خاطره‌انگیز روی طاقچه و این روزهایش
نمایش رادیویی می‌تواند در عمق دل وجان هر شنونده‌ای نفوذ کند و تاثیر خود را بگذارد. ضمن اینکه نمایش رادیویی سرگرم کننده است، می‌تواند پیام‌های الهام بخشی از یک جامعه را همچون آئینه‌ای در ذهن مخاطب خود به تصویر بکشد. از ابتدای ماه مبارک رمضان امسال تا همین شب‌های آخر از صدای خراسان رضوی نمایش‌هایی رادیویی پخش می‌شود که مورد توجه مخاطبان و دوستداران این هنر قرار گرفته است. از همین رو سراغ عباس طاهری رفتیم و در گفت‌وگویی خودمانی سعی کردیم تا کمی بیشتر با وی و نحوه فعالیت‌های گروهش آشنا شویم.
عباس طاهری متولد 1350 تهران، بزرگ شده مشهد است که از همان دوران دانش آموزی وارد دنیای هنر و تئاتر شده است. خودش می‌گوید از سال 70 تئاتر را زیر نظر استادانی چون مرحوم منصورهمایونی، محمدعلی لطفی مقدم، داودکیانیان، سعید بابایی، شادروان انوشیروان ارجمند و مصطفی زاده دراداره ارشاد اسلامی مشهد گذراندم و ادامه آموزش تئاتر را در «کانون هنرصبای مشهد» زیرنظر استاد مهدی صباغی ومصطفی هنرور ادامه دادم. درهمان سال‌ها دوره فیلمسازی را زیر نظر افرادی چون سعید نیک ذات، مهدی بمانی، ابوالفضل عطار، جوادعلیزاده، مرحوم محمدعلی معصوم دوست به پایان رساندم. مدرک تحصیلی کمک کارگردانی سینما را از دانشگاه جامع علمی کاربردی – فرهنگ وهنر مشهد گرفتم. از سال 1375 در صداوسیمای مرکزخراسان رضوی به عنوان نویسنده، بازیگر و سپس به عنوان تهیه کننده و کارگردان نمایش‌های رادیویی تواما فعالیت مستمر داشته و دارم و در کنار همه این کارها به عنوان صدابردار پخش رادیو و صدابردار دربرنامه‌های زنده و ضبطی کار می‌کنم. چند تله‌فیلم و مجموعه های تلویزیونی که همگی از تولیدات سیمای خراسان رضوی بوده‌اند بازی کردم و همچنین چند فیلم کوتاه و نیمه داستانی و یک مستند ساخته‌ام که تعدادی از آنها نیز از شبکه خراسان رضوی پخش شده‌اند. در دهمین جشنواره نمایشنامه خوانی مشهد سال 1392 به عنوان داور دربخش هیات انتخاب آثار رسیده به جشنواره حضورداشته‌ام. فعالیت دوبله در انیمیشن هم از تجربیاتی است که چند سالی به شکل پراکنده در واحد دوبلاژ پارسیان مشهد در کنار دوست و استاد عزیزم محمد رضا صولتی، مجید داودی وخانم نرگس پناهی که به عنوان مدیران دوبلاژ بوده‌اند در کارنامه هنری خود دارم. اما آنچه که بعد از انجام فعالیت تئاتری‌ام در آن سال‌های اولیه انجام دادم کار در عرصه نمایش‌های رادیویی است که تا کنون ادامه دارد و هم اکنون مسئول نمایش های رادیویی مشهد هستم.
