برسد به دست شهردار
و بازهم کمربند جنوبی اما این‌بار ظاهرا با دفعه‌های قبل فرق دارد. این‌بار شهردار مشهد در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد این طرح جز طرح جامع مشهد است و چاره‌ای جز ساختن آن وجود ندارد و آب پاکی را روی دست فعالان محیط‌زیستی مشهد ریخت که با حمایت‌های دستگاه قضا به توقف و تغییر کاربری این پروژه امیدوار بودند. البته تقی‌زاده خامسی قول داده است مسائل محیط‌زیستی را رعایت کرده و با برگزاری جلساتی از نظرات کارشناسان و فعالان این حوزه استفاده کند اما حتی این گفته‌ها نیز از دغدغه‌ها نسبت به آسیب به ارتفاعات جنوبی مشهد کم نکرده‌است.
طول کل کمربند جنوبی از انتهای بلوار شهید برونسی تا اتوبان باغچه حدود ۲۷ کیلومتر است. این اتوبان، قرار است دسترسی‌ها را از ییلاقات طرقبه و شاندیز و مسیر غرب به شرق شهر و بالعکس فراهم کند. این پروژه شامل ۱۰ تقاطع غیرهمسطح، پنج تقاطع همسطح و هشت دستگاه دوربرگردان غیرهمسطح است که به گفته طرفداران آن، موجب کوتاه شدن مسیر رفت و آمدها و کاهش حجم ترافیک و کاهش میزان تصادفات می‌شود و نیز با جلوگیری از هدر رفت انرژی و سوخت در حفظ محیط زیست نقش موثری ایفا می‌کند.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادستانی مشهد نیز چندی پیش اعلام کرده بود قطعا کمربند جنوبی ساخته نخواهد شد و پیشنهاد دادستانی تغییر کاربری آن است. محمد بخشی محبی گفته بود: ارتفاعات جنوبی مشهد باید با اجرای یک طرح گردشگری، تفریحی و ورزشی به فضایی برای تفریح و تفرج مردم تبدیل شود. به عقیده وی این کمربند ننه‌تنها باعث کاهش آلودگی نخواهد شد بلکه دسترسی کوهنوردان و طبیعت‌گردان را به ارتفاعات جنوبی مشهد قطع خواهد کرد.
گفتنی است اجرای این پروژه در دوره مدیریت شهری سابق متوقف شده بود که رئیس پیشین شورای شهر علت بازنگري در ادامه فعاليت کمربند جنوبي را کور شدن شش چشمه آب و تخريب فضاي مفرح ارتفاعات جنوبي، مشکلات زيست محيطي، رفع نشدن مشکل ترافيکي و احتمال رانت به دليل وجود اراضي برخي افراد در محدوده اين جاده اعلام کرده بود.
در چارچوب‌های بوروکراتیک گیر کرده‌ایم
رئیس شبکه سمن‌های محیط زیستی خراسان رضوی در این خصوص گفت: آنچه شهردار محترم فرموده اند، كه اميدوارم در برنامه اشاره درست نقل شده باشد، بيانگر رويكردي است كه در تمام بدنه بوروكراسي كشوري ديده مي شود و آن عبارت است از ادامه مسير قبلي و در عین حال ابراز علاقه به تغيير یا به عبارت ديگر برخورد محافظه كارانه و اذعان به لزوم تحول.
حمید طراوتی افزود: اين چنين برخوردي ما را به هیچ جایی بهتر از وضع کنونی نمی برد. تخریب محیط زیست را قبول داریم و می پذیریم که صدمه بسیاری بر منابع طبیعی کشور وارد آورده ایم و باید محیط زیست را حفظ کرد اما هیچ تغییری را در سیاست های کلی و اساسی کشور روا نمی دانیم.
این فعال محیط زیست ادامه داد: سالی یک میلیون خودرو کم کیفیت تولید می کنیم. تعداد زیادی هم از خارج وارد می کنیم. آن وقت همه از ترافیک شهر های بزرگ و تصادفات جاده ای نالانیم. تمام مسئولان کشوری از آلودگی هوا و ترافیک انبوه و آزاردهنده تهران و مشهد و دیگر شهرها صحبت می کنند . جلسات زیادی در این زمینه تشکیل می شود. عده‌ای می آیند و صحبت می‌کنند و پذیرایی می شوند و می روند. اما هیچ اتفاقی نمی‌افتد. هیچ کس نمی گوید و بانگ نمی زند که مثلا ” تولید خودرو را نصف کنید.” چرا چون همه قرار دادها و برنامه‌های قبلی بهم می خورد.
وی بیان کرد: هیچ کس نمی‌گوید که الگوی شهرسازی فعلی ما مربوط به 50 سال پیش اروپا و آمریکاست و ما نباید از آن تقلید کنیم. بزرگ کردن شهرهای بزرگ و تمرکز هر چه بیش تر جمعیت در شهرهای بزرگ عامل افزایش اختلاف طبقاتی و ناامنی و فقر و جنایت است. این را می دانیم و همه، از جمله شهرداران محترم، از آن سخن می گوییم اما احداث بزرگراه‌های پرخرجی را که طبیعت شهر را بر هم می ریزند و تخریب می کنند- به رغم مخالفت اساتید دانشگاه و محققان و ادله و شواهدی که دال بر مخرب بودن آن است- ادامه می دهیم چرا که جزء برنامه تفصیلی شهر است، فارغ از این که آن برنامه تفصیلی در چه زمانی و با چه دیدگاهی نوشته و تهیه شده و این که آیا اکنون هم با شرایط کنونی ما قابل و لازم الاجراست یا خیر.
