مخدر دولتی، فرصت‌ها و تهدیدها
پس از انتشار خبر تصویب پیشنهاد توزیع مواد مخدر دولتی توسط حسن نوروزی، سخنگوی كميسيون قضائی و حقوقی مجلس، موج اظهارنظرات موافقان و مخالفان درباره توزیع موادمخدر به راه افتاد. حتی در مباحث مطرح شده به کوپن‌های تریاک که در دوران قبل از انقلاب توزیع می‌شد، اشاره شد. دورانی که تریاک به شکل کوپنی در اختیار معتادان با رده سنی بالای 60 سال قرار می‌گرفت. به مرور اما جزئیات این طرح بیشتر مشخص شد. چهره‌های مختلف درباره این طرح نظرات خود را اعلام کردند.
پیشگیری از خرده‌فروشی
دبیر دوم کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس بعنوان یکی از موافقان توزیع دولتی مواد مخدر گفت: به نظر می‌آید که محاسن این طرح بیشترازمعایب آن است و در ابتدای مطرح شدن هر طرحی طبیعی است که افراد بازخوردهای متفاوتی نسبت به آن نشان دهند. یکی از محاسن این طرح کشاندن معتادان از مواد مخدر صنعتی به سمت مواد مخدر سنتی است.
ابوالفضل ابوترابی افزود: با اجرای طرح توزیع مواد مخدر دولتی می‌توان بیماری‌های مختلف معتادان را رصد و کنترل کرد. همچنین معتادان دغدغه‌ای جز تامین مواد مخدر ندارند، بنابراین به سمت خرده‌فروشی و جرایم نمی‌روند.
رشد درسایر مواد مخدر
حجت‌الاسلام نصراله پژمانفر، نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی نیز مخالفت خود را در خصوص اجرای این طرح به صراحت اعلام و بیان کرد: مستثنی کردن یک ماده مخدر و حمایت کردن از آن باعث رشد اعتیاد در سایر مواد مخدر می‌شود.
وی در ادامه تاکید کرد: چنانچه ما از افرادی که از ماده مخدر تریاک استفاده می‌کنند حمایت کنیم و دیگران را رها کنیم، این مسئله زمینه‌ساز رشد اعتیاد مواد مخدر غیرتریاک در جامعه خواهد شد.
پژمانفر با بیان اینکه یکی از عوامل ناموفق بودن در مبارزه با مواد مخدر کوتاهی و ناقص عمل کردن مصوبات قانونی مبارزه با مواد مخدر است، بیان کرد: متاسفانه گاهی برخی افراد با تعبیری اشتباه بیان می‌کنند که نتیجه سال‌ها مبارزه با مواد مخدر چه بوده است، این یک اشتباه و تهمت ناروا است چراکه امروز مبارزه واقعی با مواد مخدر در جامعه شکل نگرفته و در هر زمانی بخشی از کار مشکل داشته است.
نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس عنوان می‌کند:همچنین باتوجه به این که امروزه مصرف مواد مخدر صنعتی هم در جامعه وجود دارد، اجرای چنین طرحی باعث کوتاه شدن دست قاچاقچیان نخواهد شد.
اصل مبارزه، زیر سوال می رود
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان‌رضوی اما از زاویه‌ای دیگر به این موضوع نگاه می‌کند.
ابراهیم قربان‌زاده در گفت‌وگو با اتفاقیه گفت: با اجرای این طرح به شدت مخالفم. علت مخالفت من زیر سوال رفتن اصل مبارزه است. شاید حتی دسترسی آسان به مواد مخدر و و مسائلی از این قبیل نیز بیشتر شود.
وی می‌گوید: اگر مواد به صورت مجاز در اختیار معتادان قرار بگیرد، شکی نیست که برای درآمد بیشتر به فروش سهمیه خود و جذب درآمد از این طریق اقدام کنند.
تنوع‌طلبی معتادان باعث شکست طرح می‌شود
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر اضافه کرد: یکی از علت های وجودانواع اعتیاد، تنوع طلبی است.و نمی‌توان گفت اگر این طرح اجرا شود معتادان برای تنوع به سراغ دیگر انواع موادمخدر نروند. بنابراین اجرای این طرح مانع از حرکت به سمت موادمخدر صنعتی نمی شود.