تولیدات نمایش‌های رادیویی
در تولید نمایش‌های رادیویی سه رویکرد مد نظر است: اول نمایش‌ها با توجه به مناسبت‌هایی که در تقویم وجود دارد و سفارشات داده شده و همچنین مناسبت‌های اجتماعی و مسائل روزی که می‌تواند جذاب باشد و دغدغه رسانه ملی است، ساخته می‌شود. دومین هدف، تولید نمایش براساس سیاست‌های سازمان صدا و سیماست و سوم تولید نمایش براساس سیاست‌های مرکز هنرهای نمایشی رادیو. ما حتی به نمایش‌های اقتباسی و نمایش‌های فولکلور وآنچه که مطابق با فرهنگ ایرانی است نیز توجه ویژه‌ای داریم.
با تو جه به این اصل، نکته قابل ذکر اینکه در حال حاضر تولیدات آثار نمایشی رادیویی فعال‌تر وکاربردی‌تر از گذشته شده است. ما خوشبختانه توانستیم تیم خوبی در بخش نویسندگی نمایشنامه‌های رادیویی در مرکزفعال کنیم. اتاق فکر و افراد صاحب نظر در این راستا داریم که به شکل گروهی طرح‌های سفارش داده شده به نویسندگان را به شکل کاملا کارگاهی و اصولی بررسی می‌کنند.
ریز و درشت نمایشی رادیویی
در روند تولید یک اثر نمایشی رادیویی افراد زیادی هستند که هیچ گاه دیده نمی‌شوند و همواره بسیار زحمت می‌کشند. از قسمت‌های مختلف مثل شورای نمایش علیرضا آینه دار(قائم مقام مرکز)، رضاخسروی (مدیرتولید)، مرتضوی علیزاده(از نظارت و ارزیابی)، حبیب شهسوارپور(تهیه کننده)، آرش وظیفه دان(مسئول گروه نویسندگان)، رضا نوروزی(ویراستار) و … . همچنین دکتر محمد حسن صنعتی(پیشکسوت نمایش‌های رادیویی و مدیر اسبق رادیو) و احمد وضیعی (ویراستار) که هردو به افتخار بازنشستگی نائل گردیده‌اند حضور دارند. دربخش نویسندگی عزیزانی مانند عباس جانفدا، احمد وضیعی، هادی وضیعی، جواد اشکذری، اکرم خیابانی، ملیحه زمانیان یزدی، فرزانه دیواندی، سودابه احمدی و… همکاری می‌کنند. ارزیاب نمایش‌ها: آرش باقری، مهدی سیم‌ریز، ویراستار: رضا نوروزی، تهیه کننده: حبیب شهسوارپور. در کنار همه این عزیزان بیش از شصت بازیگر با گروه نمایش رادیو همکاری دارند که از جمله می‌توان به افرادی چون احمدریحانه، احمد مینایی، کریم جشنی، مجید شیخ الاسلامی، علی اصغر رمضانزاده، حجت مشرفی، حامد حبیبی، جواد احمدی، علی حافظی، وحید مرکزی، نادر افشار، مجید داودی، محمدرضاصولتی، محمدرضا لبیب، علیرضا قبادی، محمد بهاران، امیرحسین طاهری، اکرم مولانژاد، نرگس نوروزی، نرگس پناهی، نسیم رضایی، افسانه حسینی، مینا فرازمندی، فرشته ثابت، پرستش سلطانی، آیدا کوهستانی، زهرا ناوشکی،کبری سرنوبه، پریسامنفرد، اعظم نصرت آبادی و … اشاره کرد. نمایش‌های تهیه شده هرشب به جز پنجشنبه ها ساعت 23 از صدای مرکز خراسان پخش می‌شود و می‌توان این نمایش‌ها را از رادیو نمای مشهد نیز دریافت کرد.
توجه به سلیقه مخاطبان
مخاطبان ما متنوع‌اند و هر قشری از جامعه را در بر می‌گیرند. یعنی سعی ما برآن است که هر فردی از اقشار جامعه بتواند با آن رابطه برقرار کند. اصلا یکی از رسالت‌های مهم رادیو، این رسانه شنیداری همین است. طوری بایستی یک نمایش رادیویی تولید شود تا تمام اقشار و تمام سنین را در برگیرد. مخاطب ما عموم مردم است و این کار بسیار دشواری درجذب مخاطب است. رادیو یک رسانه فراگیر است و ما همه مردم عزیزی را که شنونده رادیو هستند را نسبت به ذائقه‌ای که دارند مخاطب خود قرار می هیم.
