ضربان شعر و هنر در کوهسر مشهد
یکی از همین شب‌های شهریور ماه به دعوت چند تن از دوستان اهل شعر و ادبیات و داستان به مکانی آمده‌ام که تازه بازگشایی شده است. اینجا «کتابکده کوهسر» در مجموعه فرهنگی کوهسر مشهد است که با هدف ایجاد فضایی فرهنگی در شهر و با همکاری مدیریت مجتمع، مهندس جواد ایزدی و چند تن از فعالان فرهنگی و روزنامه‌نگاران و دوست‌داران شعر ایجاد شده است. کوهسر برای مشهدی‌ها نامی آشناست اما شاید خیلی‌ها خبر نداشته باشند که اتفاق‌های تازه‌ای افتاده است.
اینجا می‌شود بر فراز تپه‌ای در جنوب غربی شهر ایستاد و در یک نما تمام مشهد را در یک لحظه تماشا کرد. وارد می‌شوم و بعد از عبور از سالن‌هایی زیبا و مجلل به کتابکده می‌رسم. اتاقی است ساده و بی‌تکلف، آرامش عجیبی دارد؛ دور و اطراف کتابکده، قفسه‌هایی از کتاب و مجلات دیده می‌شود که همگی هدایایی است از دوست‌داران مطالعه؛ میز و صندلی‌هایی هم برای گرد هم نشستن در فضا چیده شده است. روی میزی در گوشه‌ای کتاب‌هایی از کلاهی اهری و چند مجموعه شعر از بزرگان شعر معاصر فارسی دیده می‌شود.
فضای فرهنگی لازم است
در مراسم افتتاحیه کتابکده که بیستم شهریور ماه امسال برگزار شد، یک میهمان ویژه در میان جمع بود که همه دوست داشتند دقیقه‌ای برای جمع شعر بخواند. محمدباقر کلاهی اهری، سخنانش را چنین آغاز کرد: شهرها نیازمند فضاهای فرهنگی و هنری هستند و این برای هر شهری لازم است. یکی از دوستانم می‌گفت «من اخیرا به مشهد آمدم بیشتر لباس‌فروشی و رستوران دیدم». این در حالی است که مشهد ظرفیت‌های بی‌نظیر و فراوانِ فرهنگی دارد. واقعا این مکان‌ها لازم است و خوشحالیم کتابکده‌ای در چنین مکانی ایجاد شده است. من این اتفاق را شاد باش عرض می‌کنم و امیدوارم که تداوم داشته باشد چون ما شروع‌کننده‌های خوبی هستیم اما ادامه دهندگان صبوری نیستیم و زود می‌خواهیم مسیر را طی کنیم. باید با درایت راهمان را طی کنیم و لازم است تا با برنامه‌ریزی کارهایمان را به سرانجام برسانیم.
کلاهی ادامه داد: زمانی گفته می‌شد هزاران نویسنده در فرانسه بوده‌اند اما از وقتی که گالیمار دست به انتشار آثاری زد ادبیات در این کشور شکل گرفت. متأسفانه ادبیات ما در نسل‌های پی در پی دچار حالت جنینی شد و در مرحله تولد و رشد، مهارتی برای کودک یاری اعمال نشد و خیلی جاها حرکت‌ها عقیم ماند؛ اما امیدواریم که تعادل برقرار شود و این حرکت بتواند ادامه پیدا کند.
