مسئولان در حاشیه
روز گذشته اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی با همراهی مسئولان استانی و برخی از اعضای منتخب شورای پنجم، از حاشیه شهر مشهد بازدید کردند.
این بازدید شامل یک مجموعه آموزشی در حال ساخت، پروژه نجات رودخانه کشف‌رود، کلانتری و مجموعه فرهنگی ورزشی پیامبر اعظم در منطقه اسماعیل آباد بود. این اتفاق درحالی صورت گرفت که انتظار می‌رفت علاوه بر نمایش عملکرد مثبت دستگاه‌ها و ارائه گزارش اقدامات بسیار خوب صورت گرفته به حاضران، از نقاطی که نیاز به توجه بیشتری دارد نیز بازدید میدانی انجام می‌شد که این موضوع مورد درخواست مصطفی کواکبیان، نماینده مجلس و عضو کمیسیون امنیت ملی قرار گرفت.
بهسازی 100 مدرسه در حاشیه شهر
مدیرکل آموزش‌وپرورش خراسان رضوی در بازدید از مجتمع آموزشی درحال ساخت رضوان واقع در ناحیه5 مشهد گفت: این مجتمع با ظرفیت هزارو دویست دانش‌آموز در فضایی با زیربنای بیش از 11هزار مترمربع درحال ساخت است و شامل مقاطع پیش دبستانی، دبستان، متوسطه اول و دوم می‌شود.
علیرضا کاظمی افزود: بودجه این پروژه 100میلیارد ریال است و در آن امکاناتی نظیر استخر، کتابخانه، سالن‌های ورزشی،6واحد آزمایشگاه، زمین‌های بازی، مسجد و کانون فرهنگی پیش‌بینی شده‌است.
وی ادامه داد: تاکنون 24 مسجد در مدارس حاشیه شهر تکمیل شده‌است و کمک خیران مدرسه‌ساز نیز تاثیر زیادی در گسترش فضای آموزشی حاشیه شهر دارد که نمونه آن دو مجتمع آموزشی مصلی‌نژاد در شهرک شهید رجایی و کمربندی مشهد است. انجمن خیرین مدرسه‌یار نیز 100مدرسه را بهسازی کرده‌اند.
کاظمی بیان کرد: یکی از اولویت‌های ما در حاشیه شهر، پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی است که در این زمینه 13 طرح ابتکاری انجام شده است و علاوه بر آن طرح ملی «نماد» در ناحیه تبادکان اجرا شده است.
بحران آب، عامل اصلی مهاجرت به حاشیه شهر
معاون عمرانی استاندار خراسان رضوی در بازدید از منطقه کشف‌رود گفت: طرح نجات و احیای رودخانه کشف‌رود، بعنوان بزرگترین پروژه پاکسازی و ساماندهی رودخانه‌های کشور در دهه اخیر نشان از انسجام مدیریتی بین کلیه دستگاه‌های اجرایی، قضایی، امنیتی و انتظامی استان دارد.
محمد مقدوری افزود: ما بیش از 30 سال در مشهد پیگیری آزادسازی حریم رودخانه بودیم و واقعا از عجایب است که بعداز آزادسازی در سال 94 با سیلابی مواجه شدیم که اگر آزادسازی صورت نگرفته بود با تخریب زیادی مواجه بودیم.
وی تصریح کرد: با پرداخت حق و حقوقات، جایگزینی اراضی و مدیریت اجتماعی، مشکل 90درصد از کسانی که در بستر رودخانه بوده‌اند حل شده است و 10درصد دیگر نیز درحال پیگیری است.
مقدوری اظهار داشت: در راستای حل مشکلات حاشیه شهر، در 3سال گذشته در قالب دو برنامه، کار دنبال شد. برنامه اول مربوط به ساماندهی حاشیه بود که در 4بخش عمرانی، اقتصادی، اجتماعی و امنیتی پروژه‌های مربوطه تعریف شد و عمدتا از منابع استانی ردیف بودجه آن اختصاص یافت. بخش دوم نیز جلوگیری از توسعه حاشیه شهر است. درحال حاضر عمده‌ترین علت افزایش مهاجرت و حاشیه‌نشینی، بحران آب است.
معاون استاندار خطاب به اعضای کمیسیون تاکید کرد: اگر براساس گفت‌وگوهای دیروز در شورای تامین و بازدیدهای امروز، بخواهیم 3 خواسته مطرح کنیم اولین آن تخصیص 100درصدی ردیف بوجه و اعتبار به حاشیه شهر مشهد است که در سال گذشته 70درصد این اعتبار اختصاص یافت.
