رغبت به سفرهای خارجی؛ ارزانی یا باکلاسی؟
میل و اشتیاق به سفر در گردشگران ایرانی دستخوش تغییر شده است. با مقایسه تورهای داخلی و خارجی درمی‌یابیم که هم اکنون سفر به خارج از کشور مقرون به صرفه است. به دلیل اینکه کشورهای دیگر برای جذب گردشگر با هم رقابت می‌کنند و در ازای دریافت مبلغی مناسب، امکانات مناسب‌تری ارائه می‌دهند، در حالی که این امر در داخل کشور نادیده گرفته می‌شود و تنها بالا رفتن قیمت‌ها را شاهد هستیم، بدون این که امکانات نیز در راستای آن افزایش یابد.
همواره دیدن فرهنگ‌ها و کشورهای جدید برای هر آدمی جذاب بوده است، از سوی دیگر«فرنگ رفتن» به اصطلاح گذشتگان اتفاقی اشرافی و لوکس به شمار می‌آید که شاید در گذشته در دسترس گروهی خاص و اندک جامعه قرار داشت. اما امروزه با پیدایش شرکت‌های زیاد مسافرتی و رقابت برای جذب مشتریان بیشتر هزینه سفر به خارج کشور تا حدی سر شکن شده که در بعضی مواقع با تورهای داخل کشور برابری می‌کند. همین اتفاق و دو نکته‌ای که در بالا ذکر شد سبب شده که میل به تورهای خارجی در بین مردم افزایش یابد. گرانی تورهای داخلی باعث شده تا کمتر کسی انگیزه سفر به شهرهای ایران را داشته باشد و آن چیزی که معمولاً به عنوان «صنعت توریسم» در کشورهای دیگر مطرح می‌شود، در کشورما اتفاق نمی‌افتد.
اختلاف هزینه بین تورهای داخلی و خارجی کم است
مهرداد مونسی در پاسخ به اینکه علت ترجیح دادن سفر با تورهای خارجی در مقایسه با تورهای داخلی به صبح امروز می‌گوید: من به عنوان یک گردشگر به چند دلیل سفرهای خارجی را انتخاب می‌کنم که مهمترین آن هزینه تورهاست، هزینه سفرهای داخلی اختلاف چندانی با هزینه سفرهای خارجی ندارد و وقتی من می‌توانم با سفر به کشوری دیگر علاوه بر بهره‌مندی از جاذبه‌های گردشگری و تفریحی یک کشور خارجی، آزادی عمل بیشتری نیز داشته باشم؛ چرا باید سفر داخلی را انتخاب کنم؟
او تاکید می‌کند: حدود یک میلیون تومان هزینه کنیم برای کیش؟ خب، با کمی بیشتر از این مبلغ می‌رویم دبی! این طوری هم یک کشور خارجی را می‌بینیم، هم بیشتر تفریح می‌کنیم.
این مشهدی علاقمند به سفر می‌گوید: از طرف دیگر تبلیغات برای سفرها و تورهای خارجی یک اپیدمی شده و بیشتر مد شده است، به همین دلیل میل به سفرهای خارجی در مخاطب افزایش می‌یابد.
بالا رفتن قیمت بلیط پروازها سبب افزایش قیمت تورهای داخلی می‌شود
در ادامه برای روشن شدن این اختلاف اندک قیمت به سراغ محمد قانعی، رئیس اتحادیه هتلداران خراسان رضوی رفتیم تا نظر اورا جویا شویم.
قانعی در خصوص قیمت بالای تورهای داخلی اظهار کرد: گران بودن تورهای داخلی متاثر از هزینه‌های اقامت نیست زیرا این هزینه‌ها به خصوص در مشهد به دلیل رقابت‌های جدی که در این زمینه وجود دارد بسیار معقولانه و مناسب است. ضمن اینکه آژانس های هواپیمایی نیز در زمان تشکیل تورها برای جذب مسافر و گردشگر با هتل‌ها در قیمت‌های پایین‌تر به توافق می‌رسند.
وی با اشاره به اینکه مساله تاثیرگذار بر قیمت تورهای داخلی کشور، هزینه‌های بالای پروازها است، گفت: با توجه به اینکه در مشهد به اندازه کافی هتل وجود دارد و سبک رقابتی در تمامی هتل‌ها به چشم می‌خورد، تورهای این شهر نیز قیمت‌های مناسبی نسبت به تورهای شهرهای دیگر دارند و چنانچه با افزایش قیمتی همراه باشند، افزایش قیمت بلیط پروازها بر آن‌ها تاثیر گذاشته است.
