شنا در شعله‌های نمایش
صحنه تاریک است و داربستِ چوب‌های بهم متصل ترس مخصوصی در مخاطب ایجاد می‌کند، بازیگران به صف وارد می‌شوند تا داستان آغاز رنج‌های چند انسان عاصی را روایت کنند. دقیقه‌ای بعد گفته‌های کسانی را می‌شنوید که می‌خواهند نقششان را فراموش کنند و دوست دارند پرده نمایشی که دچارش شده‌اند به زمین بیفتد تا یک بار برای همیشه از بند رنج‌ها و دردهایشان رها شوند. داستان غم‌انگیزی است که زندگی تئاتری باشد با پایانی تلخ و بازیگرانش به نقش بیماران در زنجیر دچار شوند! باید دو ساعت تمام با کارگردان و گروه نمایش همراه شوید تا شما را به بطن داستان ببرند. اینجا سالن اصلی تئاتر شهر مشهد است و نمایش «شنا در آتش» اجرا می‌شود.
شنا در آتش یک تراژدی
رضا صابری کارگردان پیش‌کسوت تئاتر خراسان با اثری ماندگار به نام «شنا در آتش» این شب‌ها صحنه تئاتر مشهد را حال و هوای دیگری داده است. نقش‌آفرینی چهره‌هایی چون محمدرضا صولتی، عبداله برجسته و سحر رضوانی و چهره‌های نام‌آشنای دیگری چون نازنین تفضلی، ستایش رجایی‌نیا، زهره مرادی، علیرضا سوزنچی، رضا عرفانی، کریم جشنی و…، طراحی دکور، لباس، گریم و در نهایت قدرت متن و کارگردانی رضا صابری باعث می‌شود تا چیزی بیشتر از دو ساعت من و شما روی صندلی‌های سالن اصلی تئاتر شهر مشهد بنشینیم و هنرنمایی هنرمندان تئاتر شهرمان را نظاره کنیم.
اجرای دوباره بعد از 24 سال
رضا صابری با اشاره به اینکه این نمایش در دوازدهمین دوره جشنواره تئاتر فجر در تهران اجرا شد و امروز بعد از بیست و چهارسال و به پیشنهاد مسعود حکم‌آبادی قرار شد تا این تئاتر در مشهد اجرا شود، گفت: در گذشته به لحاظ سخت افزاری امکان اجرای این نمایش در مشهد نبود و به همین دلیل نمی‌توانستیم این نمایش را اجرا کنیم. امروز با یک تیم جدید این نمایش اجرا می‌شود و خیلی خوشحالم که دونسل از تئاتر این نمایش را بازی می‌کنند. علیرضا سوزنچی و زهره مرادی از نسل بازیگران اجرای سال 72 هستند که اکنون نیز در این اجرا همچنان کنار ما هستند. یک نسل عوامل و بازیگران دهه هفتاد بودند و نسل امروز دهه نود هستند که به روی صحنه خواهند رفت.
وی در ادامه افزود: این نمایش تاریخ مصرف ندارد و با توجه به قابلیتش هیچ بازنگری در متن نشده است و در رابطه با طراحی صحنه نیز همان طراحی با اندک تغییرات به کار رفته است. مشهد خوشبختانه به جهت فرهنگ و به خصوص نمایش از جمله کلان شهرهای مطرح ماست و تئاتر مشهد از لحاظ استعداد آنقدر خوب است که در مواقعی حتی به تئاتر تهران طعنه می‌زند. نمایشنامه‌نویسانی امروزه در مشهد پرورش یافته‌اند که خیلی فوق العاده هستند. متاسفانه تئاتر کشور ما فقط در تهران متمرکز است و دارای وزنی است که در کلان شهرهای دیگر وجود ندارد.
از شهرم نرفته‌ام!
صابری خاطرنشان کرد:کوچ من از مشهد به تهران نیز به این دلیل بود که می‌خواستم با تماشاگر و مخاطب جدیدی روبرو شوم و تئاتر خودم را به آنها معرفی کنم. با بازیگران خبره تئاتر تهران کار کنم و این جابجایی را حق خودم می‌دانم چون به نظرم یک روزی هرکسی جابجا می‌شود. البته من شهرم را هیچ وقت ترک نکرده‌ام و نمی‌توانم مشهد را فراموش کنم. این نکته هم مهم است که نباید وضعیتی فراهم شود که نخبگان تئاتر مشهد از این شهر بروند. باید در اینجا امکانات برایشان فراهم شود و صرفا برای کسب تجربه‌های جدیدتر به شهرهای دیگر بروند.
