نمایشگاه«آب»؛ مسئولان در خواب
تعدادی از هنرجویان و هنرمندان کوشیده‌اند تا قطره بودن خویش را به اثبات برسانند و به‌همین منظور نمایشگاه گروهی وآثار نقاشی 60 نفر از اساتید و هنرجویان موسسه فرهنگی هنری زنده‌یاد رضا صادقی زیر نظر استاد علی‌اکبر وطن‌پرست با عنوان «آب» در نگار‌خانه پایتخت فرهنگی جهان اسلام واقع در مجتمع فرهنگی هنری امام رضا(ع) برگزار شد. نکته قابل توجه در این نمایشگاه سن‌و‌سال هنرمندان بود و سه نسل از نوه، مادر و مادربزرگ در کنار یکدیگر آثار خود را قرار دادند. به‌همین بهانه با استاد علی‌اکبر وطن‌پرست دقایقی به‌گفت‌و‌گو نشستیم.
- لطفا خودتان را معرفی کنید و از هنرتان بگویید.
علی‌اکبر وطن‌پرست دانش‌آموخته هنرهای زیبا از تهران و بیروت هستم و درموسسه فرهنگی و هنری زنده‌یاد رضا صادقی 20 سال فعالیت دارم. انتخاب این اسم برای موسسه به‌خاطر وجه تسمیه‌آن با مرحوم رضا صادقی برنده المپیادهای‌کامپیوتر و ریاضی است، او یکی از نوابغ مشهد بود و درنتیجه هدف اصلی ما انتخاب و پرورش افراد خوش استعداد است تا بتوانیم از آنها در نمایشگاه‌ها و مسابقات بعدی استفاده کنیم.
- چرا اسم نمایشگاه را «آب» انتخاب کردید و چه حسی به این عنوان دارید؟
واژه «آب» اولین کلمه‌ای که نوشتیم،کوتاه ولی پرمعنا و پرمفهوم است. همه معنای آن را می‌دانند و هرکسی از نگاه خود به آن نگاه می‌کند. منتها نگاه هرکسی متفاوت است یک‌نفر از دید شاعرانه می‌بیند، نفر دیگر اشاره به آیات خداوند دارد، و دیگری به آب از مبحث علمی نگاه می‌کند. ما از نگاه هنرمندان و نقاشان به موضوع آب نگاه کردیم.60 هنرمند در مقاطع مختلف سنی با هدف مشخص‌کارکردن ومدیریت آن‌کار آسان و ساده‌ای نیست. ممکن در یک سفر کوتاه به مناطق زلزله زده بتوانیم چند عکس بگیریم و بعد از مدتی در معرض نمایش قرار دهیم، ولی برای خلق اثر هنری که در آن کپی‌برداری ممنوع است و باید خلاقیت و حرفی نو داشته باشدکار به مراتب سخت‌تر است، در اصل 60 دنیا و نگاه متفاوت در این آثار دیده می‌شود.
- لطفا درباره سبک آثار هنرجویان و موادی که به‌کار بردند، توضیح دهید؟
اغلب سبک نماد‌گرانه دارد و سمبل و سبک نماد‌گرانه در بیشتر کار‌ها مشترک است، ولی به‌خاطر احترام به سلیقه همه بازدیدکنندگان و برای اینکه متخصصین دانشگاهی، هنرمندان و نقاشان اطلاعاتی را کسب کنند، از سبک‌های مختلف هنری مثل سوررئالیسم «فراواقع‌گرائی» و «واقع‌گرائی» وکارهای انتزاعی و امپرسیونیسم هم استفاده کردیم. از لحاظ تکنیک بیشتر با تکنیک‌های‌که در ارتباط با عناصر مستقیم طبیعت مثل آب، خاک، باد وآتش است، استفاده کردیم و در بعضی مواقع هنرجویان تکنیک‌های به‌روز‌تر پرداختند و از چند تکنیک و ترکیب مواد در اثر هنری دیده می‌شود.