وی ادامه داد: بهترین سیاست اجرایی برای امنیت شرق کشور و جلوگیری از دافعه مبداء، اجرای دو پروژه ملی انتقال آب دریای عمان به سه استان شرقی کشور و تکمیل قطار مشهد-زاهدان است. طبق مطالعات انجام شده در سال 1420 در استان‌های خرسان شمالی، رضوی، جنوبی و سیستان‌وبلوچستان با 700 میلون مترمکعب کسری آب در بخش شرب و صنعت مواجه خواهیم بود، بنابراین درخواست دارم با نگاه امنیتی به این موضوع نگاه شود.
مقدوری موضوع سوم را اجماع مدیریتی در سطح استانی و ملی برای جلوگیری از گسترش حاشیه‌نشینی در مشهد و اجرای ارای تخریب در این مناطق دانست.
در 38 سال گذشته بی‌توجه بوده‌ایم
در ادامه رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، اقدامات انجام شده در کشف‌رود را شجاعانه،منطقی و تاثیرگذار خواند و گفت: واقعیت این است که علی‌رغم کار بزرگ صورت گرفته، باید پرسید ما در 38سال گذشته چرا اینقدر بی‌توجه بوده‌ایم و در بسیاری از نقاط دیگر کشور نیز بی‌توجه هستیم، با اینکه در منطقه کم‌آب دنیا نیز قرار داریم اما بحران آب به بحران امنیتی تبدیل شده‌است و ما ناگزیر شدیم در کمیسیون امنیت ملی، کمیته امنیت آب تشکیل بدهیم.
علاءالدین بروجردی افزود: متاسفانه در بسیاری از رودخانه‌های کشور فاضلاب رها می‌شود و با توجه به اینکه 90درصد منابع آبی صرف کشاورزی می‌شود، درحالیکه باتوجه به کمبود منابع آبی، این مسئله قابل قبول نیست. با این منابع آلوده نمی‌توان انتظار داشت که سونامی سرطان در کشور نداشته باشیم. متاسفانه در سفرهای استانی که داشته‌ایم مشاهده شده است که سیستم تصفیه فاضلاب در سطح کشور بسیار ضعیف است همانطور که پسماندها یکی از معضلات اصلی در بسیاری از نقاط کشور است و همه سرازیر می‌شود به جایی که با سلامتی مردم ارتباط مستقیم دارد.
وی تصریح کرد: اقدامات انجام شده در کشف‌رود کار بسیار بزرگی است و از آقای استاندار و سایر مسئولان استانی برای اجماع و همکاری در این کار بزرگ تشکر می‌کنم. امیدواریم با توجه به جایگاه والای مشهد بعنوان پایتخت معنوی ایران، حداقل ظرف 10سال آینده معضل حاشیه شهر در همه ابعاد آن حل شود.
بروجردی درباره بازدیدهای صورت گرفته گفت: تحولات عظیمی صورت گرفته است و قابل مقایسه با گذشته نیست و همه ارگان‌ها با انسجام و تعامل نقش‌آفرینی می‌کنند که این کار تحسین‌برانگیز در سطح ملی قابل الگوبرداری است. آزادسازی حریم کشف‌رود، قاطعیت در جمع‌آوری معتادین و ایجاد مراکز نگهداری برای آن‌ها و کارهای فرهنگی صورت گرفته بسیار امیدبخش است اگرچه کارهای زیادی برای انجام مانده است و ما در کمیسیون امنیت ملی احساس مسئولیت بیشتری می‌کنیم و جلسات پیگیری را تشکیل خواهیم داد.
کواکبیان نیز خاطرنشان کرد: درست است که باید از طریق کمیسیون امنیت ملی گزارش کار در اختیار رییس جمهور قرار بگیرد اما استفاده از منابع محلی مانند آستان قدس رضوی و شهرداری نباید فراموش شود. بحث دیگری که از مجلس هشتم مطرح است استفاده از منابع آبی خارجی مانند تاجیکستان است که خواستار پیگیری آن هستیم.
کریمی قدوسی نماینده مشهد در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون امنیت ملی گفت: باید از زحمات دستگاه‌های اجرایی در حاشیه شهر تشکر کرد و فارغ از سلایق و نگاه‌های سیاسی، اقدامات حاشیه شهر مشهد تجلی وحدت است.
اجماع همه دستگاه‌ها و همکاری مردم
استاندار خراسان رضوی گفت: اجماع همه دستگاه‌ها و همکاری مردم فضاهای بسیار خوبی را ایجاد کرد و باعث شد کارهای بزرگی صورت بگیرد. باید تشکر کرد از اعضای کمیسیون امنیت ملی که وقت زیادی را به بررسی و بازدید از حاشیه شهر مشهد اختصاص دادند و همانطور که گفته شد کارهای زیادی برای انجام دادن مانده است. بزرگترین خواسته ما از کمیسیون امنیت ملی اصلاح برخی ساختارها و ضوابط و آئین‌نامه ها و اختصاص بودجه لازم برای حل مشکلات موجود است.
