پازل گم شده روانشناسی در جراحی‌های زیبایی
علاقه مندی به زیبایی یکی از خصوصیات ذاتی همه انسان‌هاست که با شدت و به شکل‌های مختلفی بروز پیدا می‌کند که آثار گاهی مثبت و گاهی منفی را به دنبال دارد. جراحی‌های زیبایی در سال‌های اخیر بر اساس همین علاقه مندی گستردگی بالایی را در تمام دنیا و در همان راستا در کشور ما پیدا کرده که این گستردگی طبیعتاً با چالش‌های مختلفی در حوزه‌های متفاوت همراه بوده است.
صبح یکشنبه، 28 خرداد، میزگرد موضوعی «چالش‌های جراحی‌های زیبایی» با حضور اساتید جراحی پلاستیک، متخصصان گوش و حلق و بینی و اساتید حوزه روانپزشکی مشهد و استان، به میزبانی بیمارستان رضوی مشهد، با هدف بررسی این چالش‌ها و انتقال آن به مردم از طریق رسانه‌ها برگزار شد.
رفتار ابهام انگیز بیمه‌ها در پوشش جراحی پلاستیک
دکتر ناصر سنجر موسوی، فوق تخصص جراحی پلاستیک زیبایی و ترمیمی و عضو هیئت مدیره شاخه خراسان انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی ایران با اشاره به موارد مختلفی که پزشکان جراح پلاستیک به جز موضوعات زیبایی تحت آموزش قرار می‌گیرند، مواردی از قبیل ترمیم زخم‌های بزرگ، ضایعات مادرزادی، صدمات و شکستگی‌های استخوان فک و صورت، ضایعات و ناهنجاری‌های دست، ضایعات عروقی که نیاز به جراحی‌های میکروسکوپی دارند، سوختگی‌ها و … را از این دست کاربردهای غیر زیبایی علم جراحی پلاستیک دانست.
وی با تأکید بر مشکلات موجود در حوزه بیمه‌ها، گفت: بیمه‌های ما متاسفانه به شکل‌های مختلف از زیر واقعیت در حوزه جراحی پلاستیک شانه خالی می‌کنند. من گاهی یک جراحی کوچک را به عنوان کد جراحی زیبایی باید ثبت کند اما بر اساسان چه بیمه‌ها تعیین کرده‌اند یک جراحی که ساعت‌ها طول می‌کشد با کد پایین تر و درمانی ثبت می‌شود که هیچ منطقی پشتان وجود ندارد. مریض‌هایی که به من مراجعه می‌کنند برای جراحی پلاستیک، یکی که در بیمه اشنا دارد نامه می‌آورد اما کسی که این رابطه را ندارد بیمه برای تأمین هزینه‌های جراحی زیربار نمی‌رود و ما در این بین مانده‌ایم که بیمه هزینه‌های این جراحی‌ها را می‌پردازد یا نمی‌پردازد.
نقش فرهنگ در گسترش انواع جراحی‌های زیبایی
دکتر محمدرضا شریفیان، مدیرگروه گوش و حلق و بینی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه ما آمار رسمی از تعداد پرونده‌های جراحی زیبایی و انواع ان نداریم، به آثار مسائل فرهنگی در تفاوت میزان گسترش انواع جراحی‌های زیبایی در ایران و سایر کشورها اشاره کرد و افزود: اینکه جراحی پلاستیک بینی در ایران با استقبال بالایی روبرو بوده با دلایل مختلفی همراه است که یکی از آن نتایج خوب آن می‌باشد که گاهی سرنوشت یک فرد را عوض می‌کند که معمولاً با اصلاح ساختار تنفسی فرد هم همراه است و دلیل دیگر این است که شاید در کشور ما بر اساس مسائل فرهنگی و مذهبی، صورت بیشتر مورد توجه و دید قرار می‌گیرد و در نتیجه اهمیت زیادی به زیبایی آن داده می‌شود، در حالی که در کشورهای غربی نوع عمل‌های زیبایی متفاوت است.
افرادی که با جراحی پلاستیک به زندگی برمی گردند
سمانه هوشیار، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی و روانشناس مرکز مهر رضوی، با اشاره به نقش سازنده جراحی پلاستیک در زندگی برخی از افراد، تصریح کرد: کسانی که به عنوان مثال مبتلا به سرطان بوده و یا ترنسکشوال هستند، با جراحی پلاستیک به زندگی طبیعی برمی گردند و از انزوا و درد رهایی پیدا می‌کنند. این‌ها را نمی‌شود نادیده گرفت و فقط به بحث زیبایی و ظاهر پرداخت. بیشتر تأکید ما در روانشناسی روی افرادی هستند که تکرار خواسته‌های نامعقول دارند و به یک عمل قناعت نمی‌کنند. کسانی که ما انتظار داریم بعد از جراحی زیبایی اعتماد بنفس ان ها بالا رود اما برعکس، بعد از بارها جراحی همچنان ناراضی هستند. به نظر من تغییر اصلی باید در شخصیت این افراد ایجاد شود.