طراوتی درباره عامل این اتفاقات اظهار کرد: علت آن است که چنان در چارچوب های قراردادی و برنامه های بوروکراتیک غرق شده ایم که جرات حرکت خلاف تصمیم های بوروکراتیک نداریم. برنامه ای هم نداریم. حال آن که اکنون کشور ما در زمینه محیط زیست وضعیتی چنان بحرانی دارد که می بایست همه برنامه های پیشین را به گونه ای تغییر دهیم که با محیط زیست سازگار باشد نه بر عکس. شهر باید برای مردم ساخته شود نه اتومبیل.
وی خاطرنشان کرد: امیدوارم شهردار محترم تجدید نظر کنند و موانع بوروکراتیک توقف این طرح مخرب را کنار بزنند.
طرح تفصیلی خط قرآن نیست
نماینده سمن‌های زیست محیطی خراسان رضوی با اشاره به اظهارات شهردار مشهد که گفته است صدای فعالان محیط‌زیستی را خواهد شنید بیان کرد: احترام به اعتراض سمن ها یعنی گوش سپردن به دلایل کارشناسی که درخصوص مضرات طرح کمربند جنوبی بیان می شود،یعنی احترام به جلسات اتاق فکر و خروجی آن، یعنی توجه به دلایل منطقی و محیط زیستی که توانسته تائید نظرات اداره بازرسی،شورای حفظ حقوق بیت المال و دادستانی را نسبت به مخرب بودن این طرح در پی داشته باشد.
فرشته تقی زاده ادامه داد: طرح تفصیلی خط قرآن نیست که بی اشتباه و خطا باشد و می‌توان در آن تجدیدنظر کرد زیرا طرح کمربند جنوبی نمونه ای از صدها طرح مخرب و اشتباه دیگری است که مردم و طبیعت را به خاک سیاه نشانده است.
وی خطاب به شهردار مشهد گفت: شما وارث شهرداری هستید که میلیاردها میلیارد بدهی برجا گذاشته ، اما صرف اینکه شهرداری بدهی دارد و برای پرداخت بدهی هایش نیاز به احداث جاده و فروش ارتفاعات دارد دلیل نمی شود که شهر و شهروندان و طبیعت متصل به شهر را با تهدید و تخریب مواجه کرد.
طرح احداث کمربند جنوبی طرحی است که با نابودی ارتفاعات و کوه‌های متصل به شهر امکان ایجاد باد و باران را از بین برده و عملا موجب تشدید بسیار شدید الودگی هوا و تمرکز هوای الوده روی سطح شهر می گردد و سلامت شهروندان را با خطر جدی روبرو می سازد.
تقی‌زاده افزود: طرح کمربند جنوبی ۱۱ حوزه آبریز،۵۴ آبراهه اصلی و ۶۴ میان آب را قطع کرده و ده‌ها چشمه را در منطقه خشک و نابود می نماید و شهر را در معرض تهدید سیلابها و ریزگردها قرار داده، موجب گسست بین شهر و طبیعت می گردد؛ بر هیچ کس پوشیده نیست که احداث جاده یعنی توسعه شهر و ساخت و ساز، آیا این ساخت و سازها به نفع مردم است؟
این فعال محیط زیست اظهار کرد: بجای ارتقا حمل و نقل شهری ، ایجاد فرهنگ استفاده از وسایط نقلیه عمومی، ایجاد زیرساخت‌ها و ترویج فرهنگ دوچرخه‌سواری، جلوگیری از تعداد روزافزون وسایط نقلیه و …مرهم گذاشتن بر زخم های داخل شهری، اصرار بر اجرای طرحی که بیش از یک سال با دلایل محیط زیستی و اعتراضات مردمی توسط دادستانی تعطیل گردیده، درست نیست.
وی اعلام کرد: سازمانهای مردم نهاد،جامعه کوهنوردی و همه مردم طبیعت دوست با این طرح مخالفند و در نامه‌های مختلف درخواست تغییر کاربری آن به بهره برداری زیستگاهی طبیعی و ورزشی دارند .علاوه بر آن سازمانهای مردم‌نهاد، با هرگونه ساخت و ساز در ارتفاعات فوق مخالف هستند.
ما معتقدیم برای مدیریت شهر نباید از روش‌ها و راهکارهایی که برای سلامت مردم و شهر و محیط زیست ضرر و زیان دارد استفاده کرد.
تقی‌زاده تاکید کرد: فراموش نکنید اگر مدیران ما با دقت نظر و برنامه ریزی و بررسی همه جانبه دست به اقدام و ساخت‌وساز می زدند ما شاهد این همه بحران های مختلف در سطح کشور نبودیم پس به اعتراضات سازمانهای مردم نهاد نه فقط در حرف، که در عمل احترام بگذارید.
گزارشی از صادق شیخی