از حریت نماینده تا فساد نهادینه شده در دستگاهها
دهم آذر سالروز شهادت فقیه مجاهد آیتالله سید حسن مدرس است روزی که در سال 1372 بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی به عنوان «روز مجلس» نامگذاری شد. این روز بهانهای شد تا صبحامروز با دو تن از نمایندگان فعلی و سابق مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی به گفتوگو بنشیند و عملکردشان نسبت به وعدههایی که داده شده را از دید خود این افراد مورد بررسی قرار دهد.
نماینده مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی گفت: در موضوع تبلیغات اینگونه نیست که همه مبالغ نجومی هزینه کرده باشند ولی نمیتوان منکر این قضیه نیز شد. اما بیشتر این هزینهها توسط پشتوانههای حزبی این نمایندگان تامین میشود.اما مهم‌ترین چیز برای یک نماینده این است که نباید نماینده خود را وامدار یک جریان یا مجموعه بکند و باید حریت خود را حفظ کند.
حجتالاسلام نصرلله پژمانفر افزود: نمایندگی مجلس کاری است که وظایف مشخصی دارد. اول باید در مورد قوانینی که نیاز کشور هست و موضوع دوم نظارت بر عملکرد دستگاهها است. دستگاهها باید همکاری کنند تا سازمان بازرسی دیوان محاسبات کشور در این قضیه موفق باشد و موضوع بعد باید به عنوان یک مجموعه در بحث موضوعات مختلف داخل و خارج کشور موضعگیری مناسب داشته باشد.
پژمانفر ادامه داد: باقی مسائل که مطرح میشود وعده دادنش اشتباه است چه برسد به این که در بحث تحقق آن تلاش کند. چون این موضوع دخالت در کار اجرا است.کسانی که من را میشناسند میدانند که من هیچگاه وعدهای ندادم که در حوزه مسئولیتهای نمایندگی نباشد تا امروز شرمنده باشم که وعدههایی دادم که خلاف قانون اساسی است.
پیگیر احقاق حق موکلینم هستم
وی تصریح کرد: البته در حوزه پیگیری و نظارت بر مسائل حوزه انتخابی خودمان تلاشهایی کردیم مثل موضوع زیارت یا حاشیه شهر که اتفاقات خوبی نیز رخ داده است.یا نسبت به پیگیری اعتبارات استان خراسان که در شرایط خوبی نیست نیز پیگیریهای خوبی داشتیم.اما اینکه ورود بکنیم به موضوعات عملیاتی به عنوان کسی که وکیل مردم انتخاب شده در حوزه اختیارات من نبوده و کسی این موضوع را از من ندیده است.
نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه نماینده باید به دستگاه اجرا برای انجام امور در حوزههای انتخابی کمک کند ، اظهار کرد: من نه تنها در این بخش کوتاهی نکردم بلکه با جدیت می‌گویم که از معدود نمایندگانی بودم که در حوزه انتخابی خودم ، پیگیر جدی احقاق حقوق موکلینم بودم.
وی در خصوص الگوی نمایندگی خود گفت: شخصیتهای مختلفی میتوانند الگوی یک نماینده مجلس باشند مثل شهید مدرس ، اما شرایط شهید مدرس با شرایط کنونی متفاوت بوده است. آنها چند نفر بودند که تحت یک اپوزیسیون مقابل حکومت دیکتاتوری رضاخان ایستاده بودند. اما ما در چهارچوب جمهوری اسلامی هستیم و فقط باید تمامی وظایف خودمان را به نحو احسن به انجام برسانیم. البته ما در همین 9 دوره مجلس کسانی را داشتیم که واقعا میتوانستند الگویی برای یک نماینده باشند.
شرایط مالی، ملاک انتخاب نماینده نیست
پژمانفر در خصوص شرایط مالی نمایندگان تصریح کرد: در مجلس چه کسانی که نمایندههای خوبی بودند و چه نبودند افرادی بودند که موقعیت شغلی مناسبی داشتند و از نظر شرایط مالی و درآمد وضعیت بسیار بهتری نسبت به نمایندگی مجلس داشتند مثل جراحان و دندانپزشکانی که اگر وارد نمایندگی نمیشدند درآمدشان دهها برابر بود.اگرچه از موضوع شرایط مالی نباید به راحتی گذشت ولی اصلا ملاک مناسبی برای انتخاب نماینده نیز نخواهد بود.
نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی در خصوص مبالغ نجومی که صرف تبلیغات انتخابات میشود ،تصریح کرد: در موضوع تبلیغات اینگونه نیست که همه مبالغ نجومی هزینه کرده باشند ولی نمیتوان منکر این قضیه نیز شد.اما بیشتر این هزینهها توسط پشتوانههای حزبی این نمایندگان تامین میشود.اما مهم‌ترین چیز برای یک نماینده این است که نباید نماینده خود را وامدار یک جریان یا مجموعه بکند و حریت خود را حفظ کند.البته من بارها گفتهام و آمادهام داراییهای خود را اعلام کنم و چه دیگران این کار را بکنند چه نه من این کار را خواهم کرد تا مردم بدانند پژمانفر قبل و بعد نمایندگی تغییری در شرایط مالیاش ایجاد نشده است.
نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی هفتم و هشتم گفت: دهم آذر ماه که به عنوان روز مجلس شورای اسلامی انتخاب شده است روز شهادت یک اسوه نمایندگی به نام آیتالله حسن مدرس است.یک فقیه زاهد و شجاع که مثل هیچکس نبود و یک اسطوره مقاومت بود.طبیعتا هدف از این نامگذاری ارائه یک الگوی تمام عیار برای نمایندگی بوده که در تاریخ ما میدرخشد.
مجلسی قادر به تحقق شعارهای خود نشده است
جواد آرینمنش افزود: در حالت کلی تا کنون هیچ مجلسی قادر به تحقق شعارها و وعدههای خود به طور کامل نبوده است و هیچ نمایندهای به طور کامل به تمام وعدههای خود عمل نکرده است.چرا که مجلس یک کار جمعی میکند و هر فکرو و برنامهای برای تصویب نیازمند گرفتن رای وجلب نظر دیگران است.این که بسیاری از نمایندگان به اهداف خود در مجلس نرسیدهاند به این دلیل است که برنامههای بزرگی در مجلس مصوب میشود که کاملا اجرایی نمیشود.
آرینمنش تصریح کرد: به عنوان مثال برنامه چهارم،پنجم و ششم توسعه که در آن اهداف بزرگ آموزشی ، فرهنگی ، علمی و اقتصادی طرح شده است.که البته به نظر من اگر خوشبینانه نگاه کنیم میزان تحقق اینها کمتر از 40 درصد بودهاست. این نشان میدهد که مجلس به تنهایی قادر به پیشبرد اینگونه طرحها نیست و نیازمند کمک سایر دستگاهها است. چرا که در کشورما اصل تفکیک قوا حاکم است . مجلس قانون تصویب میکند، دولت مجری است و قوه قضاییه بر پیشگیری از تخلفات و اجرای قانون نظارت میکند. پس اگر یک هماهنگی کامل بین سه قوه نباشد اهداف مهم کشور محقق نمیشود.
وی با بیان اینکه ما امروز چالشهای بزرگ اقتصادی داریم، جوانان زیادی بیکار هستند، فقر و فساد فراوانی در کشور داریم و تبعیض بسیار زیاد است، اظهار کرد:اینها نمایانگر این است که نمایندگان از جمله خود من( طی دو دوره) در تحقق اهدافمان موفق نبودهایم. این موضوع عللی دارد که جای بررسیهای زیادی دارد. چرا که مجلس دو وظیفه اصلی قانونگذاری و نظارت را دارد. اگر مجلس فقط ماشین تصویب قانون باشد و نظارت نکند کار بیثمری کرده است.
