیز جامعه را با شادی، همبستگی و پویایی رو‌به‌رو می‌کند. برگزاری مراسم اجتماعی با موضوعات مختلف می‌تواند ارتباطات اجتماعی را احیا کرده و باعث بازیابی وتقویت ارتباطات افراد با یکدیگر شود.
در همین راستای دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری خراسان‌رضوی با اجرای چندین طرح متنوع در رده‌های مختلف سعی در متوازن نگه‌داشتن فضای نشاط اجتماعی در مشهد دارد. در این رابطه گفت‌وگویی داشتیم با سعید صالح، معاون مدیرکل اجتماعی و فرهنگی استانداری خراسان‌رضوی.
- دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری چه طرح‌های برای ایجاد نشاط اجتماعی و کنترل آسیب‌ها در دست اجرا دارد؟
صالح: هدف اصلی دولت و دستگاه حوزه اجتماعی و فرهنگی ارتقای سرمایه‌های اجتماعی در سطح جامعه است.که نتیجه پیمایش ها گویای این ست که که در این زمینه اقدامات زیادی باید انجام گیرد. بنابراین لازمه اجرایی شدن این هدف هدایت دستگاه‌های دولتی و نیز مجموعه استانداری و دفتر امور اجتماعی و فرهنگی است.
برای ارتقای سرمایه‌های اجتماعی زیر شاخه‌های افزایش نشاط و پیشگیری و کنترل آسیب اجتماعی درنظر گرفته شده است که از جمله برنامه‌های ایجاد نشاط که به زودی اجرایی خواهد شد طرح هفته‌های فرهنگی است که درآن از 28 شهرستان استان توانمندی‌های فرهنگی و اجتماعی خود را به صورت نمایشگاه و جشنواره ارایه می‌دهند. که این طرح در دی ماه اجرایی می‌شود و احتمالا اولین شهرستان طرقبه و شاندیز است.
طرح ارتقای سرمایه‌های اجتماعی با مشارکت دفتر امور اجتماعی و وزارت ارشاد و سازمان میراث فرهنگی و با کمک دیگر دستگاه ها اجرا می‌شود. این طرح حدود 9ماه تا یکسال به طول خواهد انجامید به این صورت که هرماه دو شهرستان در محل پدیده شاندیز ارائه فرهنگ و هویت خود را خواهند داشت.
دیگر طرحی که برای ایجاد وارتقای سطح نشاط جامعه در نظر گرفته شده است طرح جشنواره بازی های بومی و محلی است که حمایت این طرح نیز برعهده دفتر امور اجتماعی و وزارت ارشاد که ذیل آن تفاهم نامه همکاری آن‌ها با وزارت ورزش های بومی و محلی انجام شده و به زودی این طرح درسطح روستاها و شهرستان های استان آغاز می‌شود.
- آیا می‌توان با اجرای این برنامه‌ها میزان نشاط در جامعه را بالا برد؟
صالح: اگر کسی ادعا کند که سطح نشاط را در جامعه از عدد فرضی 50 در اقدامی کوتاه مدت می‌تواند به 100 برساند یا واقعا از ایجاد نشاط چیزی سر در نمی‌آورد یا جز وعده‌ای دروغین بیش نیست.
با توجه به اینکه از بین بردن امید در جامعه خیلی راحت اتفاق می‌افتد اما کسی که تخصصش امور اجتماعی باشد می‌داند در مقابل ایجاد نشاط دوباره آن کار راحتی نبوده و اقدامی تخصصی و خاص است و آشتی دادن کسی که با کتاب خواندن و ورزش یا هر مسئله دیگری قهر کرده باشد سخت هست و نمی‌توان به راحتی این عمل را انجام داد. افزایش نشاط در جامعه نیازمند همکاری تمام کسانی است که می‌توانند نقشی درین طرح ایفا کنند و دولت به عنوان مجری و مدیر برنامه‌ها از هیچ تلاش و کمکی دریغ ندارد.
- آیا انجام این طرح‌ها و برنامه‌ها در مرحله آزمون و خطا است؟
صالح: مشابه این در طرح در سال82و83 با مدیریت فرمانداری شهر مشهد اجرایی شد که گزارش‌های دریافت شده حاکی این است که طرح موفقی بوده و با علم به این گزارش‌ها و مبتنی بر تجربه ها این طرح امسال قدم به قدم اجرا خواهد شد.
وی با یادآوری اینکه در شهر مشهد از همه شهرهای ایران مقیم هستند گفت: تصور ما این است که اکثر این افراد به دیدن سوغات و هویت شهرستان‌های خود در غالب نمایشگاه و جشنواره تمایل نشان داده و در این مکان با هم شهری‌های خود جمع شده و لحظاتی شاد را سپری کنند. طبق پژوهش‌های انجام شده سرانه‌های نشاط در وضعیت مناسب و مساعدی نیست و باید اقداماتی مبنی بر برگشت و افزایش نشاط به شهر مشهد انجام گردد.