نمایش رادیویی جذابیت‌های خاص خود را دارد و در میان این‌همه برنامه‌های متنوعی که تولید می‌شود نمایش رادیویی می‌تواند از اثرگذارترین و مهمترین برنامه‌ها باشد. زبان نمایش زبانی است برای همه اقشار جامعه. نمایش رادیویی می‌تواند در عمق دل وجان هر شنونده‌ای نفوذ کند وتاثیر خود را بگذارد. ضمن اینکه نمایش رادیویی سرگرم کننده است، می‌تواند پیام‌های الهام بخشی از یک جامعه را همچون آئینه‌ای در ذهن مخاطب خود به تصویر بکشد. نمایش رادیویی ضمن سرگرمی حاوی پیام است. نمایش رادیویی با نگاه وتاکید وتاثیرپذیری روی ذهن مخاطب تولید می‌شود. اگر یک نمایش رادیویی بتواند نگرش یک شنونده را در جهتی درست تغییر دهد، نکته‌ای بگوید و تاثیر داشته باشد کار خود را انجام داده. خودم بارها شاهد بودم که گاهی شنوندگان با تماس خود در واحد ارتباطات از تاثیرپذیری که یک نمایش رادیویی برآنها گذاشته است تقدیر وتشکر کرده‌اند. اگر ما بتوانیم در یک نمایش رادیویی شنونده‌ای را آنقدر تکان دهیم که بوسه بردستان پدر بزند، دستی گرفته شود، جامعه را پویاترکند، انگیزه بدهد، بنیان خانواده را محکمتر کند و… و یا حتی سلامت جسمی و روانی افراد را ارتقاء بخشد، کار خودمان را کرده‌ایم. حتی نمایش بخصوص نمایش رادیویی می‌تواند موجب تقویت اندیشه دینی باشد و خیلی از چیزهای دیگر که همگی از اهداف تولید نمایش‌های رادیویی است. ما محدود به سوژه و فضای خاصی نیستیم. ما به سمت هرسوژه‌ای که به رشد جامعه ما کمک می کند می‌رویم واین رسالت مهمی است که باید انجام دهیم و می‌دهیم.
کلام آخر!
درپایان قدر می‌دهم از دوستان پیشکسوتی که در رادیو و بخصوص نمایش‌هایی رادیویی که قبل‌تر از ما حضور داشتند ویا به هرعلتی درجمع مانیستند: استاد پیشکسوت و پدری دلسوز درهنرهای نمایشی استاد مهدی صباغی که در محضر ایشان بسیار آموختم. زنده یاد استاد رضا رضاپور که حق بزرگی به گردن نمایش‌های رادیویی و بخصوص در زنده نگه داشتن گویش مشهدی داشته‌اند. استاد شهاب ملت خواه عزیز، رضا وثوقی، رضا باقری، مسعود فرزین، مجتبی فتاحی، مریم بهروان، دکتر محمد حسن صنعتی و خیلی‌های دیگر که امروز جای آنها در میان هنرمندان خراسان خالی است.آدمهایی چون زنده یاد اصغر میرخدیوی، جاودانی و رفیعی. روحشان شاد!
جا دارد از مدیرکل صدا و سیمای خراسان رضوی جناب آقای محسن نصرپور و بخصوص قائم مقام مرکزجناب آقای علیرضا آینه‌دار و همچنین جانشین معاونت و مدیرتولیدی صدای خراسان جناب آقای رضاخسروی که تلاش بی‌وقفه و حمایت‌های خوبی دراین زمینه داشته‌اند تشکر کنم.
گزارشی از حامد دائمی