صدها قانون اجرا نشده در کشور داریم
آرینمنش ادامه داد: در حال حاضر ما صدها قانون اجرا نشده در کشور داریم.مثل قانون مدیریت خدمات کشوری که قرار بوده تبعیض را در دستگاههای دولتی در پرداخت حقوق کارکنان دولت از بین ببرد.یا قانون سیاستهای اصل44 که قرار بوده خصوصیسازی و تعاونیها در کشور رونق بگیرند و دولت دست از تصدیگری بردارد و بسیاری قوانین مصوب مجلس که اجرا نشده و مهم‌ترین آنها برنامه توسعه کشور است.این نشاندهنده این است که ضعفهایی در حوزه قانونگذاری، نظارت و اجرا که مربوط به دولت است وجود دارد.
برخی از مجلس حقوق نمیگیرند
نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی هفتم و هشتم در خصوص حقوق نمایندگی گفت: چون نمایدنگان حقوق حداقلی را دریافت میکنند. بعضی از نمایندگان حقوق خود را از دستگاههای دیگر دریافت میکنند و حقوق مجلس را نمیگیرند. به عنوان مثال قضات و اساتید با سابقه دانشگاه حقوق بیشتری نسبت به مجلس میگیرند و ترجیح میدهند حقوق خود را دریافت کنند. اگر کسی به حقوق مجلس قانع باشد حقوق بیشتری نسبت به سایر مشاغل نیست. البته نسبت به کارکنان عادی دستگاههای دولتی حقوق بیشتری دریافت میکنند که همتراز حقوق وزرا است.
تبلیغات نجومی با درآمد نمایندگی ممکن نیست
آرینمنش در خصوص مبالغ بالایی که صرف تبلیغات انتخابات میشود تصریح کرد: مقطعا کسانی که هزینههای سنگینی برای تبلیغات انتخابات میکنند از محل درآمد نمایندگی نیست. یعنی حقوق یک نماینده کفایت تبلیغات نجومی را نمیکند. این هزینهها یا از منابع دیگر این افراد است یا دیگران این هزینهها را میکنند.که این دیگران دو گروه هستند،یک گروه کسانی که به دنبال رانت و روابط ناسالم برای بعد از نمایندگی فرد و افزایش ثروت هستند که شکل ناسالم است ،یک عده نیز به عنوان خیر بخاطر محبوبیت فرد و اینکه تشخیص میدهند این فرد میتواند خدمتگزار باشد کمکهایی را در جهت تبلیغات به این فرد میکنند.
فساد در برخی دستگاهها نهادینه شده
وی افزود: در این موضوع افراد متفاوتی هستند و نمیتوان همه را به یک شکل قضاوت کرد اما چیزی که واضح است این است که در کشور ما روابط ناسالم ، فساد ،رشوه و تبعیض بسیار است و حتی در بعضی دستگاهها فساد نهادینه شده است. به طوری که یک فرد عادی امیدی برای پیشبرد کار در ادارات ندارد و اول به دنبال آشنا ، رانت و رشوه است که کارش انجام شود. اگر دستگاهها امور خود را الکترونیکی کنند و خدمات غیر حضوری شود این موضوعات کمتر میشود. اما دستگاهها حاضر نیستند چنین کاری انجام دهند. علیرغم این که در قانون آمده باید اطلاعات شفافسازی شود اما اینها حاضر نیستند اطلاعات خود را در معرض دید عموم قرار دهند.
نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی هفتم و هشتم در پایان گفت: در نهایت این حرفها میشود نتیجه گرفت که یک بخش مشکل به مجلس بازمیگردد.چرا که مجلس به وظیفه قانونگذاری خود خوب عمل کرده است اما در بعد نظارت تمام مجلسها ضعف داشتهاند. این است که مدام وزرا برای پاسخگویی در رابطه با عمل نکردن به قانون در مجلس مورد سوال قرار میگیرند. به تازگی بحث عمل نکردن دولت به قانون اصل 44 در مجلس مطرح بود و جای سوال است که چرا دستگاههای دولتی طبق قانون واحدهای خود را به بخش خصوصی واگذار نمیکنند؟چرا بخش خصوصی رونق نمیگیرد و قادر به رقابت با دولت نیست؟ چرا واردات کلان صورت می‌گیرد در حالی که تولید داخلی خوب داریم؟ اینها همه بخاطر رانت و درآمد سرشار از این راه است که شامل بعضی از افراد در این مسیر میشود.
گزارشی از رضا شجاع