قربان‌زاده با اشاره به یکی از اهداف مطرح شده برای اجرای این طرح گفت: با وجود اینکه قطع ارتباط میان معتادان و قاچاقچیان و کنترل اعتیاد از هدف های پیش رو است اما به نظر من در زمینه کاهش فراگیری اعتیاد بهتر است برروی پیشگیری تمرکز شود و روش های پیشگیرانه جایگزین درمان شوند. به این صورت که تدبیری اندیشده شود که کسی به سمت مصرف موادمخدر روی نیاورد تا اینکه بخواهیم به دنبال درمان آن باشیم.
وی تصریح کرد: باید با اولویت پیشگیری مبارزه را دنبال کنیم، هرچند در ابتدا همه ابعاد مبارزه را باید در نظر گرفت زیرا اعتیاد جزء مباحث اصلی آسیب‌های اجتماعی است و باید تمام تلاش ما این باشد که با وجود در دست بودن انواع مواد مخدر، کسی روی به این مواد خانمان سوز نیاورد.
توزیع موادمخدر دولتی نیازمند مدیریت ویژه
یکی از درمانگران حوزه اعتیاد در مشهد در گفت‌وگو با اتفاقیه گفت: در حال حاضر بسیاری از کشورها توانسته اند با این طرح ها و تکنیک ها،اعتیاد را کنترل کنند و میزان اعتیاد و بزهکاری را پایین بیاورند.
محب افزود: به نظر من بحث اصلی مدیریت ویژه اجرای آن است. زیرا عدم نظارت بر این امر ممکن است اتفاقی را به همراه داشته باشد که هم اکنون در خصوص فروش متادون و ب2 در عطاری ها شاهد هستیم. در صورتی که این ها داروهایی هستند که باید در سیستم ترک اعتیاد و درمان اعتیاد توزیع شوند ولی به اشتباه از عطاری ها سر در می آورند.
وی با اشاره به اینکه در این طرح از توزیع مواد مخدر رقیق در اخبار صحبت به میان آمده است، عنوان می‌کند: هم اکنون در سطح استان شربت تریاک در حال توزیع است، که اگر منظور از مواد مخدر رقیق همان شربت است امیدوارم مانند متادون و ب2 در بازار سیاه یافت نشود و کلینیک‌ها بتوانند در این زمینه درست کار کند.
تنها 10کلینیک، تخصصی کار می‌کنند
این درمانگر اعتیاد ادامه داد: در حال حاضر حدود 400 کلینیک در سطح شهر مشهد مشغول به فعالیت هستند، اما متاسفانه حداکثر 10کلینیک در این حوزه به صورت تخصصی کار می کنند.
محب خاطرنشان کرد: اگر این طرح با رویکرد ترک اعتیاد همراه باشد قاعدتا بسته ای را داراست که احتمالا یکی از آیتم های آن همین شربت خواهد بود و حتما موارد دیگر آن از جمله روانکاوی، روان درمانی و گروه درمانی بیمار نیز باید رعایت شود و همچنین کلاس های آموزشی و مشاوره( حداقل در سه ماه ابتدایی ترک بیمار) در این زمینه برگزار گردد.
وی اضافه کرد: اگر این موارد رعایت نشود قطعا بیمار در لغزش بازگشت به مصرف مواد قرار می گیرد. بنابراین آن بسته و پروتکل درمانی باید کامل اجرا شود که موثر عمل کند.
قطع ارتباط با شبکه قاچاق
او به مهمترین هدف اجرای طرح توزیع موادمخدر دولتی اشاره و بیان کرد: به صورت کلی بناست طبق این طرح به فرد فرصت داده شود که ارتباطش با شبکه قاچاق قطع شود و از آسیب های مرتبط با آن جلوگیری به عمل آید و همچنین معتاد نیز در منزل و در حضور دیگران مصرف نکند.
درمانگر حوزه اعتیاد در پایان می‌افزاید: قرار دادن فرد بیمار در این پروسه به این معنی است که به او فرصت ترک کردن در کنار زندگی و کارش را می دهد و سبب قطع ارتباط وی با شبکه قاچاق و دریافت دارو و آموزش می شود.
با توجه به موارد مطرح شده و روشن نشدن کامل این طرح، باید منتظر ماند تا مشخص شود دست اندرکاران این طرح تا چه حد به بررسی جزئیات آن به طور دقیق پرداخته و موفقیت آن را بررسی کرده‌اند.
گزارشی از هانیه فیاض