واقعیت این است که ما فرزند دولتیم!
عادل توکلی مدیر پردیس تئاتر مستقل که از سال ۷۹ سابقه بازیگری در تئاتر دارد، درباره سابقه راه‌اندازی این مرکز گفت: سال ۸۳ گروه تئاتر دانشجویی راه انداختم و این گروه در ابتدای سال ۸۵ با نام «پستو» شناخته شد. پستو تئاترهای مختلفی را در همان سال‌ها در قالب جشنواره‌های دانشجویی ارائه کرده و حائز مقام‌های متعددی شد. «آسمان روزهای برفی»، «هدیه جشن سالگرد» و «کابوس‌های زنده ماندن» را الآن در خاطر دارم. در سال ۹۳ گروه پستو تصمیم گرفت که مکانی مستقل را برای تمرین و تولید و اجرای آثار نمایشی داشته باشد. ماحصل آن شد سالن تئاتر استاد انوشیروان ارجمند. سایر گروه‌ها هم استقبال کردند و در مرکز ما به اجرای تئاتر پرداختند. با توجه به رشد مخاطب حس کردیم باید با فکری بزرگ‌تر عمل بکنیم. پس از شش ماه تصمیم گرفتیم که مجموعه را گسترش دهیم اما خیلی زودتر به نتیجه رسیدیم و به مکان جدید با دو سالن بزرگ و امکانات بیشتر نقل مکان کردیم.
بازیگر-مدیر پردیس تئاتر مستقل درباره مشخصات این تماشاخانه گفت: دو سالن اصلی و فرعی داریم. اولی با ظرفیت ۱۰۰ نفر و دومی ۵۰ نفر. مجوز آموزشگاه داریم و این‌گونه مؤسسات را در دنیا با نام کمپانی می‌شناسند. می‌توانیم ورک‌شاپ های جهانی راه بیندازیم و از گروه‌های خارجی هم دعوت کنیم. استودیوی ضبط صدا داریم. کتابکدهای هم داریم که میزبان جمع‌های صمیمانه هنرمندان است و به‌صورت مداوم اجراهای کافه‌ای یا نقدهای تئاتری در آن برگزار می‌شود.
او از برگزاری 10 تئاتر در پنج ماه نخستینی که از راه اندازی این مرکز گذشته خبر داد و گفت: همه شب‌ها اجرا داشتیم. مگر چند شبی بین دو اجرا که در حال انتقال دکور قبلی و نصب دکور برای تئاتر جدید بودیم. استقبال از تئاترها خوب بوده و از این 10 تئاتر صرفاً دو اثر (دکلره و چشم‌های بسته از خواب) مربوط به گروه پستو بود و هشت اثر دیگر را گروه‌های نمایشی به روی صحنه بردند.
توکلی ضمن رد کردن باندبازی‌های که در تئاتر مشهد معروف جزیره‌های تئاتری شده است گفت: من اصلاً معنای جزیره در تئاتر نمی‌فهمم. لااقل پردیس مستقل تئاتر جزیره‌ای مدیریت نمی‌شود و دربش برای همه مخاطبان و گروه‌هایی که کار باکیفیت دارند باز است.
توکلی درباره حمایت‌های دولتی از راه‌اندازی تماشاخانههای خصوصی گفت: بخشی از هزینه‌ها را از مبالغی است که بلیط‌فروشی تئاترهای بر روی صحنه تأمین می‌کنند. حمایت‌هایی هم باید از جانب نهادهای متولی بشویم. واقعیت این است که ما فرزند دولتیم. باید دست ما را بگیرد، تاتی‌تاتی کنیم تا به جایی برسیم. دولت و مشخصاً اداره ارشاد، گاهی دست ما را می‌گیرد و گاهی هم نه! شرایط در این مسئله مؤثر است. مشکل این است که ارگان‌های زی ربط با هم هماهنگ نیستند. مثلاً در تهران دستورالعملی مشخص برای راه‌اندازی تماشاخانه خصوصی هست اما در مشهد بر آن اساس کار نمی‌شود. توقع من و امثال من این است که اداره ارشاد دراین‌بین از ما در برابر شهرداری که متولی بخشی از مجوز است حمایت کند.
