بهره‌مندی از ظرفیت سنگ‌های قیمتی برای ایجاد اشتغال
استاد گروه آموزشی زمین شناسی دانشکده علوم دانشگاه فردوسی با اشاره به ظرفیت‌های صنعت سنگ‌های قیمتی بیان کرد: این رشته می‌تواند کارآفرینی بالایی داشته باشد و دولت باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشد، می‌توان از این پتانسیل برای کارآفرینی بهره گرفت.
خسرو نصرآبادی ابراهیمی با اشاره به اینکه چند سال پیش یونسکو بحث شهر جهانی سنگ‌ها و جواهرات را آغاز کرد، اظهار کرد: 19 شهر در این مسابقات شرکت کردند که یکی از این شهرها مشهد بوده است. مشهد، بانکوک و بمبئی به فینال رفتند. بهتر است بدانید ایران از نظر درآمدزایی از این صنعت به هیچ وجه با بمبئی و بانکوک قابل مقایسه نیست چرا که بانکوک درآمدش از صنعت جواهرات برابر با درآمد نفت ایران است.
وی ادامه داد: البته همکاران ما چندین سال است در زمینه گوهرسنگ‌ها فعالیت‌های بسیاری انجام داده‌اند. گروه نماینده یونسکو به مشهد آمدند و تمام امکانات آموزشی، پژوهشی، معادن و مسائل تاریخی را بررسی کردند.
نصرآبادی ابراهیمی خاطرنشان کرد: به نظر من مشیت الهی بود و داورانی که از طرف یونسکو به مشهد آمده بودند به خاطر مشاهداتشان از تاریخچه عظیم مشهد و تلاش نسل جوان و تکنولوژی‌های موجود در این شهر بود که ما را به عنوان شهر جهانی گوهرسنگ‌ها شناخته و معرفی کردند.
استاد دانشگاه تورنتو کانادا با بیان اینکه کلیه این پتانسیل‌ها یعنی پتانسیل‌های تاریخی، امکانات آموزشی و پژوهشی که ما در مراکز علمی ایران داریم، در کسب عنوان شهر جهانی سنگ‌ها بسیار تاثیرگذار بوده است، عنوان کرد: کشور ما با توجه وسعت و جمعیتش یکی از ثروتمندترین کشورهای معدنی جهان است. اگر منابع دیگر مثل نفت و گاز را هم در نظر بگیریم، ما در رتبه اول دنیا هستیم. باید بدانیم که ایران از نظر ذخایر معدنی ثروتمندترین کشور دنیاست و با توجه به شرایط زمین‌شناسی پتانسیل بالایی از ذخایر معدنی مختلف دارد.
نصرآبادی ابراهیمی تصریح کرد: علاوه بر این ایران می‌تواند از منابع گوهرسنگ کشورهای همسایه از جمله افغانستان، شوروی سابق و… استفاده کرده و روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کند.
استاد گروه آموزشی زمین شناسی دانشکده علوم دانشگاه فردوسی اضافه کرد: کشورهایی مثل تایلند که از نظر وسعت، کمیت و کیفیت مواد معدنی با ایران قابل مقایسه نیست، درآمدشان از طریق خرید مواد خام از کشورهای دیگر و فرآوری و بهینه‌سازی آن در کشور خود است. به این ترتیب میزان فروش آن گوهرسنگ‌ها معادل درآمد ایران از صنعت نفت است.
وی اظهار کرد: ما نیز می توانیم چندین برابر درآمد نفت را از بخش فرآوری و صادرات و خرید گوهرسنگ خام و تبدیل آن به محصول فرآوری شده به دست آوریم.
استاد گروه آموزشی زمین شناسی دانشکده علوم دانشگاه فردوسی با اشاره به گردش مالی معاملات سنگ‌های قیمتی بیان کرد: میزان ارزی که برای خرید و فروش گوهرسنگ در سال گذشته در جهان جابه‌جا شد، نزدیک به 1000 میلیارد دلار است که متاسفانه سهم ما به عنوان یک پتانسیل بسیار ناچیز بوده که این هم به دلیل اتکای ما به صنعت نفت بوده است.
وی ادامه داد: خوشبختانه قیمت نفت پایین آمده و امیدوارم کشور اتکای خود را از نفت بردارد و از منابع دیگرمان مثل گوهرسنگ‌ها نیز استفاده کند. آمار دقیقی از صادرات گوهرسنگ‌ها وجود ندارد چراکه هیچگاه نمی‌شود آمار چمدانی (میزان گوهرسنگی که به صورت قاچاق از کشور خارج می‌شود) را ثبت کرد اما آمارهای کلی نشان می‌دهد که سطح ما در مقایسه با سایر کشورهای جهان از آن 1000 میلیارد دلار بسیار ناچیز است.
نصرآبادی ابراهیمی تصریح کرد: معتقدم با تلاش و حمایت دولت می‌توانیم رتبه اول گوهرسنگ‌ها را در جهان به دست آوریم.
استاد گروه آموزشی زمین شناسی دانشکده علوم دانشگاه فردوسی بیان کرد: ایران بهشت زمین‌شناسی دنیاست و معدن فیروزه نیشابور تاریخچه چندین هزار ساله دارد، جای تاسف دارد فیروزه ما چون از طریق ترکیه به اروپا صادر می‌شد اسم این کانی را تورکوایس می‌گذارند یعنی سنگ ترک.