نبود زیر ساخت‌های مناسب
در ادامه گزارش پای حرف‌های سید علی نبوی، کارشناس حوزه گردشگری نشستیم تا نظر کارشناسی او را در این زمینه جویا شویم.
نبوی با بیان اینکه بطور کلی عمده فروش و ایجاد بازار رقابت سبب می‌شود که کاهش قیمت‌ها را به همراه داشته باشیم، گفت: وجود زیرساخت‌های مناسب در کشورهای خارجی دلیل ارزانی قیمت تورها و سفرهای خارجی است. زیرا گردشگر به راحتی به بسته‌های متنوع آن کشورها دسترسی دارد و با مواجه شدن با تنوع خدمات، از قدرت انتخاب بیشتری نیز برخوردار است.
وی ادامه داد: اما در ایران متاسفانه هنوز این اتفاق نیفتاده و به طور مثال ما اگر قرار باشد بسته سفری برای شیراز ببندیم به دلیل غیر روتین بودن سفر به این شهر،در مقایسه با سفر به کیش و مشهد این امر ممکن نیست زیرا علاوه بر عدم در دسترس بودن پروازهای فول چارتر، هزینه‌های اقامتی نیز بسیار است.
بنیانگذار انجمن صنفی راهنمایان گردشگری خراسان رضوی تاکید کرد: در مجموع به دلیل اینکه هزینه تورهایی که رواج ندارند در ایران خیلی بیشتر می‌شود، مسافر با حساب کتابی سرانگشتی به این نتیجه می‌رسد که تورهای خارجی بسیار بهتر و به صرفه‌تر است زیرا علاوه بر مناسب بودن قیمت آن‌ها، گردشگر می‌تواند کشوری خارجی در نزدیکی و اطراف ایران را نیز ببیند. البه هزینه‌های جانبی بسیار دیگری هم دارد که وقتی محاسبه می‌کنیم و آن‌ها را نیز در نظر میگیریم متوجه می‌شویم که قیمت آن‌ها خیلی بیشتر از تصورات ابتدایی می‌شود که خود گردشگران نیز به آن واقف هستند.
نقش دولت در رونق گردشگری داخلی
وی به ارائه راه حل این معضل پرداخت و همکاری بخش خصوصی و بخش دولتی را در کاهش هزینه‌های تورها بسیار موثر دانست و گفت: بخش دولتی در تقویت زیرساخت‌ها و تسهیل امور مرتبط با آن‌ها و همچنین صدور مجوزهای لازم باید فعالیت بیشتری داشته باشد و از طرفی بخش خصوصی نیز به دلیل افزایش تقاضای بازار در زمینه تورهای خارجی نسبت به تورهای داخلی باید همگام و هم‌راستا با نیازها اقدامات لازم را در دستور کار خود قرار دهد.
کارشناس حوزه گردشگری در پایان عنوان کرد: میراث فرهنگی نیز به عنوان متولی این امر با کمک حوزه گردشگری نیز دست به دست هم بدهند و به معرفی عمده مقاصد داخلی بپردازند. به این معنا که آژانس‌هایی که مسئولیت فروش را دارند به صورت عمده هتل‌ها را گارانتی و پروازهای فول چارتر را رزرو کنند و بین آژانس‌های مختلف تقسیم کنند تا قیمت‌ها شکسته شود و افت پیدا کند.
ایران، مقصد ایرانی‌ها نیست
وی اضافه کرد: نبود زیر ساخت‌ها، هزینه‌های بالا، تبلیغات ضعیف در بخش داخلی، صنعت نوپا و کم تجربه و حتی چشم و هم‌چشمی گوشه‌هایی از آسیب‌هایی است که به پیکره گردشگری داخلی وارد شده تا امروز به جای جذب گردشگر خارجی، مقصد تعداد زیاد از هم وطنان‌مان کشورهای دیگر باشد.
در پایان باید به این نکته اشاره کنیم که امروزه گردشگری به یکی از بزرگترین منابع سرمایه در بسیاری از کشورها تبدیل شده و اگر کمی به کشورهای همسایه با تامل بیشتری بنگریم شاهد هستیم آن‌ها نه تنها از تعلل ما در این زمینه بسیار سود برده‌اند و سهم بسیار بیشتری از گردشگران خارجی (با توجه به ظرفیت بالای ایران از لحاظ اقلیمی، فرهنگی و تاریخی) به خود اختصاص دادند بلکه تبدیل به مقصد گردشگری بسیاری از ایرانیانی شده‌اند که هنوز چشمشان به تابلوی زیبا و هزار رنگ کشور خودشان آشنا نیست.
گزارشی از هانیه فیاض