شناسایی و مطالعه 20 اثر تاریخی در طرقبه و شاندیز
برنامه بررسی و شناسایی شهرستان بینالود علاوه بر آثار پیش شناخته‌شده، ثبتی و بناها در بخش طرقبه و شاندیز به 20 اثر دیگر شامل سنگ‌نگاره‌ها، قلاع و بناهای کوهستانی، تپه‌ها و معادن باستانی اختصاص یافت.
به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، حمید قندهاری سرپرست هیئت باستان‌شناسی با اعلام این خبر و با اشاره به اینکه برنامه بررسی و شناسایی شهرستان بینالود با محوریت مطالعه سنگ‌نگاره‌ها انجام شد، افزود: «بینالود با دو بخش طرقبه و شاندیز قسمتی از میانه حاشیه غربی شهرستان مشهد را در برگرفته که از شمال غرب به شهرستان چناران و از جنوب غرب به شهرستان نیشابور محدود می‌شود.»
او وضعیت توپوگرافی و زمین سیمای بخش طرقبه و شاندیز را کاملا کوهستانی توصیف کرد که بخش میانی ارتفاعات بینالود را با جهت گسترش و کشیدگی شمال غربی- جنوب شرقی در برگرفته است و افزود: «این بخش از منطقه شامل تپه ماهورهای طبیعی و برون‌زدهای صخره‌ای فشرده شیستی و گرانیتی است که از نظر منابع پوشش گیاهی از غنای چندانی برخوردار نیست.»
به گفته قندهاری، دره‌ها و گذرگاه‌های طبیعی باریک با جهت کشیدگی شمال شرقی- جنوب غربی تنها فضاهای طبیعی موجود در بافت زمین‌شناختی منطقه مورد مطالعه است که از منابع آب به صورت چشمه‌های طبیعی و قنات‌ها برخوردار است.
این باستان‌شناس گفت: «باتوجه به وضعیت جغرافیای طبیعی منطقه، در برنامه بررسی و شناسایی شهرستان بینالود از دو روش بررسی گسترده و فشرده به صورت پیمایشی استفاده شد.»
قندهاری تصریح کرد: «به‌طور کلی علاوه بر آثار پیش‌شناخته‌شده ثبتی و بناها در بخش طرقبه و شاندیز، در این برنامه پژوهشی تعداد 20 اثر شامل سنگ‌نگاره‌ها، قلاع و بناهای کوهستانی، تپه‌ها و معادن باستانی مورد شناسایی و مطالعه قرار گرفت. باتوجه به بافت زمین‌شناختی منطقه، بیشتر پراکنش آثار و شواهد سنگ نگاره‌ها در محدوده شاندیز بوده و در جهت جنوب شرق از تعداد آنها کاسته می‌شود.»
او با بیان اینکه در این برنامه هیچ‌گونه آثار و شواهدی از دوره‌های پیش از تاریخ مبنی بر استقرار در منطقه، به‌دست نیامده است، اظهار کرد: «هم‌جواری دشت مسطح و هموار توس و مشهد با ارتفاعات بینالود این مسئله را تقویت می‌کند و در مجموع دره‌های طبیعی و مناطق دارای منابع آب مانند چشمه‌ها و قنات‌ها، به‌عنوان کُنام و محل استقرار موقت و نگهداری احشام در طی قرون میانه و متاخر اسلامی مورد استفاده بوده است.
این باستان‌شناس افزود: «عوامل تأثیرگذار و مهمی چون کمبود منابع طبیعی، مانند پوشش مناسب گیاهی و اراضی پست و هموار، ناهمواری‌های سخت و صعب‌العبور و فقدان مسیرهای مناسب دسترسی، فقدان استقرارها و آثار ادوار مختلف را توجیه می‌کند. مطالعات مردم‌شناسی و قوم‌نگاری در بخش طرقبه و شاندیز می‌تواند در تکمیل اطلاعات باستان‌شناختی منطقه موثر باشد.»
او افزود: «گسترش صنعت توریسم به‌خاطر وجود عناصر طبیعی خاص منطقه و ایجاد سازه‌های بزرگ و گسترده، این روزها هیچ‌گونه فضای خالی در بخش طرقبه و شاندیز برجای نگذاشته است.»
***
گفتنی است برنامه بررسی و شناسایی شهرستان بینالود خراسان رضوی با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری انجام شد.