علیرضا رشیدیان ادامه داد: با توجه به اینکه کشور بحران آب دارد، یکی از برنامه‌های ما، استفاده از ظرفیت فاضلاب شهر مشهد است که خودش به اندازه یک دریاچه است و تولید پسآب به حدود 600هزار مترمکعب در روز هم می‌رسد. درحال حاضر 263هزارمتر مکعب ظرفیت تصفیه‌خانه در مشهد داریم و 140هزارمتر مکعب نیز در دست احداث است. امروزه به اندازه یک سد متوسط کشوری، ظرفیت تولید آب از پسآب را داریم و برای مصرف در حوزه کشاورزی و فضای سبز مشکلی ندارد اما گاهی سختگیری‌هایی صورت می‌گیرد که محیط زیست باید به این مسئله توجه بیشتری داشته باشد.
وی اضافه کرد: با قراردادی که در ماه رمضان منعقد شد، شبکه جمع‌آوری فاضلاب در حاشیه شهر به 400کیلومتر خواهد رسید. با تکمیل طرح‌های آبرسانی درحال اجرا و کمک آب سد دوستی انشاالله آب با کیفیت‌تری را در اختیار مردم خواهیم گذاشت.
فرمانده انتظامی خراسان رضوی در بازدید از کلانتری اسماعیل‌آباد خواستار توجه بیشتر به وضعیت کلانتری‌ها و پاسگاه‌های شهر مشهد شد و گفت: مشهد را نباید با شهرهای دیگر مقایسه کرد بلکه مشهد را باید با خودش مقایسه کرد.
سردار بهمن امیری‌مقدم افزود: این شهر با توجه به حضور میلیون‌ها زائر و گردشگر داخلی و خارجی، تبعه‌های خارجی، مرزهای استانی با همسایه‌های شرقی و تهدیدهایی که وجود دارد از شرایط خاصی برخوردار است و باید ساختار پلیس در مشهد با توجه به این حساسیت‌ها شکل بگیرد. باید زمین‌ها، فضاها و اعتبارات بیشتری برای احداث پاسگاه‌ها و کلانتری‌های موردنیاز اختصاص یابد.
سربار حاشیه‌نشینی کشور روی دوش مشهد
نفر اول پنجمین شورای اسلامی شهر مشهد گفت: تنوع فرهنگی و قبیله‌ای که در حاشیه شهر مشهد گرد هم جمع آمده‌اند نشان‌دهنده خصلت مهاجرپذیری شهر مشهد است و انواع فرهنگ‌ها از تمام کشور در مشهد جمع شده‌است و این شهر به‌نوعی سربار حاشیه‌نشینی کل کشور را به دوش می‌کشد و به‌همین خاطر نیازمند نگاه ملی است و باید از ردیف بودجه ملی بهره ببرد.
امیر شهلا بیان کرد: خوشبختانه در دولت تدبیر و امید برای اولین‌بار در ردیف‌های بودجه ملی، بودجه‌ای برای حاشیه مشهد برقرار شده‌است. هرچند که در برخی از سال‌ها این مهم محقق نشده‌است اما نشان‌دهنده رویکرد دولت در ارایه راهکار اساسی و منطقی برای حل این معضل است.
وی ادامه داد: مقام معظم رهبری نیز دغدغه‌ها و حساسیت‌های ویژه‌ای نسبت به این موضوع دارند و همین تاکیدات و حساسیت‌ها باعث شده‌است تا کمیسیون امنیت ملی هرسال از حاشیه شهر مشهد بازدید کند و با احصاء نقاط قوت و ضعف، به حل مشکلات سرعت ببخشد. این مسئله نشان می‌دهد که حاشیه‌نشینی نه‌تنها یک پدیده فرهنگی و اجتماعی است بلکه یک پدیده امنیتی است.
شهلا تاکید کرد:مشهد با توجه به جایگاهی که دارد حتما باید از یک شاخص امنیتی بالا برخوردار باشد و حضور 1میلیون و دویست هزار نفر حاشیه‌نشین برازنده شهر نیست.
عضو شورای پنجم خاطرنشان کرد: باید رویکرد خود را نسبت به حاشیه‌نشینی تغییر دهیم و با رویکرد مردم محوری، با آموزش مهارت‌های مختلف، برای یک زندگی مدنی و شهری آموزش ببینند و در بحث اشتغال نیز توانمندسازی شوند تا روحیه آن‌ها تقویت شود.
وی با اشاره به بازدیدهای صورت گرفته اظهار داشت: شاید بهتر بود در کنار نشان دادن عملکرد بسیار خوب و درخشان دولت در مدیریت حاشیه شهر، اعضای کمیسیون را با تنگناهای موجود نیز آشنا می‌کردند و قسمت دیگری از مشکلات را ورق می‌زدند تا از حضور اعضای کمیسیون امنیت ملی برای گرفتن بودجه و اعتبارات ملی استفاده بهتری می‌شد.
گزارشی از صادق شیخی