استاد دانشگاه تورنتو کانادا با بیان اینکه از مهم‌ترین فاکتورهای این صنعت این است که فرد بعد از این که دانش‌آموخته رشته گوهرسنگ شود، می‌تواند با بودجه 10 الی 15 میلیون تومانی کارگاه خودش را باز کرده و شروع به کار کند، گفت: این رشته می‌تواند کارآفرینی بالایی داشته باشد و دولت باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشد. می‌توان از این پتانسیل برای کارآفرینی بهره گرفت. بخش اول آموزش است که این وظیفه بر عهده دانشگاه‌هاست اما بخش دوم کمک دولت است چرا که باید به بانک‌ها دستوراتی برای اعطای وام‌های اشتغال‌زایی به دانش‌آموختگان این رشته بدهد تا آن‌ها نیز بتوانند کارگاه‌هایی احداث کنند و شروع به کار کنند. این رشته درآمد و اشتغال‌زایی خوبی خواهد داشت.
فروش مواد معدنی خام ضربه به کشور است نه افتخار
نصرآبادی ابراهیمی با اشاره به خام‌فروشی عنوان کرد: نباید افتخار کنیم که روزی 4 میلیون بشکه نفت می‌فروشیم. این اصلا افتخار نیست. امیدوارم قیمت نفت به بشکه‌ای 8 دلار برسد چرا که در این صورت استخراج نفت به صرفه نیست و در چاه‌ها را خواهیم بست و به سراغ و جایگزین‌ها خواهیم آمد و نفت را برای نسل‌های بعدی نگه می‌داریم.
وی ادامه داد: فروش مواد معدنی، فروش نفت، فروش محصولات گازی به صورت خام ضربه به کشور است و باید صنایع جایگزین را به میدان بیاوریم یا این مواد را پس از فرآوری صادر کنیم، یعنی اگر می‌خواهیم نفت را بفروشیم باید آن را در پالایشگاه‌های خودمان فرآوری کنیم و محصولات نفتی را بفروشیم.
نصرآبادی ابراهیمی تصریح کرد: در بحث گوهرسنگ‌ها و مواد معدنی هم به همین صورت باید باشد. ما خوشبختانه هم پتانسیل، هم دانش و هم نسل جوان را داریم که می‌توانیم به یاری خداوند حرفی برای گفتن در سطح دنیا داشته باشیم. من اعتقاد دارم که ما می‌توانیم در زمینه صادرات گوهرسنگ‌ها در دنیا اول شویم.
قاچاق گوهرسنگ‌ها علت عقب ماندگی کشور
استاد دانشگاه تورنتو کانادا با بیان اینکه بهترین معدن فیروزه دنیا در نیشابور است و از نظر کیفیت بهترین در دنیاست، بیان کرد: دستگاه‌های تراش ایران با سایر کشورهای جهان قابل مقایسه نیستند و حتی در زمینه طراحی هم به صورت دستی کار می‌کنیم. ما از بقیه دنیا خیلی عقب هستیم که البته این عقب ماندگی را می‌توان جبران کرد.
استاد گروه آموزشی زمین شناسی دانشکده علوم دانشگاه فردوسی افزود: این بسیار حرف دردناکی است که ما در کشور فیروزه درجه یک نداشته باشیم و آن را از کشورهایی دیگر بخریم در صورتی که مسافران این فیروزه درجه یک را به صورت چمدانی و قاچاقی از کشور خارج می‌کنند و این همت دولت را می‌طلبد که جلوی این صادرات قاچاق را بگیرد.
نصرآبادی ابراهیمی تاکید کرد: باید با همکاری دولت و مجلس قوانینی گذاشته شود که دست صادرکننده و واردکننده‌های قاچاق را قطع کند و جلوی این کار گرفته شود. متاسفانه بهترین مواد معدنی ما به صورت خام و قاچاق از کشور خارج می‌شود.
استاد گروه آموزشی زمین شناسی دانشکده علوم دانشگاه فردوسی خاطرنشان کرد: وقتی این پتانسیل در کشور به کار گرفته شود، از نظر ارزآوری این ثروت ملی افزایش یافته و کارآفرینی به وجود آمده و خیلی از مشکلات مرتبط با این حوزه‌ها نیز حل خواهد شد. این‌ها وظایفی است که سه قوه قضاییه، مجریه و مقننه باید سریع‌تر انجام بدهند و جلوی هرج و مرج‌های صادرات و واردات را بگیرند.
وی عنوان کرد: ما از نظر دانش زمین‌شناسی مشکلی نداریم. بررسی یک ماده معدنی مراحل مختلفی دارد که از نخستین آن اکتشاف است. مشکل ما در فرآوری و تکنولوژی‌های نو است چون سیاست ما تاکنون بر مبنای خام‌فروشی بوده است.
نصرآبادی ابراهیمی تصریح کرد: ما در اکتشاف و استخراج گوهرسنگ‌ها مشکلی نداریم اما در مورد فرآوری و بهینه‌سازی و رنگ کردن و پوشش نهایی گوهرسنگ خیلی عقب هستیم. خوشبختانه حرکت‌هایی انجام شده و به همت نهاد علمی و فناوری ریاست جمهوری کارهایی شروع شده که البته هنوز کم است و برای گسترش آن ظرفیت وجود دارد.
منبع: ایسنا