- هنرجویان از چه گروه و یا گروه‌های سنی هستند؟
در این نمایشگاه از متولدین سال 84 و 85 تا بانوی که متولد سال 33 است شرکت کردند و سه نسل مختلف در این نمایشگاه حضور دارند. در نمایشگاههای نقاشی بین اساتید و هنرجویان از لحاظ جایگاه و محل قرار گرفتن آثار هنری تفاوت‌های قائل می‌شوند ولی در این نمایشگاه این عناوین را کنار گذاشتیم و زیر هرکدام از تابلوها اسم و تاریخ تولد هنرجو قرار دادیم. هدف ما بحث فرهنگی است و خواستیم بگوییم هرکدام از ما قطره‌ای هستیم و این قطره‌ها جمع می‌شوند تا بتوانیم سیراب شویم.
- تاکنون در چند نمایشگاه یا جشنواره هنری شرکت کردید؟
در مدت زمان 20 سالی که موسسه هنری دارم، هرسال به‌طور ثابت نمایشگاه داخلی و خارجی بهصورت انفرادی و گروهی داریم و در سال‌گذشته شش نمایشگاه انفرادی و گروهی از همین هنرجویان در تهران و مشهد برگزار کردیم. هنرجویان در مسابقات ملی شرکت کردند و دو نفر از آنها در نمایشگاه‌آموزشگاه‌های سطح شهر مشهد مقام کسب کردند که ریحانه اسماعیلی نفر اول آبرنگ و سمانه دهقان‌پور نفر اول بخش آزاد برگزیده شدند. در این نمایشگاه از بین 300 آثار ارسال شده60 اثر در خصوص آب با رویکرد بحران کم آبی انتخاب شد. درگام‌های بعدی در شهر‌های کاشان، یزد و اصفهان وکشورهای همسایه نمایشگاه با همین موضوع بحران آب برگزار می‌کنیم.
- تا کنون به این فکر افتاده‌‌اید که برای پیشرفت از مشهد بروید؟
من در 30 سال گذشته نمایشگاههای زیادی در جاهای مختلف برگزارکردم ولی هردفعه‌گفتم دیگر در مشهد نمایشگاهی برپا نمی‌کنم، ولی باز تعصب خاصی نسبت به مشهد دارم. نزدیک به 10 سال است که بهترین شرایط کار و زندگی درکشورکانادا برایم فراهم شده است ولی باز احساسم می‌گوید بمانم و شاگردانی تربیت کنم که پس از من در مقام استادی قرار گیرند و راهم را ادامه دهند.
- استقبال مردم از این نمایشگاه چطور بوده است؟
در مراسم افتتاحیه نزدیک به 665 نفر شرکت کردند و افراد عادی که بدون هیچ دعوت‌نامه‌ای آمدند و به تک‌تک هنرجویان ما انرژی مثبت دادند و این خیلی قابل اهمیت و ارزش است.
- برای برگزاری این نمایشگاه از ارگان یا جایی کمک مالی گرفتید؟
با توجه به اینکه بعضی از ارگان‌ها تمایل زیادی داشتند تا در این قضیه سهیم باشند، از هیچ سازمان یا ارگان دولتی و غیردولتی کمکی نگرفتیم. این نمایشگاه با هزینه شخصی خود هنرمندان برپا شده است و حتی ما عنوان کردیم که پنجاه درصد از فروش این تابلوها به زلزله‌زدگان کرمانشاه اختصاص پیدا کند.
- مسئولین اداری مرتبط مثل محیط زیست؛ منابع طبیعی و شرکت آب و فاضلاب به تماشای نمایشگاه شما آمدند؟
از تمام مسئولین بهصورت رسمی و حتی حضوری برای شرکت در مراسم افتتاحیه این نمایشگاه دعوت کردیم به‌عنوان اصحاب آب شرکت کنند. از مسئول روابط عمومی مدیرعامل آب و فاضلاب چندین بار در تماس‌های تلفنی و حضوری دعوت به‌عمل شد و دعوت‌نامه‌ها خدمت آنها دادیم، و متأسفانه حتی یک نماینده از سمت آنها در مراسم افتتاحیه حضور نداشت و تنها از اداره ارشاد و فرهنگ اسلامی و معاون اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خراسان رضوی آقای افشین تحفه‌گر شرکت کردند و ارتباط صمیمی با هنرجویان برقرار کردند.
