هنر فیلم‌سازی در خارج از کشور
ساخت فیلم کوتاه جدیدی در کشور چین و به سفارش این کشور، بهانه‌ای بود تا با کارگردان آن گفت‌وگو داشته باشیم. امیرمسعود سهیلی کارگردان فیلم‌هایی چون «چشم‌آبی» که پیش از این در جشنواره‌های بسیاری به مقام‌های درخشانی رسیده است، در مورد کار جدیدش گفت: یک فیلم مستند را به تهیه‌کنندگی وزارت گردشگری چین در جنوب این کشور ساختم که کاری کوتاه و ده دقیقه‌ای به نام «خشت‌های فراموش‌شده» است. در توضیح آن باید بگویم، دولت چین برنامه‌ای فرهنگی دارد که تعدادی فیلم‌ساز را هر سال دعوت می‌کند و از آنها می‌خواهد در مورد موضوعات فرهنگی کشور چین فیلم بسازند. امسال برای اولین بار از یک ایرانی دعوت شد و من به اینجا آمدم تا فیلمی مرتبط با موضوعی که به فرهنگ کشور چین ارتباط دارد، بسازم.
خشت‌هایی که فراموش نشدند!
داستان در مورد یک ساختمان مخروبه در یک روستا است که خانمی آنجا را خریداری و بازسازی می‌کند و آن را به شکل یک هتل در می‌آورد و ساختمانی که در معرض نابودی بوده است را احیا و آن را به جاذبه‌ای برای گردشگری کشورش تبدیل می‌کند. این جریان به منبع درآمدی برای این آدم و مردم روستا شده و امروز رونق فراوانی پیدا کرده است. این خشت‌ها در واقع همان خشت‌هایی است که این ساختمان را ایجاد کرده است که داشتند نابود می‌شدند و بار دیگری احیا می‌شوند. ساختمانی که عملا به یک خرابه تبدیل شده بود با یک بازسازی به جاذبه‌ای جهانگردی تبدیل می‌شود که به نظرم در نوع خود شگفت‌انگیز است.
در فیلم همین تحول به تصویر کشیده شده است که چطور بنایی مخروبه به جایی زیبا تبدیل می‌شود که فکر می‌کنم خوب است که بدانیم می‌شود از این ظرفیت‌ها استفاده کرد. ما در ایران بسیاری از این بناها داریم که خراب شده است و آنها را خراب کرده‌ایم و متأسفانه اصلا به این توجه نکرده‌ایم که می‌شود از آنها جاذبه‌هایی برای گردشگری درست کرد.
کاری به سفارش کشور چین
تهیه‌کننده حقوقی این کار از طرف دولت چین بود و دولت چین یک تهیه‌کننده دیگر هم انتخاب کرد که ما کارهای تولیدی را به آن واگذار کردیم و بقیه کارها را خودم به دست داشتم. تجهیزاتی به ما واگذار و هزینه‌های کار تأمین شد. هزینه‌های ریز و درشت کار همگی تأمین شد اما به ما گروهی ندادند و تأکید داشتند که فیلم به صورت تنهایی توسط یک نفر ساخته شود که در واقع حالتی چالش‌گونه داشت.
فیلم‌برداری، صدا و حتی پوستر را خواستند که خودم طراحی کنم و خوشبختانه کار خوبی شد و سفارش دهنده از آن رضایت داشت.
دشواری‌های فیلم ساختن خارج از ایران
سهیلی در ادامه و در پاسخ به اینکه چگونه توانسته است خارج از کشور و با حمایت تهیه‌کننده‌هایی خارجی فیلم بسازد، گفت: فکر نمی‌کنم کار عجیب و غریبی انجام می‌دهم چون قبلا کسانی بوده‌اند که این راه را رفته‌اند. اینکه چطور توانسته‌ام خارج از کشور فیلم بسازم و تهیه‌کننده داشته باشم راهی است که به نظرم نیازمند تلاش‌هایی است و در مجموع به نظرم تجربه‌ای شیرین است. تا کنون فیلم‌هایی در اندونزی، کره جنوبی و چین ساخته‌ام و فیلم ساختن خارج از ایران سخت و هزینه‌بر است. اینکه چطور می‌شود این کار را انجام داد شرح مفصلی دارد. من هر کدام از فیلم‌ها را به سبکی ساختم اما برای هر سه فیلم تهیه‌کننده داشته‌ام و از خودم هزینه‌ای نکردم بلکه هر کدام را از مسیر متفاوتی دنبال کرده‌ام.
وقتی این را از من می‌پرسند که چطور خارج از کشور فیلم می‌سازم معمولا از آنها می‌پرسم که چقدر شما به انگلیسی آشنا هستید چون اولین چیزی که مهم است برقراری ارتباط با افراد در خارج از کشور است. برای کسانی که روی این مسئله مشکلی ندارند می‌شود راه‌های مختلف را بررسی کرد. البته شاید فیلم‌سازی خارج از کشور برای خیلی‌ها مهم نباشد اما من دوست داشتم چنین تجربه‌ای داشته باشم و خودم هم در ابتدا فکر نمی‌کردم که می‌شود سه فیلم در عرض یک سال بسازم و از خودم هزینه‌ای نکنم اما کسی که بخواهد این کار را انجام دهد باید خیلی زحمت بکشد. من در این جریان با خیلی‌ها آشنا شده‌ام، نامه‌نگاری کرده‌ام، درخواست‌ها را بررسی کرده‌ام و مشاوره‌های خوبی گرفته‌ام. این طور نیست که به سادگی برای ساخت فیلمی به کارگردان و فیلم‌سازی خارج از کشور زمینه‌ای داده شود، پس لازمه‌ای ارتباط و پی‌گیری و یافتن راه‌های این جریان است.
روزمه و پی‌گیری لازم است
به نظرم برای هر کاری راه مناسبی هست و من هم راه‌های گوناگون بسیاری رفتم و خیلی جاهای دیگر هم تلاش کرده‌ام که به نتیجه‌ای هم نرسیده است، اما خسته نشده‌ام. چون منابع این کار متفاوت است باید برای هر کدام مشخصه‌هایی را در نظر گرفت. خیلی جاها هست که می‌شود خود را معرفی کنید و کارتان را ارائه دهید. در واقع باید حتما روزمه‌ای در داخل کشور خودتان داشته باشید و بدانید کجا و با چه شرایطی خودتان را معرفی کنید.
گزارشی از نوید موسوی