صابری در مورد داستان «شنا در آتش» و فضای نمایش گفت: مدتی در مورد روانکاوی و روانشناسی تحقیق و مطالعه می‌کردم که با مقاله‌ای به نام «عاقلان به جای دیوانگان در جنگ آگاه» برخوردم. این مقاله با توجه به موضوعیتی که داشت دستمایه‌ای شد برای نوشتن این نمایش. مضمون نمایش چندلایه است و لایهٔ مهمی که برای من خیلی اهمیت دارد این بود که بهانه‌ای فراهم می‌شود تا سه انسان در آزمونی شرکت کنند و سه انسان با سه دیدگاه با سه وضعیت روحی و روانی مواجه می‌شوند که مواجه آنها با این آزمون و مسائلی که پیش می‌آید موضوع نمایشنامه را شکل می‌دهد و موضوعی است که در تمام نهادهای جامعه می‌تواند رخ دهد و اتفاق بیافتد. لایه‌های دیگری نیز وجود دارد که هنگام اجرا تماشاگر با آنها مواجه خواهد شد. مساله روحی و روانی جزو خصایص همیشگی انسان است و مربوط به یک دوره و زمان یا موقعیت جغرافیایی خاص نیست. پاره‌ای از روانشناسان امروز ما بر این عقیده‌اند که جمعیت جهان امروز یا بیمارند یا بیمارنما. آن دسته که بیمارند در بیمارستان‌های روانی بستری‌اند و درگیر اوضاع خود هستند. دسته دوم نیز بقیه جمعیت جهانی هستند که یکسری خصایص پنهانی دارند که در درون خود شخصیتی پنهان و خطرناک می‌توانند داشته باشند.
صابری دربارهٔ انتخاب بازیگران و تیم کاری گفت: این تیم یک تیم جوان و تحصیل کرده و علاقه‌مند به تئاتر است و خوشبختانه به لحاظ استعدادهایی که من می‌شناسم با نظرم همراه بوده است. چون باید تیمی انتخاب می‌کردیم که توانایی اجرای این نمایش را داشته باشد.
ضرورت تئاتر غیردولتی
صابری در ادامه تأکید کرد: دولت فرهنگی ما به دلیل نداشتن بودجه در یک دهه اخیر مقداری عقب نشینی کرده است و جریان تئاتر تقریبا در حدود یک دهه است که به سمت خصوصی رفته است. با این حال برداشت‌های مالی کلان از نمایش‌ها می‌شود. حتی در مشهد بعضی نمایش‌ها فروش‌های خیلی خوبی داشته‌اند. تئاتر اکنون با این شمایل وضع را به سمت و سویی می‌برد که خواست مخاطب را تحقق می‌بخشد. ما هر چقدر از بخش دولتی فاصله بگیریم و به سمت بخش خصوصی برویم برای تئاترمان بهتر است و قطعا تئاترمان غنی‌تر خواهد شد. حضور بخش خصوصی در تئاتر مشهد در مقایسه با سایر شهرها خیلی موثرتر و بهتر است.
نقش طلایی
عبدالله برجسته بازیگر این نمایش در خصوص بازیگری بعد از 11 سال، گفت: اگر به تک تک عناصر یک تئاتر نگاه حرفه‌ای داشته باشیم همه چیز سخت می‌شود و به نظر من این کار از این حیث واقعا سخت است. در این شهر بازیگران بسیار خوبی هستند ولی زمانی که به من پیشنهاد بازی در این نمایش شد فقط با این شرط پذیرفتم که اگر در هفته اول تمرینات توانستم انتطارات را برآورده کنم بمانم و در غیر این صورت فردی دیگر را جایگزینم کنند. این نقش به شدت نقش سخت و مشکلی است. به نظر خودم طلایی‌ترین نقش نمایش هستم که در کارهای صابری خلق شده است. شاید اغراق نباشد که بگویم این شخصیت به خودم هم نزدیک است بازی در آن را واقعا دوست دارم.
گفتنی است کریم جشنی مدیر تولید و سرپرست گروه، مسعود حکم‌آبادی و میثم رضوانی تهیه‌کنندگان و پویا غازی مدیر روابط عمومی نمایش هستند و نمایش «شنا در آتش» هر شب ساعت 20 در سالن اصلی تئاتر شهر مشهد واقع در بوستان ملت اجرا می‌شود.
گزارشی از نوید موسوی