او در ادامه خواستار ادامه داشتن کمک‌های بخش رسمی به تئاتر مستقل شد و افزود: در این بخش هم حمایت مالی نیاز داریم و هم حمایت عمومی. در تهران بخش قابل‌توجهی از بیلبوردها و یا تلویزیون‌های شهری اختصاص به تئاتر و سینما دارد اما در مشهد جز در موارد نادر شاهد این ماجرا نیستیم! متأسفانه لابی لازم را در این بخش نداریم! درزمینه مالیات هم طبق مصوبه‌ها باید معاف باشیم. ظاهراً بعضی موارد را اعمال می‌کنند و بعضی را نه!
این هنرمند تئاتر به بخش آموزش به‌عنوان نیاز اصلی تئاتر مشهد اشاره کرد و افزود: راه‌اندازی بخش آموزشی هم برای مجموعه‌ای مثل ما درآمدزاست و هم تأمین کننده نیازهای آکادمیک برای مخاطبان علاقه‌مند به تئاتر. الآن تنها آموزشگاهی در مشهد هستیم که در ۱۲ کلاس مختلف به صورت همزمان برنامه آموزشی ارائه می‌دهیم. نمایشنامه‌نویسی، گریم، دوبله، بیان، بازیگری و تئاتر کودک و نوجوان بخشی از کلاس‌های آموزشی ما است. همه این کلاس‌ها با همراهای استادانی که تحصیلات آکادمیک دارند برگزار می‌شود.
مدیر بخش خصوصی تئاتر ضمن اشاره به اهمیت فوق‌العاده تبلیغات برای جلب و نگهداری مخاطبان بیان کرد: واقعیت این است که مخاطبان تئاتر افرادی محدودند و نمی‌توان مخاطب سینما را با تئاتر مقایسه کرد. یک سایت اینترنتی در مشهد، اطلاع‌رسانی و تبلیغات تئاتر را به صورت جدی آغاز کرده و ضمن بلیت‌فروشی آنلاین به جمع‌آوری شماره مخاطبان و ارسال پیامک‌هایی در زمان‌های مختلف می‌پردازد. فضای مجازی هم کمک خوبی به ما می‌کند. این روش‌ها از نوع سنتی تبلیغات که کاغذی بود و در سر چهارراه‌ها تراکت پخش می‌شد بسیار مؤثرتر بوده است. نکته خالی در این بخش تبلیغات محیطی است. اگر در مناطق پررفت و آمد شهری، بیلبوردهایی در اختیار گروه‌های تئاتری بگذارند دیگر کسی نخواهد بود که وقتی از ما اسم تئاتر را می‌شنود بگوید: مگر در مشهد تئاتر هم برگزار می‌شود؟!
وی درباره تغییر ذائقه مخاطبان هنرهای نمایشی گفت: تیم‌هایی که روابط عمومی و تبلیغات تئاترهای مشهد را در دست می‌گیرند فوق‌العاده با سخت‌کوشی سعی می‌کنند دانه‌دانه افراد علاقه‌مند را برای دیدن تئاتر به سالن بیاورند. نباید انتظار داشت کسی که در پنج سال گذشته یک ریال برای دیدن تئاتر مبلغ پرداخت نکرده و حتی اگر به‌صورت رایگان به تئاتر دعوت می‌شده هم نمی‌آمده و الآن برای دیدن یک تئاتر بلیت ۱۵ یا 20 هزارتومانی می‌خرد تبدیل به جریانی فراگیر شود. مهم این است ذائقه مردم با تئاتر آشنا شده است. چرا ارگان‌ها برای کارکنانشان در کنار خدمات رفاهی دیگر بلیت تئاتر تهیه نمی‌کنند؟
مدیر تئاتر درباره بازبینی تئاترها می‌گوید: فارغ از روال قانونی که هر تئاتر برای کسب مجوز باید طی کند برای حفظ کیفیت، شورای فنی تشکیل دادیم و باید تئاترهایی که خواستار اجرا در این مرکز هستند تایید این شورا را بگیرند. نمی‌خواهیم مردم بگویند رفتیم به تئاتر مستقل و کار ضعیف بود!
گفتگویی از فرنود مغربی