غیبت علم روانشناسی در کنار درمان بیماری‌های جسمی
دکتر حسین شباهنگ، عضور هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و رئیس شاخه خراسان جامعه جراحان ایران، با تأکید بر توجه به مسائل روانشناسی در جراحی‌های پلاستیک به عدم وجود پروتکل رسمی برای کار تیمی در این گونه جراحی‌ها پرداخت و گفت: در این گونه موارد باید مراکز دانشگاهی پیش قدم شوند تا در تمام حوزه سلامت و درمان گسترش یابد ولی متاسفانه ما مشکلمان در خود این مراکز است. اگر من در زمان آموزش کار تیمی را به خوبی یاد بگیرم در بیرون از دانشگاه هم به ان عمل می‌کند. این در اولویت‌های سیستم دانشگاهی ما نیست.
وی ادامه داد: من سال‌هاست که میگویم بیمار و بیماری با هم متفاوت هستند؛ بیمار مجموعه از جسم و روان است، اما متاسفانه روانشناسان و روانپزشکان را از بیمارستان‌های درمانی بیرون می‌گذارند در حالی که ما خیلی از مشکلات مریضانمان روانی است و باید در کنار درمان به این مسائل هم توجه شود اما در دانشگاه این تفکیک اجرا می‌شود.
نقش سازنده رسانه‌ها در افزایش آگاهی مردم
دکتر سیدحسن حسینی‌خواه، متخصص گوش، حلق و بینی با بیان این که جراحی‌های پلاستیک و زیبایی هم همانند هر جراحی دیگری ممکن است عوارضی را به دنبال داشته باشد، خاطرنشان کرد: نقش رسانه‌ها در این رابطه بسیار مهم است که عینک بدبینی در این رابطه برداشته شود و به عنوان مثال در بین صدها جراحی موفق اگر یک مورد دچار عوارض می‌شود در سراسر کشور به آن به طور ویژه پرداخته نشود بلکه این گونه مسائل به صورت آموزش در رسانه‌هایی مانند شبکه سلامت تلویزیون و به طور علمی مطرح شود تا آگاهی‌های مردم همزمان با تغییرات تخصصی و علمی، افزایش یابد.
لزوم ارزیابی روانشناسی متقاضیان جراحی‌های زیبایی
دکتر ایرج وثوق، روانپزشک و مشاوره خانواده و استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان بخشی از آمارهای تحقیقات صورت گرفته در خصوص وضعیت روانی متقاضیان جراحی‌های زیبایی، بیان کرد: در سال 2010 میلادی ما رتبه اول جراحی بینی دنیا را داشته‌ایم ولی وقتی آمارهای غرب را مورد بررسی قرار می‌دهیم، درمیابیم که 20 درصد کسانی که برای جراحی زیبایی مراجعه می‌کنند اختلالات روانپزشکی محور یک دارند که اختلالات هزیانی و باور غلط فرد، اختلالات وسواسی و … را شامل می‌شوند و همچنین 70 درصد از این افراد دارای اختلال شخصیت یا اختلالات محور دو هستند. شخصیت‌های کمال گرا که به جزئیات زیبایی به طور شدید توجه می‌کنند، شخصیت‌های خودشیفته و شخصیت‌های وابسته که پذیرش خودشان را منوط به پذیرش دیگران می‌دانند، جزو این گروه‌اند که در این افراد باید یک تغییر نگرش ایجاد شود. اگر فرد مبتلا به اختلالات محور یک و دو باشد و اعتماد به نفس و کیفیت زندگی خودش را در گرو به عنوان مثال جراحی بینی بداند، پس از جراحی هم تغییر نمی‌کند، چون معنای اشتباهی از اعتماد به نفس دارد.
وی در اینباره تصریح کرد: اختلالات محور یک و دو منعی برای جراحی نیستند، بلکه باید مداخلات روانشناسی و روانپزشکی انجام شود و بعد برای جراحی اقدام شود. همه ما یک ویژگی‌های شخصیتی داریم اما این به معنای اختلال شخصیتی نیست. وقتی ما می گوییم حائز اهمیت است که این گروه قبل جراحی ارزیابی شوند فقط به این معناست که باید مشاوره شود تا اگر تفکرش این است که پذیرشش در روابط بین فردی به جراحی بینی بستگی دارد این تفکر اصلاح شود تا حتی نتیجه جراحی هم مثبت تر باشد. گاهی بحث کالا بودن مطرح می‌شود و کسانی بر اساس ظاهر خود در حرفه ای که فعالیت می‌کنند، مانند بازیگری یا خوانندگی درامد به دست می‌آورد که این جریان متفاوتی است اما باید بدانیم که زیبایی اندیشه و افکار اصلاً نباید به این چیزها بستگی داشته باشد و ما این نگرانی را نباید داشته باشیم که با ایجاد مشکلی در ظاهر روابطمان به خطر بیفتد.
گزارشی از مصطفی قویدل