- یکی از راه‌های افزایش نشاط اجتماعی، ایجاد امکان تفریحی و فرهنگی است، باتوجه به اینکه مشهد به جز چند پارک آبی جای دیگری برای انجام ورزش‌های هیجانی که باعث تخلیه روانی افراد می‌شود، ندارد. آیا در حوزه ایجاد اماکنی برای این نوع ورزش‌ها دارید؟
صالح: با توجه به جمعیت و ظرفیت این شهر به عنوان پایتخت فرهنگی ایران امکانات تفریحی اندک بوده و باید سرانه‌های موجود در این زمینه را افزایش دهیم.
یکی دیگر از برنامه‌های اجرایی دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری، طرح فعالیت‌های فرهنگی و ورزشی هویت بخش با محوریت ایجاد و افزایش تعاملات گرم و عادلانه در خانواده است. فعلا برای شروع این طرح با بعضی از مجموعه‌های آبی تفاهماتی انجام شده مبنی بر اینکه اگر پدر و پسری با هم به مجموعه آبی مراجعه کردند هزینه یک نفر پرداخت شود و از تخفیفاتی برخوردار شوند که کمکی برای تعاملات در خانواده است.
- چه طرح‌های در راستای کنترل آسیب‌های اجتماعی برای رده‌های مختلف دارید؟
صالح: طرح حمایت از خانواده‌های زندانیان در حال اجرا است. این طرح نیز با همکاری تشکل‌های مردمی انجام می‌گیرد و خانواده کسانی که سرپرست خانواده به هر علتی در زندان باشد تحت حمایت های مالی و مددکاری قرار میگیرند.
تمامی این برنامه ها با تشکل‌ها و نهادهای غیردولتی که بخش عظیمی از آن جوانان هستند صورت می‌گیرد؛ همچنین طرح پوشش حمایتی و مددکارانه از مسیر این تشکل‌ها می‌توان از طرح معتادان کارتن خواب بهبود یافته و که به زندگی عادی خود برگشته که حدود800 کارتن خواب را تحت پوشش خود قرار داده و با همکاری یکدیگر مددکاری و حتی آموزش مشاوره ای برگشت به زندگی را در راستای برنامه های خود دارند.
علاوه بر این برنامه‌ها طرح پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی که شامل حمایت نوجوانان متاهلی که در سنین پایین ازدواج کرده و مهارت های لازم را برای مدیریت زندگی ندارند در راستای اجرا است که از مسیر تشکل‌های سازمان دانش‌آموزی و مجتمع آموزش پرورش به تفاهمات لازمه رسیده که این دانش آموزان را تحت مشاوره و دوره‌های آموزشی قرار بگیرند. البته مسایل اجتماعی یکشبه و یهویی به وجود نمی‌آیند که بتوان آن‌ها را یکشبه از میان برد بلکه باید در دراز مدت و کم‌کم سعی به رفع این مسائل کرد.
- برای دانش‌آموزان برنامه ویژه‌ای دارید؟
صالح: کنترل خشونت بین دانش‌آموزان متوسطه را دیگر طرح در راستا پیشگیری آسیب‌ها و از شناسایی این نوجوانان در محیط آموزشی توسط مشاوران و تحت درمان مددکاری قرار گرفتن و حل مشکلات از اولویت‌های مهم ما است.
همچنین تدوین یک سامانه نرم افزاری که داده‌های مختلف را نسبت به مهم ترین آمار آسیب‌های اجتماعی از منابع مختلف مراجع آماری در دستور کار است. این سامانه دیتا کمک بزرگی به نظام تصمیم گیری استان خواهد بود و در دسترس عموم نیز قرار خواهد گرفت.
مشاور امور اجتماعی استانداری از ایجاد شناسنامه فرهنگی و اجتماعی شهرستان‌ها که نیم رخی از داده‌ها و اطلاعات و ظرفیت های شهرستان‌ها در حوزه اجتماعی و فرهنگی خبر داد.
وی یکی دیگر از طرح های ایجاد نشاط در شهر مشهد را برگزیدن 80 مدرسه دخترانه حاشیه نشین برشمرد و توضیح داد: وسایل مورد نیاز از جمله توپ و… در اختیار مدارس برای برگزاری المپیادهای درون مدرسه ای قرار خواهیم داد. با بالا بردن سطح امید سرمایه‌های اجتماعی و نشاط و همچنین تعاملات گرم عادلانه به صورت اتوماتیک آسیب‌های اجتماعی کمتری خواهیم داشت و این آمار کاهش پیدا می‌کند.
سرویس اجتماعی «صبح امروز»