گردشگری کشاورزی و فرصت‌های پیش روی ایران
گردشگری کشاورزی یکی از انواع گردشگری است که گردشگران به بازدید از مزارع و باغاتی که محصولات شاخص یک اقلیم در آن پرورش می‌یابد می‌پردازند و با مراحل کشت محصولات آشنا می‌شوند. در این نوع از گردشگری گردشگران همچنین حیوانات در مزارع را از نزدیک می‌بینند.
هم‌اکنون رویدادهایی با هدف آشنایی گردشگران از فرایند گلاب گیری در قمصر کاشان و برداشت آلو در خوانسار اصفهان برگزار می‌شود، اما ظرفیت گردشگری کشاورزی بیش از این است و مزارع برداشت زعفران در خراسان فقط یک نمونه از قابلیت‌ها و ظرفیت‌های ما در این زمینه به شمار می‌رود که باید مورد توجه قرار گیرد.
معاون پژوهشی و آموزشی پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی خراسان رضوی در این باره معتقد است: گردشگری کشاورزی یکی از انواع گردشگری است که به ارتباط گردشگران با محیط کشاورزی می‌پردازد. این نوع از گردشگری اوایل قرن بیستم به عنوان یکی از شاخه‌های گردشگری شناخته شد و بر کشاورزی سنتی به عنوان یک جاذبه برای گردشگران تاکید کرد.
هادی رفیعی افزود: فعالیت‌های کشاورزی همچون کاشت محصولات، نگهداری آن‌ها، برداشت محصولات و فعالیت‌های درون مزرعه در این نوع از گردشگری مورد توجه است. گردشگری کشاورزی ارتباط نزدیکی با گونه‌های دیگر گردشگری از جمله گردشگری روستایی، اکوتوریسم و طبیعت‌گردی دارد و همچنین همپوشانی زیادی به خصوص با گردشگری روستایی دارد.
رفیعی با بیان اینکه می‌توان گردشگری کشاورزی را یکی از شاخه‌های گردشگری روستایی در یک تعریف به شمار آورد عنوان کرد: در گردشگری روستایی کلیه فعالیت‌های روستایی مانند آئین و سنت‌‌ها، کشاورزی و بافت روستا مورد توجه است. به دلیل این که فعالیت کشاورزی عمدتا در روستا شکل می‌گیرد گردشگری کشاورزی نیز در بطن گردشگری روستایی قرار دارد.
معاون پژوهشی و آموزشی پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی خراسان رضوی درباره مصادیق فعالیت‌ها در گردشگری کشاورزی گفت: بازدید از مزارع، مراحل تولید محصولات کشاورزی، نگهداری دام، مصرف و خرید محصولات از جمله مصادیق این نوع از گردشگری است. همچنین اقامت در مزارع و تجهیز اتاق‌ها و سوییت‌ها بخشی از فعالیت‌های گردشگری کشاورزی است.
رفیعی یادآور شد: حوزه اقامت و صرف غذا در گردشگری کشاورزی در کشورمان مورد غفلت واقع شده و تنها به بازدید از مزارع محدود شده است، در حالی که اکثر کشورهای پیشرو در حوزه گردشگری به این نوع از گردشگری پرداختند و بر روی آن کار کردند.
معاون پژوهشی و آموزشی پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی خراسان رضوی با اشاره به اینکه این نوع از گردشگری تنها به کشاورزی سنتی نمی‌پردازد، بیان کرد: تورهای گروهی که برای بازدید از یک گلخانه با هدف کسب اطلاعات علمی و شناخت گونه‌های کشاورزی تشکیل می‌شود نیز زیرمجموعه این گردشگری به شمار می‌رود.
وی با تاکید بر اینکه هر اقلیمی برای توسعه گردشگری پتانسیل خاصی دارد، اضافه کرد: در اقلیم‌های مختلف گونه‌های مختلف کشاورزی فرصت رشد را دارند، در واقع نوع محصولاتی که در اقلیم‌های مختلف پرورش داده می‌شود جاذب است، به عبارتی اقلیم بر شکل کشاورزی تاثیر دارد اما محدود کننده آن نیست.
رفیعی در پاسخ به این پرسش که گردشگری کشاورزی اکنون در کشورمان چقدر شناخته شده است و به آن پرداخته می‌شود، گفت: تورگردان‌ها به عنوان یکی از زنجیره‌های عرضه‌کننده خدمات گردشگری برنامه‌هایی را به عنوان طبیعت‌گردی و روستاگردی دارند که در آن‌ها، بازدید از مزارع و باغات کشاورزی صورت می‌گیرد اما اینکه به صورت تخصصی و الزام آور باشد نیست و تنها به بازدید از مزارع اکتفا شده است.
معاون پژوهشی و آموزشی پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی خراسان رضوی گفت: بخش عمده‌ای از منافع گردشگری کشاورزی به خود کشاورزان بر می‌گردد، اکنون کشاورزی ما از وضعیت بسامانی برخوردار نیست و گردشگری کشاورزی می‌تواند به عنوان یک مکمل در روستاها اجرایی شود و اشتغال و مهاجرت معکوس و درآمد را به همراه آورد. فعالیت کشاورزی فصلی است و در زمستان و پاییز با رکود مواجه می‌شود در حالی که این نوع از گردشگری در تمام فصول سال می‌تواند فعال باشد.
وی با تاکید بر اینکه بحث اقامت در مزرعه و عرضه غذا دو مساله کلیدی در گردشگری کشاورزی به شمار می‌رود اضافه کرد: ما هنوز به شکل استاندارد به گردشگری کشاورزی نپرداختیم، کشاورزان می‌توانند بخشی از محصولات خود را با قیمت مناسب‌تر در مزارع عرضه کنند و با این اقدام از یکی از کانال‌های فروش بهتر و بدون واسطه برخوردار شوند.
رفیعی با اشاره به اینکه برداشت زعفران در استان از پتانسیل بالایی در جذب گردشگر کشاورزی برخوردار است، خاطرنشان کرد: دشت‌های زعفران در زمانی که گل‌های این محصول شکوفه می‌کند بسیار جاذبه دارند و تورهایی در این ایام می‌تواند شکل بگیرد، چنانکه در فصل گلاب گیری در قمصر کاشان و همچنین اواخر شهریورماه و در زمان برداشت آلو در خوانسار اصفهان چنین اقدامی صورت می‌گیرد و کشاورزان رویدادهایی را برای جذب گردشگر برگزار می‌کنند تا گردشگران با برداشت محصولات آشنا شوند.
معاون پژوهشی و آموزشی پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی خراسان رضوی گفت: باید بر روی محصولات کشاورزی دارای برند صادراتی مانند زعفران و پسته در استان کار کنیم و این امر نیز می‌تواند در سطح بین‌الملل به ارتقای سطح برند محصولات صادراتی کمک کند.
وی یادآور شد: یکی از پتانسیل‌های که به صنعت گردشگری کمک می‌کند تا در این حوزه تنوع ایجاد شود گردشگری کشاورزی است، در این حوزه فرصت‌های بی‌نظیری و پتانسیل‌های بزرگی به خصوص در روستاهای هدف گردشگری وجود دارد و می‌تواند برای کشاورزان نیز عواید خوبی به همراه داشته باشد، در گردشگری کشاورزی کودکان می‌توانند با حیوانات مزارع آشنا شوند و این موضوع احساس لذت بخشی برای گردشگران دارد.
منبع: ایسنا