دشواریهای سپید سرودن
او تأکید کرد: هر وقت بحث شعر پیش می‌آید توضیحی را ضروری می‌دانم. شاید هم دارم برای فرار از شعرخوانی بهانه می‌گیرم. من متولد 1329 هستم و در همین چند روز آینده وارد 68 سالگی می‌شوم. زمانی که من به شعر پرداختم و وارد این فضا شدم بیشتر شعر مشهد در سیطره ادبیات کلاسیک بود و شاعران کلاسیک معروفی داشتیم که خیلی از آنها بعدها به تهران رفتند. من کارم را با شعر کلاسیک آغاز کردم اما اوزان عروضی را هیچ‌گاه رها نکردم. به نظرم می‌رسید که شعر سپید اگرچه از قواعد کلاسیک پیروی نمی‌کند اما چیزی می‌تواند به آن قوت دهد. سیطره شعر کلاسیک در آن سال‌ها سد محکمی برای شعر نو و سپید بود. در سال 55 مجموعه‌ای از شعرسپید منتشر کردم که وقتی دوستانم فهمیدند من را به حرمت شکنی متهم کردند. خیلی‌ها آنزمان این را بر نمی‌تافتند اما این جریان در سال‌های بعد فرق کرد. در طی این سال‌ها خیلی در پی انتشار اشعارم نبودم و گاهی دوستانم تعدادی از آنها را به چاپ رساندند و من خیلی به تبلیغات نپرداختم اما چند اثر از من به چاپ رسیده است.
کتابی درباره کلاهی اهری
سروش مظفر مقدم، نویسنده، روزنامه‌نگار و منتقد ادبی در این مراسم گفت: غیر از اینکه بخواهم مطلبی بخوانم باید خبری بدهم و آن اینکه کتاب مشاهیر ادب خراسان در بزرگداشت استاد کلاهی هم منتشر می‌شود که از افتخارات قلمی من است چون توانستم کتابی برای این شاعر کار کنم که با لطف خود ایشان به چاپ خواهد رسید. این کتاب تا حدود یک هفته و ده روز دیگر روانه بازار خواهد شد و امیدوارم دوستان مطالعه کنند و مورد پسند واقع شود. نام مجموعه جدیدم «داستان شب شکسته» است که قسمتی از آن را برای دوستان می‌خوانم. این مجموعه 12 داستان است که به زودی توسط انتشارات نیماژ چاپ می‌شود.
شب‌های فرهنگی در کوهسر
در پایان این مراسم جواد ایزدی مدیر و سرمایه‌گذار مجموعه کوهسر مشهد نیز در جمع حضار گفت: میزبان امشب در واقع استاد کلاهی هستند و خیلی خوشحالیم که امشب محفلی از جنس شعر در کوهسر داریم. کتابکده ما چند روزی است که راه‌اندازی شده و به تلاش تعدادی از فرهنگ‌دوستان شهرمان رونق یافته است. شعر و ادب در کشور ما خیلی اهمیت دارد و ما این را وقتی می‌فهمیم که به کشورهای دیگر می‌رویم و می‌بینیم که ادبیات ما بسیار غنی است و سرمایه‌ای برای همه ما به شمار می‌رود.
ایزدی تأکید کرد: این جایگاه در کلام رهبری ما هم هست و من بسیار دیده‌ام که ایشان هر جا صحبت از ادبیات و شعر است، استقبال می‌کنند از کار لذت می‌برند. اگر به ضیافت ایشان با شاعران نگاه کنید به راحتی خواهید دید که شعر و ادب در نظرشان تا چه اندازه اهمیت دارد. ما امروز در مجموعه کوهسر این امکان را داریم که جلسه‌ای با ظرفیت حضور دو هزار نفر برای شاعران داشته باشیم و چه ایرادی دارد عموم مردم که به شعر و ادبیات علاقه دارند در سالنی فاخر و در خور شأن ادبیات فارسی دور هم جمع شوند و به شعرخوانی بپردازند؟
ایزدی با قول مساعدی که به اهل شعر و ادبیات حاضر در جلسه داد، تأکید کرد: حمایت مالی مجموعه کوهسر از هنرمندان و شاعران و اهل ادب و معرفت هرگز قطع نخواهد شد و ما آماده‌ایم تا تداوم این جلسات را در آینده شاهد باشیم.
***
این مراسم با شعرخوانی شاعران در جلسه به کار خود پایان داد.
گزارشی از نوید موسوی
عکس از بهناز صدقی