مدیران این تصور را از جامعه هنری دارند و فکر می‌کنند اگر چند هنرمند حرکتی را انجام می‌دهند از مدیران امتیاز ویژه‌ای می‌خواهند، در صورتی در دعوت‌نامه‌ها ذکرکردیم از مسئولین کمک‌های مادی نمی‌خواهیم و تنها همراهی و حضور آنها به‌عنوان‌کارشناس برای ما اهمیت دارد. از افراد عادی انتظار نداریم ولی از کسانی‌که خود را خدمت‌گزار مردم می‌دانند این انتظار است که با شرکت در این نمایشگاه باعث دلگرمی هنرجویان شوند. با برگزاری این نمایشگاه به شما بگوییم ما این همه سرمایه داریم و می‌خواهیم با شما سهیم شویم ولی با بی‌رغبتی شما روبه‌رو هستیم.
- مهم‌ترین معضلات هنرمندان امروز به نظر شما چیست؟
اگر کسی از هنرمندان در این شهرکاری انجام می‌دهد شاید به‌خاطرغربتی‌که درامام رضا(ع) احساس می کند و هنرمندان ما در مشهد از سوی مردم دچار بی‌توجهی هستند و احساس هم‌زاد پنداری با امام رضا(ع) می‌کنند و غربتشان را با او تقسیم می‌کنند. دوست دارند در این شهر کاری کنند و نه اینکه بخواهند مورد توجه شخص و یا گروه و ارگان خاصی قرار بگیرند. پس مسئولین فکر نکنند این شهر در خواب است و هنرمندان در خوابند. هنرمندان دماسنج های این جامعه هستند و اگر این شهر نام پایتخت فرهنگی جهان اسلام گرفته باید چرخهای توسعه فرهنگی آن توسط هنرمندانش بچرخد و به حرکت در آید.
- برای پایان گفت‌و‌گو آن‌چه دوست دارید در مورد آن سخن بگویید را با ما در میان بگذارید؟
به اصحاب «آب» یعنی مدیران و متولیان آب استان بگویید شما آسوده بخوابید! ما هنرمندان بیداریم. بگویید به‌زودی دنیا را دیگر آب نخواهد برد! زیرا آبی نخواهد ماند، شما آسوده بخوابید. مطمئنم روزی وجدانتان خواب از دیدگانتان خواهد ربود. زیرا ما هنرمندان عرصه هنرهای تجسمی در راستای فرهنگ‌سازی مصرف بهینه آب، با هزینه شخصی خود حاصل تلاش چند ماهه خویش از تابستان گرم و سوزان امسال تاکنون را به نمایش‌گذاشتیم ولی متاسفانه علی رغم دعوت ویژه از مدیران کل اصحاب آب استان برای بازدید از نمایشگاه، هیچ‌کدام حضور نیافتند!
مدیران این تصور را از جامعه هنری دارند و فکر می‌کنند اگر چند هنرمند حرکتی را انجام می‌دهند از آنها امتیاز ویژه‌ای می‌خواهند، در صورتی در دعوت‌نامه‌ها ذکرکردیم از مسئولین کمک‌های مادی نمی‌خواهیم و تنها همراهی و حضور آنها به‌عنوان کارشناس برای ما اهمیت دارد. از مردم عادی انتظار نداریم ولی ازکسانی‌که خود را خدمت‌گزار مردم می‌دانند این انتظار است که با شرکت در این نمایشگاه باعث دلگرمی هنرجویان شوند.
گفتگویی از مرجان فرهمند